Дванаццаць апосталаў: розьніца паміж вэрсіямі
Няма апісаньня зьменаў |
д Аўтазьмены пры дапамозе АВБ, replaced: народа → народу (2), ародум → ародам (2), Варфаламе → Барталямэ (8) using AWB |
||
Радок 42: | Радок 42: | ||
|Філіп |
|Філіп |
||
|- |
|- |
||
|[[ |
|[[Барталямэй, апостал|Барталямэй]] |
||
|Барталямэй |
|||
|Варфаламей |
|||
|Барталямэй |
|||
|Варфаламей |
|||
|- |
|- |
||
|[[Фама, апостал|Фама]] |
|[[Фама, апостал|Фама]] |
||
Радок 84: | Радок 84: | ||
* Юда (не Іскарыёт) (14:22) (верагодна, Фадзьдзей) |
* Юда (не Іскарыёт) (14:22) (верагодна, Фадзьдзей) |
||
Зь іх толькі Нафанаіла няма ў сьпісах ў іншых Эвангельлях. Ён традыцыйна атаясамліваецца з |
Зь іх толькі Нафанаіла няма ў сьпісах ў іншых Эвангельлях. Ён традыцыйна атаясамліваецца з Барталямэем, хоць гэтае атаясьненьне і некаторымі аспрэчваецца. Тры апосталы наогул не згадваецца ў Эвангельлі ад Яна, іх імёны: Якаў, сын Алфееў, Мацьвей і Сімона Кананіт (Зілот). |
||
== Сьмерці дванаццаці апосталаў == |
== Сьмерці дванаццаці апосталаў == |
||
Радок 100: | Радок 100: | ||
File:Santhome Basilica.jpg|Базіліка Сантома, [[Чэнаі]], [[Індыя]], у якой знаходзіцца магіла [[Фама, апостал|Фамы]]. |
File:Santhome Basilica.jpg|Базіліка Сантома, [[Чэнаі]], [[Індыя]], у якой знаходзіцца магіла [[Фама, апостал|Фамы]]. |
||
File:Hierapolis martyrium Filipa2 RB.jpg|Месца забойства [[Філіп, апостал|Філіпа]], [[Іерапаль]], [[Турцыя]]. Лічыцца, што Філіп нахаваны ў цэнтры будынка |
File:Hierapolis martyrium Filipa2 RB.jpg|Месца забойства [[Філіп, апостал|Філіпа]], [[Іерапаль]], [[Турцыя]]. Лічыцца, што Філіп нахаваны ў цэнтры будынка |
||
File:Saint Bartholomew Monastery.jpg|Кляштар Св. |
File:Saint Bartholomew Monastery.jpg|Кляштар Св. Барталямэя каля [[Башкале]], [[Турцыя]]. Лічыцца, што кляштар пабудаваны на месьце пакутніцкай сьмерці [[Барталямэй, апостал|Барталямэя]] |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
{{Апосталы}} |
{{Апосталы}} |
Вэрсія ад 11:23, 24 чэрвеня 2013
Дванаццаць апосталаў — дванаццаць бліжэйшых вучняў і пасьлядоўнікаў Ісуса Хрыста, якія суправаджалі Хрыста падчас Яго зямной дзейнасьці і якія сталі пачынальнікамі хрысьціянскай царквы. Згодна Эвангельлям Ісус абраў Дванаццаць апосталаў, якія дапамагалі Яму ў служэньні, а пасьля свайго ўваскрасеньня паслаў адзінаццаць зь іх (за мінусам Юды Іскарыёта) з Вялікім Паручэньнем для распаўсюджваньня Свайго вучэньня ўсім народам. Паводле ўсходне-хрысьціянскай традыцыі згодна з Эвангельлем ад Лукі ў Хрыста было таксама сямідзесят апосталаў.
Апостал Павал (ён жа Саул з Тарса), ня быў з дванаццаці або семідзесяці, але пасьля звароту ў хрысьціянства стаў называцца «апосталам язычнікаў» (Рым. 11:13) і сьцьвярджаў, што атрымаў ад ўваскрослага Ісуса Вялікае Даручэньне, гэтак жа як і адзінаццаць. Павал не адносіў свой тытул апостала да дванаццаці, спасылаючыся на тое, што ён не варты гэтага тытулу, таму што гнаў царкву.
Раньні пэрыяд хрысьціянства ў жыцьці апосталаў называецца Апостальскім стагодзьдзем. Дванаццаць апосталаў часта называюць дванаццацьцю вучнямі.
Агульнае апісаньне
Апосталы паказаны ў Новым Запавеце як Галілейскія яўрэі, большасьць зь іх мела яўрэйскія імёны, але некаторыя зь іх мелі і грэчаскія.
У Марка 6:7-13 сьцьвярджаецца, што Ісус першапачаткова паслаў гэтых дванаццаць апосталаў па парах (таксама ў Мацьв. 10:5-42, Лк. 9:1-6) у гарады Галілеі. У тэксьце гаворыцца, што Ён загадаў ім вылечваць хворых і выганяць дэманаў, а ў Эвангельлі ад Мацьвея нават уваскрашаць мёртвых. Яны таксама даручыў «нічога не браць у шлях, апрача аднаго кія: ні хлеба, ні паперніка, ні грошай у іх кашальку, але абувацца ў просты абутак і не насіць дзьвюх вопратак», і што, калі ў якім горадзе іх не прымуць, яны павінны страхнуць пыл з сваіх ног, што будзе для таго горада абвінавачваньнем падчас Страшнага Суда.
Пазьней згодна Бібліі дванаццаці апосталаў было даручана прапаведаваць Эвангельле «ўсім народам». Апостал Павал падкрэсьліваў важную ролю дванаццаці апосталаў ў царкве, калі ён казаў, што Божая царква «уцьверджаныя на аснове апосталаў і прарокаў, маючы Самога Ісуса Хрыста краевугольным каменем». (Эф. 2:19-20)
Дванаццаць апосталаў у сінаптычных Эвангельлях
Кананічныя Эвангельля даюць розныя імёны дванаццаці апосталаў. Згодна зь сьпісамі ў кожным з трох сінаптычных Эвангельляў, дванаццаць, якіх выбраў Ісус, і «якіх ён назваў апосталамі», былі:
Мацьвея 10:1-4 | Maрка 3:13-19 | Лука 6:12-16 |
---|---|---|
Сімон, якога завуць Пётар | Сімон, якога імя Ён перамяніў на Пётар | Сімон, якога назваў Пётар |
Aндрэй, яго брат | Aндрэй | Aндрэй, яго брат |
Якаў, сын Зэвядзееў | Якаў Зэвядзееў | Якаў |
Ян, яго брат | Ян брат Якава (і надаў ім імя Боаргенес) | Ян |
Філіп | Філіп | Філіп |
Барталямэй | Барталямэй | Барталямэй |
Фама | Фама | Фама |
Мацьвей, мытнік | Мацьвей | Мацьвей |
Якаў, сын Алфееў | Якаў Алфееў | Якаў Алфееў |
Фадзьдзей | Фадзьдзей | Юда, сын Якава |
Сімон Зілот | Сімон Зілот | Сімон, якога завуць Зілот |
Юда Іскарыёт, які Яго выдаў | Юда Іскарыёт, які Яго выдаў | Юда Іскарыёт, які быў здраднік |
У сінаптычных Эвангельлях падаецца, што Ісус браў з Сабою Пятра, Якава і Яна падчас Свайго Перамяненьня, а таксама падчас малітвы на Гефсіманіі. У Эвангельлі ад Марка падаецца, што нават дванаццаць не маглі разумець сэнс цудаў і прытчаў Ісуса.
Дванаццаць апосталаў у Эвангельлі ад Яна
У Эвангельлі адзначана толькі частка апосталаў:
- Пётар
- Андрэй (пазначаны як брат Пятра)
- «Сыны Зэвядзея» (Ян ды Якаў)
- Філіп
- Нафанаіл
- Фама (таксама званы Блізьнюк) (11:16), (20:24), (21:02)
- Юда Іскарыёт
- Юда (не Іскарыёт) (14:22) (верагодна, Фадзьдзей)
Зь іх толькі Нафанаіла няма ў сьпісах ў іншых Эвангельлях. Ён традыцыйна атаясамліваецца з Барталямэем, хоць гэтае атаясьненьне і некаторымі аспрэчваецца. Тры апосталы наогул не згадваецца ў Эвангельлі ад Яна, іх імёны: Якаў, сын Алфееў, Мацьвей і Сімона Кананіт (Зілот).
Сьмерці дванаццаці апосталаў
Згодна хрысьціянскай традыцыі ўсе апосталы, акрамя аднаго былі забіты, толькі Ян дажыў да пажылога ўзросту. Толькі сьмерць Якава, сына Зэвядзея, апісана ў Новым Запавеце, і дэталі іншых сьмерцяў зьяўляюцца прадметам легенд і паданьняў. У некаторых выпадках існуе амаль поўная аднадушнасьць у традыцыях, і ў іншых выпадках, існуюць самыя розныя і непасьлядоўныя апісаньні.
Юда Іскарыёт, першапачаткова адзін з дванаццаці, памёр пасьля суда над Ісусам. Мацьвея 27:5 кажа, што ён павесіўся, а Дзеі 1:18 удакладняюць, што цела Юды ўпала, расчыніліся, і яго «вантробы выпалі». Мацьвій быў абраны на яго месца, як адзін з дванаццаці.
Магілы апосталаў
З адзінаццаці апосталаў (без уліку Юды Іскарыёта) згодна з хрысьціянскай традыцыяй вызначаны пахаваньні толькі сямі:
-
Кляштар Св. Барталямэя каля Башкале, Турцыя. Лічыцца, што кляштар пабудаваны на месьце пакутніцкай сьмерці Барталямэя