Кітайская мова: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д r2.7.3) (робат зьмяніў cy:Tsieineeg на cy:Tsieinëeg
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 150 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7850 (translate me)
Радок 36: Радок 36:
{{Link GA|de}}
{{Link GA|de}}
{{Link GA|sv}}
{{Link GA|sv}}

[[ace:Bahsa Cina]]
[[kbd:Хъутеибзэ]]
[[af:Sjinees]]
[[als:Chinesische Sprache]]
[[am:ቻይንኛ]]
[[ar:لغة صينية]]
[[an:Idioma chinés]]
[[arc:ܠܫܢܐ ܨܝܢܝܐ]]
[[gn:