Тэлеграф: розьніца паміж вэрсіямі
д →Электрычны тэлеграф: злучнасьць |
д Bot: Migrating 62 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q721587 (translate me) |
||
Радок 27: | Радок 27: | ||
[[Катэгорыя:Тэлекамунікацыі]] |
[[Катэгорыя:Тэлекамунікацыі]] |
||
[[ar:برقية]] |
|||
[[az:Teleqraf]] |
|||
[[bn:টেলিগ্রাফি]] |
|||
[[be:Тэлеграф]] |
|||
[[bg:Телеграф]] |
|||
[[bs:Telegraf]] |
|||
[[ca:Telegrafia]] |
|||
[[cs:Telegrafie]] |
|||
[[da:Telegrafi]] |
|||
[[de:Telegrafie]] |
|||
[[et:Telegraafside]] |
|||
[[el:Τηλεγραφία]] |
|||
[[en:Telegraphy]] |
|||
[[es:Telegrafía]] |
|||
[[eo:Telegrafo]] |
|||
[[eu:Telegrafo]] |
|||
[[fa:تلگراف]] |
|||
[[fr:Télégraphe]] |
|||
[[ga:Teileagrafaíocht]] |
|||
[[gd:Dealan-spèid]] |
|||
[[ko:전보]] |
|||
[[hi:टेलीग्राफ]] |
|||
[[hr:Telegrafija]] |
|||
[[io:Telegrafo]] |
|||
[[id:Telegrafi]] |
|||
[[is:Ritsími]] |
|||
[[it:Telegrafo]] |
|||
[[he:טלגרפיה]] |
|||
[[ka:ტელეგრაფი]] |
|||
[[kk:Телеграф]] |
|||
[[lv:Telegrāfs]] |
|||
[[hu:Távíró]] |
|||
[[ml:കമ്പിത്തപാല്]] |
[[ml:കമ്പിത്തപാല്]] |
||
[[ms:Telegrafi]] |
|||
[[nl:Telegrafie]] |
|||
[[ja:電報]] |
|||
[[no:Telegrafi]] |
|||
[[nn:Telegraf]] |
|||
[[pl:Telegraf]] |
|||
[[pt:Telegrafia]] |
|||
[[ro:Telegrafie]] |
|||
[[ru:Телеграф]] |
|||
[[stq:Telegrafie]] |
|||
[[sq:Telegrafi]] |
|||
[[simple:Telegraph]] |
|||
[[sk:Telegraf]] |
|||
[[sl:Telegraf]] |
|||
[[sr:Телеграф]] |
|||
[[sh:Telegraf]] |
|||
[[fi:Lennätin]] |
|||
[[sv:Telegrafi]] |
|||
[[tl:Telegrapiya]] |
|||
[[ta:தந்தி]] |
|||
[[th:โทรเลข]] |
|||
[[tg:Телеграф]] |
|||
[[chr:ᏕᎦᏃᏣᎸ]] |
|||
[[tr:Telgraf]] |
|||
[[uk:Телеграф]] |
|||
[[vi:Điện báo]] |
|||
[[war:Telegrapiya]] |
|||
[[zh-yue:電報]] |
|||
[[diq:Têlegraf]] |
|||
[[zh:电报]] |
Вэрсія ад 04:44, 15 красавіка 2013
Тэлегра́ф (па-грэцку: tele — «далёка» + grapho — «пішу») — прыстасаваньне для перадачы інфармацыі, пераважна тэкставай на вялікія адлегласьці.
Аптычны тэлеграф
У 1792 годзе ў Францыі Клод Шап стварыў сыстэму перадачы бачнай інфармацыі, якая атрымала назву «Аптычны тэлеграф». У звыклым выглядзе гэта быў ланцуг аднолькавых будынкаў, з разьмешчанымі на дахах тычкамі з рухомымі папярочкамі, якія будаваліся ў межах бачнасьці адно ад другога. Тычкі з рухомымі папярочкамі — сэмафор — кіраваліся пры дапамозе тросаў апэратарамі ў будынках. Шап стварыў табліцу кодаў, дзе кожнай літары альфабэту адпавядала вызначаная фігура, якая ўтваралася сэмафорам у залежнасьці ад становішча папярочак адносна тычкі. Сыстэма Шапа дазваляла перадаваць паведамленьні на хуткасьці два словы за хвіліну і хутка распаўсюдзілася па Эўропе. У Швэцыі ланцуг станцыяў аптычнага тэлеграфа дзейнічаў да 1880 году.
