Хвароба Альцгаймэра: розьніца паміж вэрсіямі

Правіць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Legobot (гутаркі | унёсак)
52 250 правак
д Bot: Migrating 85 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11081 (translate me)
Dymitr (гутаркі | унёсак)
61 244 праўкі
дапаўненьне крыніца — https://ru.wikipedia.org/wiki/Болезнь_Альцгеймера?oldid=53257368
Радок 1: Радок 1:
[[Файл:Alzheimer's_disease_brain_comparison.jpg|thumb|Мозг пацыента ў норме (зьлева). Мозг з [[паталёгія|паталягічнымі]] зьменамі, выкліканымі хваробай Альцгаймэра (справа)]]
[[Файл:Alzheimer's_disease_brain_comparison.jpg|міні|300пкс|[[Галаўны мозаг|Мозаг]] пацыента ў норме (зьлева). Мозаг з [[паталёгія|паталягічнымі]] зьменамі, выкліканымі хваробай Альцгаймэра (справа)]]
'''Хвароба Альцгаймэра''' (таксама сенільная дэменцыя альцгеймераўскага тыпу) — найбольш распаўсюджаная форма дэмэнцыі, невылечнае дэгенэратыўнае захворваньне, упершыню было апісана ў 1906 годзе нямецкім псыхіятрам [[Алаіс Альцгаймэр|Алаісам Альцгаймэрам]]. Як правіла, яно выяўляецца ў людзей старэйшых за 65 год, але існуе і раньняя хвароба Альцгаймэра — рэдкая форма захворваньня. Агульнасусьветная захворваемасьць на 2006 год ацэньвалася ў 26,6 млн чалавек, да 2050 года колькасьць хворых можа вырасьці у чатыры разы.
'''Хвароба Альцгаймэра''' (таксама сэнільная дэмэнцыя альцгаймэраўскага тыпу) — найбольш распаўсюджаная форма [[дэмэнцыя|дэмэнцыі]], невылечнае дэгенэратыўнае захворваньне, упершыню было апісана ў [[1906]] годзе нямецкім псыхіятрам [[Алаіс Альцгаймэр|Алаісам Альцгаймэрам]]. Як правіла, яно выяўляецца ў людзей старэйшых за 65 год<ref>Brookmeyer R, Gray S, Kawas C (September 1998). «Projections of Alzheimer's disease in the United States and the public health impact of delaying disease onset». Am J Public Health 88 (9): 1337–1342.</ref>, але існуе і раньняя хвароба Альцгаймэра — рэдкая форма захворваньня. Агульнасусьветная захворваемасьць на [[2006]] год ацэньвалася ў 26,6 млн чалавек, да [[2050]] году колькасьць хворых можа вырасьці у чатыры разы<ref>Brookmeyer R, Johnson E, Ziegler-Graham K, MH Arrighi (July 2007). [http://works.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1022&context=rbrookmeyer «Forecasting the global burden of Alzheimer’s disease»]. Alzheimer's and Dementia 3 (3): 186–191.</ref>.

У кожнага чалавека хвароба працякае па-свойму, але пры гэтым назіраецца шэраг агульных [[сымптом]]аў<ref>[http://www.alzheimers.org.uk/site/scripts/documents_info.php?documentID=100 «What is Alzheimer’s disease?»]. Alzheimers.org.uk</ref>. Першыя прыкметныя праявы звычайна па памылцы зьвязваюць з старэчым узростам ці тлумачаць уплывам [[стрэс]]у<ref name="Waldemar">Waldemar G, Dubois B, Emre M, et al (January 2007). «Recommendations for the diagnosis and management of Alzheimer's disease and other disorders associated with dementia: EFNS guideline». Eur. J. Neurol. 14 (1): e1–26.</ref>.

