Ружаны (мэтэарыт): розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Іншыя вэрсіі: дапаўненьне
д →‎Мінуўшчына: вікілінкі
Радок 16: Радок 16:


== Мінуўшчына ==
== Мінуўшчына ==
Мэтэарыт быў бачны 7 сьнежня 1894 а 19:30 жыхарам некаторых губэрняў [[Царства Польскае|Царства Польскага]], [[Віленская губэрня|Віленшчыны]] і [[Гарадзенская губэрня|Гарадзеншчыны]]. Упаў ля Ружанаў, за 23 вярсты ад Слоніма і 43 ад Дзярэчына<ref name="ufo7028">{{Спасылка|аўтар = Илья Бутов.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.ufo-com.net/ufolenta/detail.php?ELEMENT_ID=7028|загаловак = Ружанский метеорит: второй раз на одни и те же грабли|фармат = |назва праекту = УфоКом|выдавец = Международное движение «Космопоиск» в Беларуси|дата = 3 студзеня 2014|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. Ягоны пралёт апісвалі мясцовыя карэспандэнты «[[Gazeta Warszawska|Gazety Warszawskiej]]», «Gazety Świątecznej», чытачы з-пад Любліну, Кельцаў, Ловічу, Ломжы, Налэнчаву, Владавы, Панявежу, Вільні, Пружанаў, Слоніму і Беластоку<ref name="agp">{{Артыкул|аўтар = [[Ежы Пакрыўніцкі|Pokrzywnicki Jerzy]].|загаловак = O meteorycie Różana i zjawiskach towarzyszących jego przelotowi w atmosferze (Studium)|арыгінал = |спасылка = http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Plik:Pokrzywnicki_(AGeophP_III_2_1955).djvu|аўтар выданьня = |выданьне = Acta Geophysica Polonica|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1955|выпуск = |том = III|нумар = 2|старонкі = 62—77|isbn = }}</ref>.
Мэтэарыт быў бачны 7 сьнежня 1894 а 19:30 жыхарам некаторых губэрняў [[Царства Польскае|Царства Польскага]], [[Віленская губэрня|Віленшчыны]] і [[Гарадзенская губэрня|Гарадзеншчыны]]. Упаў ля Ружанаў, за 23 вярсты ад Слоніма і 43 ад Дзярэчына<ref name="ufo7028">{{Спасылка|аўтар = Илья Бутов.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.ufo-com.net/ufolenta/detail.php?ELEMENT_ID=7028|загаловак = Ружанский метеорит: второй раз на одни и те же грабли|фармат = |назва праекту = УфоКом|выдавец = Международное движение «Космопоиск» в Беларуси|дата = 3 студзеня 2014|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. Ягоны пралёт апісвалі мясцовыя карэспандэнты «[[Gazeta Warszawska|Gazety Warszawskiej]]», «Gazety Świątecznej», чытачы з-пад [[Люблін]]у, [[Кельцы|Кельцаў]], [[Ловіч]]у, [[Ломжа|Ломжы]], [[Налэнчаў|Налэнчаву]], [[Уладава|Владавы]], [[Панявеж]]у, [[Вільня|Вільні]], [[Пружана|Пружаны]], [[Слонім]]у і [[Беласток]]у<ref name="agp">{{Артыкул|аўтар = [[Ежы Пакрыўніцкі|Pokrzywnicki Jerzy]].|загаловак = O meteorycie Różana i zjawiskach towarzyszących jego przelotowi w atmosferze (Studium)|арыгінал = |спасылка = http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Plik:Pokrzywnicki_(AGeophP_III_2_1955).djvu|аўтар выданьня = |выданьне = Acta Geophysica Polonica|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1955|выпуск = |том = III|нумар = 2|старонкі = 62—77|isbn = }}</ref>.


