Георгі Штыхаў

Гео́ргі Васі́льевіч Шты́хаў (14 ліпеня 1927, вёска Старая Беліца, Гомельскі раён) — беларускі археоляг, гісторык. Доктар гістарычны навук (1983), прафэсар (1989). Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1991).

Біяграфія

Скончыў Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт (1956). 3 1962 працаваў навуковым супрацоўнікам, ад 1981 загаднікам сэктару, з 1988 загаднікам аддзелу зонаў новабудоўляў, а ад 1993 загаднікам аддзелу археалёгіі і гісторыі Полацкай зямлі Інстытуту гісторыі НАН Беларусі.

Вывучае курганавыя могільнікі раньняга сярэднявечча паўночнай і цэнтральнай Беларусі, старажытныя месты Полацкай зямлі. 3 1982 узначальвае стала дзеючую экспэдыцыю па дасьледаваньні старажытнага Менску. Кіраваў экспэдыцыямі па вывучэньні Полацку, Віцебску, Заслаўя, Барысава, Лукомля, Лагойску, Копысі.

Упершыню правёў шырокае вывучэньне шэрагу местаў, працягнуў дасьледаваньне Полацку, Менску, Копысі, вызначыў гарадзішча старажытнага Барысава. Правёў раскопкі паселілішча на Менцы. Вывучаў пасады Полацку, Віцебску, Заслаўя, Лукомля. Раскапаў больш за 300 курганоў Полацкай зямлі. Вывучаў могільнікі 3-й чвэрці 1-га тысячагодзьдзя н. э., якія сынхронныя гарадзішчам банцараўскай культуры. Зрабіў выснову, што гістарычным ядром Полацкай зямлі зьяўлялася Падзьвіньне. Дасьледаваў старажытную скульптуру (шклоўскі ідал 9 ст.), дробную плястыку местаў Полацкай зямлі, скарбы срэбраных і залатых рэчаў (Полацкія 11—12 стст., Гараўлянскія 11 ст.).

Аўтар манаграфіяў «Старажытны Полацак IX—XIII стст.» (1975), «Гарады Полацкай зямлі (IX—XIII стст.)» (1978), «Крывічы» (1992), школьных падручнікаў па гісторыі Беларусі. Рэдактар альбомаў «Жывапіс Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» (1980), «Плястыка Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» (1983). Адзін з аўтараў кніжак «Гісторыя Беларускай ССР» (т. 1, 1972), «Нарысы па археалёгіі Беларусі» (ч. 2, 1972), «Гісторыя Беларускай ССР» (1977), «Кіеў і заходнія землі Русі ў IX—XIII стст.» (1982), «Беларуская археалёгія» (1987), «Нарысы гісторыі Беларусі» (ч, 1, 1994).

Падрыхтаваў 2 доктары і 19 кандыдатаў навук. Узначальваў Беларускую асацыяцыю ахвяраў палітычных рэпрэсіяў (1992—1994).

Бібліяграфія

• Археологическая карта Беларуси. — Вып. 2. — Мн., 1971;
• Ажываюць сівыя стагоддзі. — Мн., 1974.
• Древний Полоцк: IX—XIII вв. — Мн., 1975.
• Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.). — Мн., 1978.
• Крывічы: Па матэрыялах раскопак курганоў у Паўночнай Беларусь — Мн., 1992.
• Старажытныя дзяржавы на тэрыторыі Беларусі. — Мн., 1999.
• Галасы далёкіх продкаў. — Мн., 1968.
• Города Белоруссии по летописям и раскопам (IX—XIII вв.). — Мн. 1975.
• Гісторыя Беларусі: ад старажытных часоў да канца XIII ст. Вучэб. дапам. — Мн., 1994.
• Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі: Мн., 1996.
• Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі: Падручнік для 6-га кл. агульнаадукацыйнай школы. — Мн.: Народная асвета, 2001.
• Мінск — сталіца ўдзельнага княства Полацкай зямлі // Гісторыя Мінска. — Мн., 2006.

Літаратура

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
• Белазаровіч В. А. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я.Купалы». — Гродна : ГрДУ, 2006.— 345 с. ISBN 985-417-858-7.