Найбольш часта на раньніх стадыях распазнаецца [[засмучэньне памяці]], гэты сымптом можа выяўляцца, напрыклад, няздольнасьцю ўспомніць нядаўна завучаную [[інфармацыя|інфармацыю]]. Пры звароце да лекара й падазрэньні на хваробу Альцгаймэра для ўдакладненьня дыягназу звычайна аналізуюць паводзіны, праводзяць сэрыю [[кагнітыўнасьць|кагнітыўных]] тэстаў, калі магчыма, праводзіцца [[магнітна-рэзанансная тамаграфія]]<ref>[http://www.alzheimers-research.org.uk/info/diagnosis/ «Alzheimer's diagnosis of AD»]. Alzheimer's Research Trust.</ref>.

З разьвіцьцём хваробы выяўляюцца такія сымптомы, як блытлівасьць, раздражняльнасьць і агрэсіўнасьць, ваганьне настрою, парушэньне здольнасьці гаварыць і разумець сказанае ([[афазія]]), адбываецца страта доўгачасовай памяці й агульнае самліквідаваньне хворага ад справаў па меры згасаньня [[сьвядомасьць|сьвядомасьці]]<ref name="Waldemar"/><ref>Tabert MH, Liu X, Doty RL, Serby M, Zamora D, Pelton GH, Marder K, Albers MW, Stern Y, Devanand DP (2005). «A 10-item smell identification scale related to risk for Alzheimer's disease». Ann. Neurol. 58 (1): 155–160. </ref>. Паступовая страта функцыяў арганізма вядзе да [[сьмерць|сьмерці]]<ref>[http://www.nia.nih.gov/Alzheimers/Publications/stages.htm «Understanding stages and symptoms of Alzheimer's disease»]. National Institute on Aging</ref>. Індывідуальны прагноз абцяжараны з-за варыяцыяў у працягласьці плыні хваробы, якая можа разьвівацца падспудна на працягу доўгага часу, перш чым стануць прыкметныя сымптомы й будзе пастаўлены дыягназ. Сярэдняя працягласьць жыцьця пасьля ўстанаўленьня дыягназу складае каля сямі гадоў<ref>Mölsä PK, Marttila RJ, Rinne UK (August 1986). «Survival and cause of death in Alzheimer's disease and multi-infarct dementia». Acta Neurol. Scand. 74 (2): 103–107</ref>, менш трох адсоткаў хворых жывуць больш чатырнаццаці гадоў<ref>Mölsä PK, Marttila RJ, Rinne UK (March 1995). «Long-term survival and predictors of mortality in Alzheimer's disease and multi-infarct dementia». Acta Neurol. Scand. 91 (3): 159–164.</ref>.

У цяперашні час не дасягнута поўнага разуменьня чыньнікаў і ходу хваробы Альцгаймэра. Дасьледаваньні кажуць аб асацыяцыяваньні хваробы з назапашваньнем бляшак і нэўрафібрылярных клубкоў у тканінках мозгу<ref>Tiraboschi P, Hansen LA, Thal LJ, Corey-Bloom J (June 2004). «The importance of neuritic plaques and tangles to the development and evolution of AD». Neurology 62 (11): 1984–1989.</ref>. Сучасныя мэтады тэрапіі толькі некалькі зьмякчаюць сымптомы, але пакуль не дазваляюць ні спыніць, ні запаволіць разьвіцьцё захворваньня. Мноства пэрспэктыўных мэтадаў [[тэрапія|тэрапіі]] дасягнулі этапу клінічных выпрабаваньняў, колькасць якіх на [[2008]] год складала больш за пяцьсот, аднак незразумела, ці будзе даказаная іхная эфэктыўнасьць. У [[2012]] годзе [[ЗША]] спынілі пошукі лекаў ад хваробы Альцгаймэра. Дзьве амэрыканскія кампаніі спынілі распрацоўку некалі пэрспэктыўнага прэпарата для палягчэньня наступстваў страты памяці пры хваробы Альцгаймэра пасьля двух клінічных дасьледаваньняў, падчас якіх сродак ня здолеў дапамагчы хворым.