Электрычны тэлеграф
Адна зь першых спроб стварыць сродак сувязі з выкарыстаньнем электрычнасьці адносіцца да другой паловы XVIII стагодзьдзя, калі Лесаж у 1774 годзе пабудаваў у Жэнэве электрастатычны тэлеграф. У 1798 годзе гішпанскі вынаходнік Фрасіска дэ Сальва стварыў уласную канструкцыю электрастатычнага тэлеграфа. Потым, у 1809 годзе нямецкі вучоны Самуіл Томас Земерынг пабудаваў электрахімічны тэлеграф.
Першы электрамагнітны тэлеграф стварыў расейскі вучоны Павел Шылінг у 1832 годзе. Ён распрацаваў код, у якім кожнай літары альфабэту адпавядала камбінацыя сымбаляў, якая магла праяўляцца чорнымі і белымі кругамі на тэлеграфным апараце. Пазьней электрамагнітны тэлеграф быў пабудаваны ў Нямеччыне Карлям Гаўсам і Вільгельмам Вэберам (1833), у Вялікабрытаніі — Кукам і Ўітсанам (1837), а ў ЗША электрамагнітны тэлеграф быў запатэнтаваны Морзэ ў 1837 годзе. Тэлеграфныя апараты Шылінга, Гаўса-Вэбера, Кука-Ўітсана адносяцца да электрамагнітных апаратаў стрэлачнага тыпа, а апарат Морзэ да электрамэханічных. Вялікай заслугай Морзэ зьяўляецца вынаходніцтва тэлеграфнага кода, дзе літары альфабэту прадстаўлены камбінацыяй кропак і працяжнікаў (код Морзэ). Камэрцыйнае выкарыстаньне электрычнага тэлеграфа было пачата ў Лёндане ў 1837 годзе, а ў 1858 годзе была наладжаная праца першай трансатлянтычнай тэлеграфнай лініі, што дазволіла злучыць тэлеграфнай сувязьзю ЗША і Вялікабрытанію.
Фотатэлеграф
У 1843 годзе брытанскі фізык Аляксандар Бэйн запатэнтаваў сваю канструкцыю электрычнага тэлеграфа, якая дазваляла перадаваць выявы па дроце. Апарат Бэйна лічыцца першай факс-машынай. У 1855 годзе італьянскі вынаходнік Джавані Казэлі стварыў аналягічную прыладу, якую назваў «пантэлеграф» і прапанаваў яго для камэрцыйнага выкарыстаньня.
Бяздротавы тэлеграф
7 траўня 1895 году расейскі навукоўца Аляксандар Папоў на паседжаньні Расейскага фізыка-хімічнага таварыства прадэманстраваў прыладу, якую ён назваў «навальніцаадметчык», які рэгістраваў электрамагнітныя хвалі. Гэта прылада лічыцца першым радыёпрыймальнікам. У 1897 годзе пры дапамозе апаратаў бяздротавай тэлеграфіі Папоў ажыцьцявіў прыём і перадачу паведамленьняў паміж берагам і вайсковым караблём. У 1899 годзе Папоў мадэрнізаваў свой апарат, цяпер прыём сыгналаў (кодам Морзэ), ажыцьцяўляўся на слухаўкі апэратара.
У 1896 годзе ў Вялікабрытаніі італьянец (маці ірляндка) Гільерма Марконі падаў патэнт «аб удасканаленьнях апарата бяздротавай сувязі». У 1901 годзе Марконі здолеў атрымаць першы сынгал бяздротавага тэлеграфа праз Атлянтычны акіян.
Апарат Бадо
У 1872 годзе францускі вынаходнік Жан Бадо стварыў тэлеграфны апарат шматразовага дзеяньня, які мог перадаваць па адным дроце два і болей паведамленьні ў адзін бок. Акрамя таго ён стварыў тэлеграфны код (код Бадо), які потым атрымаў сусьветнае распаўсюджваньне і атрымаў назву Міжнародны тэлеграфны код №1 (ІТА1). Мадыфікаваная вэрсія МТК №1 атрымала назву МТК №2 (ІТА2). Далейшае разьвіцьцё тэлеграфнага апарата Бадо прывяло да ўзьнікненьня тэлепрынтараў (тэлетайпаў). У гонар Бадо атрымала назву адзінка хуткасьці перадачы інфармацыі — Бод.
Вонкавыя спасылкі
Тэлеграф — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў