Сылескі этналект: розьніца паміж вэрсіямі
Няма апісаньня зьменаў |
д стыль |
||
Радок 16: | Радок 16: | ||
| Код па SIL = szl |
| Код па SIL = szl |
||
}} |
}} |
||
'''Сылескі этналект''' ({{мова-szl|Ślůnsko godka}}, {{мова-pl|Etnolekt śląski}}) разглядаецца як [[дыялект]] [[Польская мова|польскай мовы]] альбо як асобная [[Заходне-славянскія мовы|заходне-славянская мова]], блізкая да польскай і, |
'''Сылескі этналект''' ({{мова-szl|Ślůnsko godka}}, {{мова-pl|Etnolekt śląski}}) разглядаецца як [[дыялект]] [[Польская мова|польскай мовы]] альбо як асобная [[Заходне-славянскія мовы|заходне-славянская мова]], блізкая да польскай і, у меншай ступені, [[Чэская мова|чэскай]] моваў. Паводле інфармацыі каталёгу [[Ethnologue]], сылеская ëсьць верхне-сылескім дыялектам польскай мовы, на якім размаўляюць [[Сылезцы|польскія сылезцы]] зь [[Верхняя Сылезія|Верхняй Сылезіі]]. |
||
== Распаўсюджаньне == |
== Распаўсюджаньне == |
||
Большасьць карыстальнікаў гэтага этналекту насяляюць Верхнюю Сылезію, падзеленую на дзьве часткі - паўднёва-заходнюю частку [[Польшча|Польшчы]] і паўночна-ўсходнюю частку [[Чэхія|Чэхіі]]. У цяперашні час па-сылеску размаўляюць на тэрыторыі паміж гістарычнай мяжою Сылезіі на ўсходзе і лініяй, праведзенай праз Сыцаў і Пруднік на захадзе, а таксама і ў іншых месцах. |
Большасьць карыстальнікаў гэтага этналекту насяляюць Верхнюю Сылезію, падзеленую на дзьве часткі - паўднёва-заходнюю частку [[Польшча|Польшчы]] і паўночна-ўсходнюю частку [[Чэхія|Чэхіі]]. У цяперашні час па-сылеску размаўляюць на тэрыторыі паміж гістарычнай мяжою Сылезіі на ўсходзе і лініяй, праведзенай праз Сыцаў і Пруднік на захадзе, а таксама і ў іншых месцах. |
||
Па выніках апошняга перапісу насельніцтва, праведзенага ў Польшчы ([[2011]]), прыблізна 509 000<ref>[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_raport_z_wynikow_NSP2011.pdf Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Raport z wyników] - Central Statistical Office of Poland</ref> чалавек назвалі сылескую мову роднай, а таксама прыблізна 173000 чалавек назваліся [[Сылезцы|сылезцамі]] |
Па выніках апошняга перапісу насельніцтва, праведзенага ў Польшчы ([[2011]]), прыблізна 509 000<ref>[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_raport_z_wynikow_NSP2011.pdf Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Raport z wyników] - Central Statistical Office of Poland</ref> чалавек назвалі сылескую мову роднай, а таксама прыблізна 173000 чалавек назваліся [[Сылезцы|сылезцамі]] паводле нацыянальнасьці<ref> [http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_PUBL_Rocznik_Demograficzny_2007.pdf Rocznik Demograficzny 2007, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, ISSN:1505-6716, с. 182] </ref>. Наогул, агульная колькасьць носьбітаў гэтага этналекту (большасьць зь якіх не вызнае яго за асобную мову) перавышае мільён чалавек. Таксама налічваецца каля 100000 сылескамоўных ([[цешынскі сылескі дыялект|цешынска-сылескамоўных]]), якія жывуць у Чэхіі; цешынска-сылескі дыялект шырока распаўсюджаны і на тэрыторыі Польшчы, у [[Цешынская Сылезія|Цешынскай Сылезіі]]. 10878 грамадзянаў Чэхіі лічаць сябе сылезцамі па нацыянальнасьці. Акрамя Польшчы і Чэхіі, на сылескім этналекце размаўляюць і ў іншых частках сьвету. |
||
== Лінгвістычны статус == |
|||
== Дыялект альбо мова? == |
|||
Пункты гледжаньня на |