Хвароба Альцгаймэра належыць да захворваньняў, якія накладваюць самы цяжкі фінансавы груз на грамадзтва ў [[разьвітыя краіны|разьвітых краінах]]<ref>Bonin-Guillaume S, Zekry D, Giacobini E, Gold G, Michel JP (January 2005). «Impact économique de la démence (English: The economical impact of dementia)» (French). Presse Med 34 (1): 35–41.</ref><ref>Meek PD, McKeithan K, Schumock GT (1998). «Economic considerations in Alzheimer's disease». Pharmacotherapy 18 (2 Pt 2): 68–73; discussion 79–82.</ref>.

== Крыніцы ==
{{Зноскі|1=2}}


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Alzheimer's disease}}
{{Commons|Category:Alzheimer's disease}}
* [http://www.sir35.ru/Karla/Al_702.htm Сучасныя ўяўленьні аб хваробе Альцгаймэра]. {{ref-ru}}
* [http://www.nia.nih.gov/alzheimers/alzheimers-disease-research-centers Дасьледчы цэнтар хваробы Альцгаймэра]. National Institute of Aging. {{ref-en}}
* [http://www.alz.org/index.asp Альгаймэраўская асацыяцыя]. {{ref-en}}


[[Катэгорыя:Псыхіятрыя]]
[[Катэгорыя:Псыхіятрыя]]

Вэрсія ад 15:36, 23 сакавіка 2013

Мозаг пацыента ў норме (зьлева). Мозаг з паталягічнымі зьменамі, выкліканымі хваробай Альцгаймэра (справа)

Хвароба Альцгаймэра (таксама сэнільная дэмэнцыя альцгаймэраўскага тыпу) — найбольш распаўсюджаная форма дэмэнцыі, невылечнае дэгенэратыўнае захворваньне, упершыню было апісана ў 1906 годзе нямецкім псыхіятрам Алаісам Альцгаймэрам. Як правіла, яно выяўляецца ў людзей старэйшых за 65 год[1], але існуе і раньняя хвароба Альцгаймэра — рэдкая форма захворваньня. Агульнасусьветная захворваемасьць на 2006 год ацэньвалася ў 26,6 млн чалавек, да 2050 году колькасьць хворых можа вырасьці у чатыры разы[2].

У кожнага чалавека хвароба працякае па-свойму, але пры гэтым назіраецца шэраг агульных сымптомаў[3]. Першыя прыкметныя праявы звычайна па памылцы зьвязваюць з старэчым узростам ці тлумачаць уплывам стрэсу[4].

Найбольш часта на раньніх стадыях распазнаецца засмучэньне памяці, гэты сымптом можа выяўляцца, напрыклад, няздольнасьцю ўспомніць нядаўна завучаную інфармацыю. Пры звароце да лекара й падазрэньні на хваробу Альцгаймэра для ўдакладненьня дыягназу звычайна аналізуюць паводзіны, праводзяць сэрыю кагнітыўных тэстаў, калі магчыма, праводзіцца магнітна-рэзанансная тамаграфія[5].

З разьвіцьцём хваробы выяўляюцца такія сымптомы, як блытлівасьць, раздражняльнасьць і агрэсіўнасьць, ваганьне настрою, парушэньне здольнасьці гаварыць і разумець сказанае (афазія), адбываецца страта доўгачасовай памяці й агульнае самліквідаваньне хворага ад справаў па меры згасаньня сьвядомасьці[4][6]. Паступовая страта функцыяў арганізма вядзе да сьмерці[7]. Індывідуальны прагноз абцяжараны з-за варыяцыяў у працягласьці плыні хваробы, якая можа разьвівацца падспудна на працягу доўгага часу, перш чым стануць прыкметныя сымптомы й будзе пастаўлены дыягназ. Сярэдняя працягласьць жыцьця пасьля ўстанаўленьня дыягназу складае каля сямі гадоў[8], менш трох адсоткаў хворых жывуць больш чатырнаццаці гадоў[9].

