Радыяактыўнасьць: розьніца паміж вэрсіямі
Перайсьці да навігацыі
Перайсьці да пошуку
выдаленая Катэгорыя:Фізыка, +Катэгорыя:Радыяактыўнасьць, артаграфія
(выпраўленьне спасылак) |
(выдаленая Катэгорыя:Фізыка, +Катэгорыя:Радыяактыўнасьць, артаграфія) |
||
'''Радыяактыўнасьць''' ({{мова-la|radio|скарочана}} — выпраменьваю, ''activus'' — дзейны) — радыяактыўны распад, працэс, шляхам якога нестабільныя ядры некаторых [[атам]]аў распадаюцца з выпраменьваньнем альфа-, бэта- ці гама- промняў або спантанна дзеляцца.
Выяўлена, што радыяктыўнымі зьяўляюцца ўсе хімічныя элемэнты з парадкавым нумарам, большым за 82 (то бок пачынаючы з [[бісмут]]а), і многія больш лёгкія элемэнты ([[прамэт]] і [[тэхнэц]] ня маюць стабільных ізатопаў, а ў некаторых элемэнтаў, такіх як [[інд (элемэнт)|інд]], [[каль]] ці [[вапень]] Ca, частка прыродных ізатопаў
Распад, які суправаджаецца выпусканьнем альфа-часьцінак, назвалі [[альфа-распад]]ам; распад, які суправаджаецца выпусканьнем бэта-часьцінак, быў названы бэта-распадам (у цяперашні час вядома, што існуюць тыпы бэта-
== Гісторыя ==
Радыяактыўнае рэчыва можа мець пэрыяд паўраспаду ад доляў сэкунды да мільярдаў гадоў. Вонкавыя ўмовы на хуткасьць працэсу не ўплываюць.
Радыяактыўныя элемэнты, якія сустракаюцца ў прыродзе: ізатоп [[уран (хімічны элемэнт)|урану]] <sup>238</sup>U (пэрыяд паўраспаду 4.47×10<sup>9</sup> гадоў), ізатоп урану <sup>235</sup>U (пэрыяд паўраспаду 7.04×10<sup>8</sup> гадоў), ізатоп [[Тор (элемэнт)|тору]] <sup>232</sup>Th (пэрыяд паўраспаду 1.41×10<sup>10</sup> гадоў).
Пэрыяды паўраспаду некаторых іншых элемэнтаў:
== Тыпы распаду ==
Выдзяляюць наступныя тыпы радыяактыўнага распаду: альфа-распад, бэта-распад, спантаннае дзяленьне, электронны захоп, ізамерны пераход. Падчас альфа-распаду ядро выпраменьвае альфа-часьцінку і ператвараецца ў ядро, зарад якога меншы на 2, а масавы лік — на 4. Падчас бэта-распаду выпраменьваецца [[электрон]] (альбо [[пазытрон]]) і [[антынэўтрына]] (альбо [[нэўтрына]]). Падчас электроннага захопу ядро захоплівае электрон з арбіты. Выпрамененныя бэта-часьцінкі маюць
Формулы распаду
== Альфа-распад ==
α-распадам называюць
α-распад, як правіла, адбываецца ў цяжкіх ядрах з масавай лічбай А≥140 (але ёсьць некалькі выключэньняў). Унутры цяжкіх
: <math>{}^{A}_{Z}\textrm{X}\rightarrow {}^{A-4}_{Z-2}\textrm{Y} + {}^{4}_{2}\textrm{He}</math>.
: <math>{}^{238}_{92}\textrm{U}\rightarrow {}^{234}_{90}\textrm{Th} + {}^{4}_{2}\textrm{He}</math>.
У выніку α-
== Бэта-распад ==
== Гама-распад (ізамэрны падыход) ==
Амаль усе ядры маюць, акрамя асноўнага квантавага стану, дыскрэтны набор узбуджаных станаў з большай энэргіяй (выключэньнем зьяўляюцца
== Выкарыстаньне ==
{{Commonscat|Radioactivity}}
[[Катэгорыя:
[[Катэгорыя:Хімія]]
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]
|