Пункты гледжаньня на пытаньне самастойнасьці гэтага ідыëму ў розных дасьледчыкаў кардынальна розьняцца. Гэтае пытаньне стаіць і перад шэраговымі карыстальнікамі этналекту, бо частка яго носьбітаў не прызнае яго за мову, а лічыць дыялектам польскай мовы, але частка носьбітаў вызнаюць сябе сылезцамі і прызнаюць існаваньне «сылескай мовы», адрознай ад польскай. |
||
Калі лічыць сылескі энталект асобнай мовай, то трэба прызнаць яго блізкую сувязь з польскай мовай і, у |
Калі лічыць сылескі энталект асобнай мовай, то трэба прызнаць яго блізкую сувязь з польскай мовай і, у меншай ступені, чэскай, з уплывам [[нямецкая мова|нямецкай мовы]]. |
||
== Прыклад тэксту == |
== Прыклад тэксту == |
||
Прыклад вершаванкі на сылескім этналекце: |
|||
'''Pjerůn''' |
'''Pjerůn''' |
||
Радок 36: | Радок 36: | ||
Zaroz śe přežegnać čeba. |
Zaroz śe přežegnać čeba. |
||
Пераклад на беларускую мову: |
Пераклад на беларускую мову: |
Вэрсія ад 18:44, 29 лістапада 2013
Сылескі этналект | |
Ślůnsko godka | |
Ужываецца ў | Польшча Чэхія Нямеччына ЗША |
---|---|
Рэгіён | Сылезія |
Колькасьць карыстальнікаў | каля 1 250 000 |
Клясыфікацыя | Індаэўрапейская Славянская |
Афіцыйны статус | |
Афіцыйная мова ў | - |
Статус: | 5 Разьвіваецца[d][1] |
Пісьмо | лацінскае пісьмо |
Коды мовы | |
ISO 639-2(Б) | sli |
ISO 639-2(Т) | sli |
ISO 639-3 | szl |
SIL | szl |
Сылескі этналект (па-сылеску: Ślůnsko godka, па-польску: Etnolekt śląski) разглядаецца як дыялект польскай мовы альбо як асобная заходне-славянская мова, блізкая да польскай і, у меншай ступені, чэскай моваў. Паводле інфармацыі каталёгу Ethnologue, сылеская ëсьць верхне-сылескім дыялектам польскай мовы, на якім размаўляюць польскія сылезцы зь Верхняй Сылезіі.
Распаўсюджаньне
Большасьць карыстальнікаў гэтага этналекту насяляюць Верхнюю Сылезію, падзеленую на дзьве часткі - паўднёва-заходнюю частку Польшчы і паўночна-ўсходнюю частку Чэхіі. У цяперашні час па-сылеску размаўляюць на тэрыторыі паміж гістарычнай мяжою Сылезіі на ўсходзе і лініяй, праведзенай праз Сыцаў і Пруднік на захадзе, а таксама і ў іншых месцах.
Па выніках апошняга перапісу насельніцтва, праведзенага ў Польшчы (2011), прыблізна 509 000[2] чалавек назвалі сылескую мову роднай, а таксама прыблізна 173000 чалавек назваліся сылезцамі паводле нацыянальнасьці[3]. Наогул, агульная колькасьць носьбітаў гэтага этналекту (большасьць зь якіх не вызнае яго за асобную мову) перавышае мільён чалавек. Таксама налічваецца каля 100000 сылескамоўных (цешынска-сылескамоўных), якія жывуць у Чэхіі; цешынска-сылескі дыялект шырока распаўсюджаны і на тэрыторыі Польшчы, у Цешынскай Сылезіі. 10878 грамадзянаў Чэхіі лічаць сябе сылезцамі па нацыянальнасьці. Акрамя Польшчы і Чэхіі, на сылескім этналекце размаўляюць і ў іншых частках сьвету.
Лінгвістычны статус
Пункты гледжаньня на пытаньне самастойнасьці гэтага ідыëму ў розных дасьледчыкаў кардынальна розьняцца. Гэтае пытаньне стаіць і перад шэраговымі карыстальнікамі этналекту, бо частка яго носьбітаў не прызнае яго за мову, а лічыць дыялектам польскай мовы, але частка носьбітаў вызнаюць сябе сылезцамі і прызнаюць існаваньне «сылескай мовы», адрознай ад польскай.
Калі лічыць сылескі энталект асобнай мовай, то трэба прызнаць яго блізкую сувязь з польскай мовай і, у меншай ступені, чэскай, з уплывам нямецкай мовы.
Прыклад тэксту
Прыклад вершаванкі на сылескім этналекце:
Pjerůn
Jasny pjerůn ščilou z ńeba
Zaroz śe přežegnać čeba.
Пераклад на беларускую мову:
Пярун
Яркі пярун стрэльнуў зь неба -
Зараз жа перажагнуцца трэба.
Глядзіце таксама
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
- Slonsko Lauba (сыл.)
Вікіпэдыя мае вэрсію сылескай мовай |