Матэматычны аналіз: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 77 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7754 (translate me)
Jarash (гутаркі | унёсак)
Радок 1: Радок 1:
'''Матэматычны аналіз''' — разьдзел [[матэматыка|матэматыкі]], у якім [[функцыя (матэматыка)|функцыі]] і іх абагульненьні вывучаюцца мэтадам [[ліміт]]аў<ref>{{Літаратура/Матэматычная энцыкляпэдыя (Менск, 2001)}}</ref>. Матэматычны аналіз мае дзьве асноўныя галіны — [[дыфэрэнцыяльнае зьлічэньне]] і [[інтэгральнае зьлічэньне]], якія зьвязаныя [[тэарэма Ньютана-Ляйбніца|тэарэмай аналізу]].
'''Матэматычны аналіз''' — разьдзел [[матэматыка|матэматыкі]], у якім [[функцыя (матэматыка)|функцыі]] і іх [[Абагульненьне|абагульненьні]] вывучаюцца мэтадам [[Ліміт функцыі|лімітаў]]<ref>{{Літаратура/Матэматычная энцыкляпэдыя (Менск, 2001)}}</ref>. Матэматычны аналіз мае дзьве асноўныя галіны — [[дыфэрэнцыйнае зьлічэньне]] і [[інтэгральнае зьлічэньне]], якія зьвязаныя [[тэарэма Ньютана-Ляйбніца|тэарэмай аналізу]]. Таксама матэматычны аналіз улучае [[мера мноства|меры мноства]], [[ліміт]]ы, [[Лікавы шэраг|лікавыя шэрагі]] ды [[аналітычная функцыя|аналітычныя функцыі]].


== Гістарычны нарыс ==
== Гістарычны нарыс ==
Папярэднікам матэматычнага аналіза быў антычны мэтад вычэрпваньня і мэтад непадзельных. Усе тры кірункі, уключаючы аналіз, радніць агульная зыходная ідэя: раскладаньне на бясконца малыя элемэнты,прырода якіх, зрэшты, уяўлялася аўтарам ідэі даволі цьмяна. Альгебраічны падыход (вылічэньне бясконца малых) пачынае зьяўляцца ў Джона Валіса, Джэймса Грэгары і Ісака Бароў. У поўнай меры новае вылічэньне стварыў [[Ісак Ньютан|Ньютан]], які, аднак, доўгі час не публікаваў свае адкрыцьці.
Папярэднікам матэматычнага аналіза быў [[Старажытная Грэцыя|антычны]] мэтад вычэрпваньня і мэтад непадзельных. Усе тры кірункі, уключаючы аналіз, радніць агульная зыходная ідэя: раскладаньне на бясконца малыя элемэнты, прырода якіх, зрэшты, уяўлялася аўтарам ідэі даволі цьмяна. Альгебраічны падыход (вылічэньне бясконца малых) пачынае зьяўляцца ў [[Джон Ўоліс|Джона Ўоліса]], Джэймса Грэгары і Ісака Бароў. У поўнай меры новае дыфэрэнцыяльнае вылічэньне стварыў [[Ісак Ньютан|Ньютан]], які, аднак, доўгі час не публікаваў свае адкрыцьці.


Афіцыйнай датай нараджэньня дыфэрэнцыйнага вылічэньня можна лічыць травень [[1684]], калі [[Готфрыд Ляйбніц|Ляйбніц]] апублікаваў першы артыкул «Новы мэтад максымумаў і мінімумаў…»<ref> Leibniz //Acta Eroditorum, 1684. L.M.S., т. V, c. 220—226. Рус. пер.: Успехи Мат. Наук, т. 3, в. 1 (23), с. 166—173.</ref>. Гэты артыкул у сьціслай форме выкладаў прынцыпы новага мэтаду, названага дыфэрэнцыйным вылічэньнем.
Афіцыйнай датай нараджэньня дыфэрэнцыйнага вылічэньня можна лічыць травень [[1684]], калі [[Готфрыд Ляйбніц|Ляйбніц]] апублікаваў першы артыкул «Новы мэтад максымумаў і мінімумаў…»<ref>{{артыкул|аўтар=Leibniz G. W.|загаловак=Пра захаваньне геаметрыі і аналіз непадзельных і бясконцасьць|арыгінал=De geometria recondita et analysi indivisibilium atque infinitorum|спасылка=|выданьне=L.M.S|тып=|месца=|выдавецтва=|год=1684|выпуск=|том=V|нумар=|старонкі=220—226}} Acta Eroditorum (1686; June), pp. 292-300; Рус. пер.: Успехи Мат. Наук, т. 3, в. 1 (23), с. 166—173.</ref>. Гэты артыкул у сьціслай форме выкладаў прынцыпы новага мэтаду, названага дыфэрэнцыйным вылічэньнем.


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
Радок 10: Радок 10:


{{Накід:Матэматыка}}
{{Накід:Матэматыка}}

== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Calculus|выгляд=міні}}
{{Commons|Category:Calculus|выгляд=міні}}

Вэрсія ад 16:31, 20 студзеня 2015

Матэматычны аналіз — разьдзел матэматыкі, у якім функцыі і іх абагульненьні вывучаюцца мэтадам лімітаў[1]. Матэматычны аналіз мае дзьве асноўныя галіны — дыфэрэнцыйнае зьлічэньне і інтэгральнае зьлічэньне, якія зьвязаныя тэарэмай аналізу. Таксама матэматычны аналіз улучае меры мноства, ліміты, лікавыя шэрагі ды аналітычныя функцыі.

Гістарычны нарыс

Папярэднікам матэматычнага аналіза быў антычны мэтад вычэрпваньня і мэтад непадзельных. Усе тры кірункі, уключаючы аналіз, радніць агульная зыходная ідэя: раскладаньне на бясконца малыя элемэнты, прырода якіх, зрэшты, уяўлялася аўтарам ідэі даволі цьмяна. Альгебраічны падыход (вылічэньне бясконца малых) пачынае зьяўляцца ў Джона Ўоліса, Джэймса Грэгары і Ісака Бароў. У поўнай меры новае дыфэрэнцыяльнае вылічэньне стварыў Ньютан, які, аднак, доўгі час не публікаваў свае адкрыцьці.

Афіцыйнай датай нараджэньня дыфэрэнцыйнага вылічэньня можна лічыць травень 1684, калі Ляйбніц апублікаваў першы артыкул «Новы мэтад максымумаў і мінімумаў…»[2]. Гэты артыкул у сьціслай форме выкладаў прынцыпы новага мэтаду, названага дыфэрэнцыйным вылічэньнем.

Крыніцы

  1. ^ Матэматычная энцыклапедыя. — Менск: Тэхналогія, 2001. ISBN 985-458-059-8
  2. ^ Leibniz G. W. Пра захаваньне геаметрыі і аналіз непадзельных і бясконцасьць = De geometria recondita et analysi indivisibilium atque infinitorum // L.M.S. — 1684. — Т. V. — С. 220—226. Acta Eroditorum (1686; June), pp. 292-300; Рус. пер.: Успехи Мат. Наук, т. 3, в. 1 (23), с. 166—173.

Вонкавыя спасылкі

Матэматычны аналізсховішча мультымэдыйных матэрыялаў