У цяперашні час не дасягнута поўнага разуменьня чыньнікаў і ходу хваробы Альцгаймэра. Дасьледаваньні кажуць аб асацыяцыяваньні хваробы з назапашваньнем бляшак і нэўрафібрылярных клубкоў у тканінках мозгу[10]. Сучасныя мэтады тэрапіі толькі некалькі зьмякчаюць сымптомы, але пакуль не дазваляюць ні спыніць, ні запаволіць разьвіцьцё захворваньня. Мноства пэрспэктыўных мэтадаў тэрапіі дасягнулі этапу клінічных выпрабаваньняў, колькасць якіх на 2008 год складала больш за пяцьсот, аднак незразумела, ці будзе даказаная іхная эфэктыўнасьць. У 2012 годзе ЗША спынілі пошукі лекаў ад хваробы Альцгаймэра. Дзьве амэрыканскія кампаніі спынілі распрацоўку некалі пэрспэктыўнага прэпарата для палягчэньня наступстваў страты памяці пры хваробы Альцгаймэра пасьля двух клінічных дасьледаваньняў, падчас якіх сродак ня здолеў дапамагчы хворым.

Хвароба Альцгаймэра належыць да захворваньняў, якія накладваюць самы цяжкі фінансавы груз на грамадзтва ў разьвітых краінах[11][12].

Крыніцы

  1. ^ Brookmeyer R, Gray S, Kawas C (September 1998). «Projections of Alzheimer's disease in the United States and the public health impact of delaying disease onset». Am J Public Health 88 (9): 1337–1342.
  2. ^ Brookmeyer R, Johnson E, Ziegler-Graham K, MH Arrighi (July 2007). «Forecasting the global burden of Alzheimer’s disease». Alzheimer's and Dementia 3 (3): 186–191.
  3. ^ «What is Alzheimer’s disease?». Alzheimers.org.uk
  4. ^ а б Waldemar G, Dubois B, Emre M, et al (January 2007). «Recommendations for the diagnosis and management of Alzheimer's disease and other disorders associated with dementia: EFNS guideline». Eur. J. Neurol. 14 (1): e1–26.
  5. ^ «Alzheimer's diagnosis of AD». Alzheimer's Research Trust.
  6. ^ Tabert MH, Liu X, Doty RL, Serby M, Zamora D, Pelton GH, Marder K, Albers MW, Stern Y, Devanand DP (2005). «A 10-item smell identification scale related to risk for Alzheimer's disease». Ann. Neurol. 58 (1): 155–160.
  7. ^ «Understanding stages and symptoms of Alzheimer's disease». National Institute on Aging
  8. ^ Mölsä PK, Marttila RJ, Rinne UK (August 1986). «Survival and cause of death in Alzheimer's disease and multi-infarct dementia». Acta Neurol. Scand. 74 (2): 103–107
  9. ^ Mölsä PK, Marttila RJ, Rinne UK (March 1995). «Long-term survival and predictors of mortality in Alzheimer's disease and multi-infarct dementia». Acta Neurol. Scand. 91 (3): 159–164.
  10. ^ Tiraboschi P, Hansen LA, Thal LJ, Corey-Bloom J (June 2004). «The importance of neuritic plaques and tangles to the development and evolution of AD». Neurology 62 (11): 1984–1989.
  11. ^ Bonin-Guillaume S, Zekry D, Giacobini E, Gold G, Michel JP (January 2005). «Impact économique de la démence (English: The economical impact of dementia)» (French). Presse Med 34 (1): 35–41.
  12. ^ Meek PD, McKeithan K, Schumock GT (1998). «Economic considerations in Alzheimer's disease». Pharmacotherapy 18 (2 Pt 2): 68–73; discussion 79–82.

Вонкавыя спасылкі

Хвароба Альцгаймэра — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link FA Шаблён:Link FA Шаблён:Link GA

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Хвароба_Альцгаймэра&oldid=1586677»