Падзеньне мэтэарыту апісваў польскі навуковец [[Ежы Пакрыўніцкі]] ({{Мова-pl|Jerzy Pokrzywnicki|скарочана}})<ref name="agp" />. Савецкі астраном [[Яўген Крынаў]] нават дасьледаваў нейкія ўзоры нібыта з рэштак мэтэарыту і высьветліў, што гэта псэўдамэтэарыт<ref>{{Кніга|аўтар = [[Яўген Крынаў|Кринов Е.Л.]]|частка = |загаловак = Основы метеоритики|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = {{М.}}|выдавецтва = Государственное изд-во технико-теоретической литературы|год = 1955|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. Амэрыканскі астраном [[Фрэдэрык Чарлз Леанард]] залічваў яго да польскіх мэтэарытаў<ref>{{Кніга|аўтар = [[Фрэдэрык Чарлз Леанард|Frederick Charles Leonard]].|частка = |загаловак = A catalog of provisional coördinate numbers for the meteoritic falls of the world|арыгінал = |спасылка = http://catalog.hathitrust.org/Record/001666590|адказны = |выданьне = |месца = Albuquerque|выдавецтва = University of New Mexico Press|год = 1946|том = |старонкі = 24|старонак = |сэрыя = University of New Mexico publications in meteoritics|isbn = |наклад = }}</ref>.
Падзеньне мэтэарыту апісваў польскі навуковец [[Ежы Пакрыўніцкі]] ({{Мова-pl|Jerzy Pokrzywnicki|скарочана}})<ref name="agp" />. Савецкі астраном [[Яўген Крынаў]] нават дасьледаваў нейкія ўзоры нібыта з рэштак мэтэарыту і высьветліў, што гэта псэўдамэтэарыт<ref>{{Кніга|аўтар = [[Яўген Крынаў|Кринов Е.Л.]]|частка = |загаловак = Основы метеоритики|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = {{М.}}|выдавецтва = Государственное изд-во технико-теоретической литературы|год = 1955|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. Амэрыканскі астраном [[Фрэдэрык Чарлз Леанард]] залічваў яго да польскіх мэтэарытаў<ref>{{Кніга|аўтар = [[Фрэдэрык Чарлз Леанард|Frederick Charles Leonard]].|частка = |загаловак = A catalog of provisional coördinate numbers for the meteoritic falls of the world|арыгінал = |спасылка = http://catalog.hathitrust.org/Record/001666590|адказны = |выданьне = |месца = Albuquerque|выдавецтва = University of New Mexico Press|год = 1946|том = |старонкі = 24|старонак = |сэрыя = University of New Mexico publications in meteoritics|isbn = |наклад = }}</ref>.

Вэрсія ад 12:59, 3 студзеня 2014

Ружаны (мэтэарыт)
Месца знаходкі альбо падзеньня: Берасьцейская вобласьць, Пружанскі раён
Час выяўленьня 7 сьнежня 1894
Маса, кг 26
Колькасьць экзэмпляраў 1
Тып хандрыт
Месца захаваньня Ружанскі музэй

Каардынаты: 52°53′0″ пн. ш. 24°53′0″ у. д. / 52.88333° пн. ш. 24.88333° у. д. / 52.88333; 24.88333 Ружа́нскі мэтэары́т — мэтэарыт, які патрапіў на тэрыторыю Беларусі. Адносіцца да аднаго з найбольш распаўсюджаных тыпаў — хандрытаў. Вага — 26 кг[1], памер — два футбольныя мячы[2].

Мінуўшчына

Мэтэарыт быў бачны 7 сьнежня 1894 а 19:30 жыхарам некаторых губэрняў Царства Польскага, Віленшчыны і Гарадзеншчыны. Упаў ля Ружанаў, за 23 вярсты ад Слоніма і 43 ад Дзярэчына[3]. Ягоны пралёт апісвалі мясцовыя карэспандэнты «Gazety Warszawskiej», «Gazety Świątecznej», чытачы з-пад Любліну, Кельцаў, Ловічу, Ломжы, Налэнчаву, Владавы, Панявежу, Вільні, Пружаны, Слоніму і Беластоку[4].

