Лукомаль: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне, стыль
стыль
Радок 49: Радок 49:
|Сайт =
|Сайт =
}}
}}
'''Луко́маль''', '''Лукамля''', '''Луко́мль'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласьць}} С. 481—482</ref> (таксама ''Луко́мля''<ref name="daviednik" />) — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Лукомка]]. Цэнтар [[Лукомальскі сельсавет|сельсавету]] [[Чашніцкі раён|Чашніцкага раёну]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Насельніцтва 554 чал. ([[2010]]). Знаходзіцца за 20 км на поўдзень ад [[Чашнікі|Чашнікаў]], за 5 км на поўнач ад [[Новалукомаль|Новалукомлю]]; на шашы {{Таблічка-by|Р|62}}.
'''Луко́маль''', '''Лукамля''', '''Луко́мль'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласьць}} С. 481—482</ref> (таксама ''Луко́мля''<ref name="daviednik" />) — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Лукомка|Лукомцы]]. Цэнтар [[Лукомальскі сельсавет|сельсавету]] [[Чашніцкі раён|Чашніцкага раёну]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Насельніцтва 554 чал. ([[2010]]). Знаходзіцца за 20 км на поўдзень ад [[Чашнікі|Чашнікаў]], за 5 км на поўнач ад [[Новалукомаль|Новалукомлю]]; на шашы {{Таблічка-by|Р|62}}.


Лукомаль — старажытны [[Крывічы|крывіцкі]] [[Замак|горад]] і даўняе [[места]] [[Аршанскі павет|гістарычнай Аршаншчыны]] (частка [[Віцебскае ваяводзтва|Віцебшчыны]]), колішняя сталіца [[Лукомскае княства|княства]]. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся Мікольскі манастыр і францішканскі кляштар.
Лукомаль — старажытны [[Крывічы|крывіцкі]] [[Замак|горад]] і даўняе [[места]] [[Аршанскі павет|гістарычнай Аршаншчыны]] (частка [[Віцебскае ваяводзтва|Віцебшчыны]]), колішняя сталіца [[Лукомскае княства|княства]]. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся Мікольскі манастыр і францішканскі кляштар.
Радок 68: Радок 68:


=== Найноўшы час ===
=== Найноўшы час ===
[[25 сакавіка]] [[1918]] згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Ўстаўной граматай]] Лукомаль абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак [[16 студзеня]] Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У сакавіку [[1924]] Лукомаль вярнулі БССР, дзе ён стаў цэнтрам сельсавету. На [[1940]] тут было 220 двароў.
[[25 сакавіка]] [[1918]] згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Лукомаль абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак [[16 студзеня]] Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У сакавіку [[1924]] Лукомаль вярнулі БССР, дзе ён стаў цэнтрам сельсавету. На [[1940]] тут было 220 двароў.


== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==

Вэрсія ад 22:52, 21 чэрвеня 2016

Лукомаль
трансьліт. Lukomaĺ
Першыя згадкі: 1078
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Віцебская
Раён: Чашніцкі
Сельсавет: Лукомальскі
Насельніцтва: 554 чал. (2010)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 2133
Паштовы індэкс: 211161
СААТА: 2251830071
Нумарны знак: 2
Геаграфічныя каардынаты: 54°42′32″ пн. ш. 29°9′4″ у. д. / 54.70889° пн. ш. 29.15111° у. д. / 54.70889; 29.15111Каардынаты: 54°42′32″ пн. ш. 29°9′4″ у. д. / 54.70889° пн. ш. 29.15111° у. д. / 54.70889; 29.15111
Лукомаль на мапе Беларусі ±
Лукомаль
Лукомаль
Лукомаль
Лукомаль
Лукомаль
Лукомаль
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Луко́маль, Лукамля, Луко́мль[1] (таксама Луко́мля[1]) — вёска ў Беларусі, на рацэ Лукомцы. Цэнтар сельсавету Чашніцкага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва 554 чал. (2010). Знаходзіцца за 20 км на поўдзень ад Чашнікаў, за 5 км на поўнач ад Новалукомлю; на шашы Р62.

Лукомаль — старажытны крывіцкі горад і даўняе места гістарычнай Аршаншчыны (частка Віцебшчыны), колішняя сталіца княства. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся Мікольскі манастыр і францішканскі кляштар.

Гісторыя

Раньняе Сярэднявечча

Лукомаль узьнік у IX ст. як горад крывічоў, першы пісьмовы ўпамін пра паселішча зьмяшчаецца ў «Павучаньні» Ўладзімера Манамаха ў зьвязку з падзеямі 1078 году. Імаверна, з XII ст. ён быў сталіцай удзельнага княства[2].

Вялікае Княства Літоўскае

У XIV ст. Лукомскае княства далучылася да Вялікага Княства Літоўскага, у валоданьні князёў Лукомскіх. У 1386 па доўгай аблозе тутэйшы замак узяў Андрэй Альгердавіч. У 1392 годзе выхадцы з Валыні заснавалі ў месьце Мікалаеўскі манастыр[3].

За часамі Інфлянцкай вайны ў 1563 маскоўскія захопнікі на чале з Іванам Тыранам ушчэнт зруйнавалі Лукомаль, а ягоных жыхароў вывезьлі ў рабства. Замак больш не аднаўляўся[4]. У XVII ст. Лукомаль пераўтварыўся ў мястэчка, у складзе Аршанскага павету Віцебскага ваяводзтва. Тут дзейнічаў кляштар францішканаў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Лукомаль апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Сеньненскім павеце Магілёўскай губэрні.

У XIXXX стст. мястэчка знаходзілася ў валоданьні Храпавіцкіх, Мілашаў.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 згодна з Трэцяй Устаўной граматай Лукомаль абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У сакавіку 1924 Лукомаль вярнулі БССР, дзе ён стаў цэнтрам сельсавету. На 1940 тут было 220 двароў.

Насельніцтва

Дэмаграфія

Інфраструктура

У Лукомлі працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, клюб, бібліятэка.

Турыстычная інфармацыя

Выдатныя мясьціны

  • Гарадзішча (VI—IX стст.)
  • Могілкі юдэйскія

Страчаная спадчына

  • Касьцёл і кляштар францішканаў (1636)
  • Манастыр Сьвятога Мікалая (1397)

Крыніцы

  1. ^ а б Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 481—482
  2. ^ ЭГБ. — Мн.: 1997 Т. 4. С. 399.
  3. ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 220.
  4. ^ Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Чашніцкага р-на. — Мн.: Беларуская навука, 1997.
  5. ^ Chmara A. Łukoml // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 819.

Літаратура

Вонкавыя спасылкі