Язэп Семяжон

Язэп Семяжон
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Ёсіф Ігнатавіч Семяжонаў
Нарадзіўся	16 лістапада 1914 Пятровічы Ігуменскага павету Менскае губэрні, Расейская імпэрыя
Памёр	16 жніўня 1990 Менск, БССР
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пераклад, паэзія
Гады творчасьці	1931—1990
Мова	беларуская
Узнагароды
Творы на сайце Knihi.com

Язэ́п Семяжо́н (сапраўднае імя Ё́сіф Ігна́тавіч Семяжо́наў; 16 лістапада [ст. ст. 3 лістапада] 1914 , в. Пятровічы Ігуменскага павету Менскае губэрні, Расейская імпэрыя (цяпер у Смалявіцкім раёне Менскай вобласьці) — 16 жніўня 1990, Менск, БССР) — беларускі перакладнік. Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР (1982).

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і лесьніка. Пасьля заканчэньня Сьмілавіцкай сярэдняй школы (1930) працаваў у пятровіцкім калгасе «Перамога» рахункаводам, вучыўся на драматычных курсах у Менску. У 1932—1934 — актор Беларускага дзяржаўнага драматычнага тэатру (БДТ-3). Скончыў факультэт замежных моваў Менскага пэдагагічнага інстытуту (1938).

Курсант афіцэрскай школы ў Маскве, у 1938—1940 — камандзір узводу разьведвальнага палку. Удзельнічаў у паходзе ў Заходнюю Беларусь, у савецка-фінляндзкай вайне, быў паранены. Настаўнічаў у роднай вёсцы. З канца 1940 да сакавіка 1942 ізноў у Чырвонай арміі, удзельнічаў у баявых дзеяньнях Другой сусьветнай вайны на заходнім фронце. У 1942-1953 — ваенны перакладнік. Дэмабілізаваўся ў 1959.

Выкладаў замежныя мовы ў Менскай сувораўскай вучэльні (1953—1960), у БДУ (1961—1975), адначасова працаваў у рэдакцыі часопіса «Беларусь» (1962—1967). Сябра Саюзу пісьменьнікаў БССР з 1954.

Быў чальцом Беларускага таварыства дружбы і культурных сувязяў з замежнымі краінамі, чальцом Беларускага Рэспубліканскага Камітэту «За вяртаньне на Радзіму».

Памёр 16 жніўня 1990 году ў Менску, пахаваны на Пятровіцкіх могілках, на радзіме (паводле іншых зьвестак — на Паўночных могілках Менску).

Літаратурная дзейнасьць

Дэбютаваў вершамі ў 1931 годзе ў часопісе «Беларуская работніца і сялянка» (публікацыя ня выяўленая).

Перакладамі пачаў займацца з 1938. Перакладаў з ангельскай, францускай, нямецкай, італьянскай, польскай, чэскай, славацкай, расейскай, летувіскай і іншых моваў. У ягоным перакладзе выйшлі «Кароль Лір» Ў. Шэксьпіра («Трагедыі», 1954), кніжка паэзіі Дж. Радары «Нэапаль бяз сонца» (1955), Р. Бэрнза «Шатляндзкая слава» (1957) і «Вам слова, Джон Ячмень» (1983), раман М. Твэна «Жанна д’Арк» (з Н. Цімафеевай, 1961), складанка клясычнай і сучаснай паэзіі Віетнаму «Апалены лётас» (1968), паэма беларускага паэта-лацініста М. Гусоўскага «Песьня пра зубра» (1973), кніга выбраных перакладаў паэзіі «Сем цудаў сьвету» (1977), раман Г. Ота «Пара ў дарогу, буслы!» (з У. Чапегам, 1982), паэма А. Міцкевіча «Пан Тадэвуш» (1985), зборнік Дж. Байрана «Лірыка» (1989), камэдыі Ў. Шэксьпіра «Дванаццатая ноч, альбо Чаго пажадаеце», «Утаймаваньне наравістай» (зборнік Ў. Шэксьпіра «Тры камэдыі», 1989).

Выступаў з артыкуламі па пытаньнях мастацкага перакладу.

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сьцяга, Дружбы народаў, Айчыннай вайны I ступені, двума ордэнамі Чырвонай Зоркі, польскім ордэнам Залатой Зоркі Заслугі і мэдалямі.

Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Я. Купалы (1982) за пераклад паэмы М. Гусоўскага «Песьня пра зубра». Заслужаны работнік культуры Беларусі (1989).

Літаратура

• Семяжон Язэп // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік; Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. ISBN 5-340-00709-X.
• Семяжон Язэп // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: БелЭн, 1992—1995.

Вонкавыя спасылкі

• Язэп Семяжон. Беларускі перакладчык, крытык, празаік, паэт Біяграфіі. Родныя вобразы (14 кастрычніка 2009). Праверана 3 чэрвеня 2010 г.
• Пераклады Язэпа Семяжона Беларуская Палічка. knihi.com. Праверана 18 лістапада 2014 г.