Падзеньне мэтэарыту апісваў польскі навуковец Ежы Пакрыўніцкі (польск. Jerzy Pokrzywnicki)[4]. Савецкі астраном Яўген Крынаў нават дасьледаваў нейкія ўзоры нібыта з рэштак мэтэарыту і высьветліў, што гэта псэўдамэтэарыт[5]. Амэрыканскі астраном Фрэдэрык Чарлз Леанард залічваў яго да польскіх мэтэарытаў[6].

Мэтэарыт быў выяўлены ў 2013 року ў агароджы ружанскае царквы сьвятых Пятра і Паўла. Імаверна, ён трапіў туды пасьля Другой сусьветнай вайны сярод іншых камянёў, зьвезеных з ваколіцаў. Падчас перакладаньня агароджы настаяцель храма зацікавіўся незвычайным камянём і зьвярнуўся да супрацоўнікаў музэю, якія пацьвердзілі, што гэта мэтэарыт[2].

Іншыя вэрсіі

Асобныя дасьледчыкі, абагульненыя назвай «Міжнародны рух „Касмапошук“ у Беларусі», ня лічаць знойдзены асобнік Ружанскім мэтэарытам, пакуль ягонае паходжаньне ня будзе спраўджанае Акадэміяй навук. Яны сьцьвярджаюць, што сьвятар і супрацоўнікі музэю ня могуць пэўна вызначыць характар знаходкі і ў доказ прыводзяць, у прыватнасьці, разыходжаньне названага імі тыпу мэтэарыту — хандрыту (каменнага мэтэарыту) — са складам, паводле якога мэтэарыт зьмяшчае шмат жалеза. Паводле гэтага апісаньня мэтэарыт меў быць аднесены да жалеза-каменных мэтэарытаў[3].

У 1935 року слонімскі краязнаўца Язэп Стаброўскі адшукаў пад Азярніцай Слонімскага павету фрагмэнты, якія назваў рэшткамі «мэтэарыту Ружаны»[7] і перадаў у Слонімскае аддзяленьне Польскага краязнаўчага таварыства. У 1955 савецкія навукоўцы зрабілі выснову, што гэта не мэтэарыт, а «кавалак асадкавай пароды»[3][8].

На пачатку 90-х рокаў XX стагодзьдзя пад Ружанамі «быў знойдены» яшчэ адзін мэтэарыт у выглядзе пласьцінаў блакітнага крохкага мэталу вагой 200—300 кг[3].

Крыніцы

  1. ^ Zmicier. (2 студзеня 2014) Стоимость метеорита, который простой строитель передали в Ружанский дворец Сапегов, примерно 300 000 долларов (рас.) Достопримечательности. Партал места Пружаны. Праверана 3 студзеня 2014 г.
  2. ^ а б Ружанский метеорит пополнил экспозицию дворцового комплекса Сапегов (рас.) Культура. БелТА (23 сьнежня 2013). Праверана 3 студзеня 2014 г.
  3. ^ а б в г Илья Бутов. Ружанский метеорит: второй раз на одни и те же грабли (рас.) УфоКом. Международное движение «Космопоиск» в Беларуси. Праверана 3 студзеня 2014 г.
  4. ^ а б Pokrzywnicki Jerzy. O meteorycie Różana i zjawiskach towarzyszących jego przelotowi w atmosferze (Studium) // Acta Geophysica Polonica. — 1955. — Т. III. — № 2. — С. 62—77.
  5. ^ Кринов Е.Л. Основы метеоритики. — М.: Государственное изд-во технико-теоретической литературы, 1955.
  6. ^ Frederick Charles Leonard. A catalog of provisional coördinate numbers for the meteoritic falls of the world. — Albuquerque: University of New Mexico Press, 1946. — С. 24. — (University of New Mexico publications in meteoritics).
  7. ^ Ружанский метеорит (рас.) «Всё о Ружанах» Праверана 3 студзеня 2014 г.
  8. ^ Артем Кирьянов. Пришелец из космоса  (рас.) // [[Рэспубліка (газэта)|]]. — 31 сьнежня 2013. — № 244 (5905).

Літаратура

Вонкавыя спасылкі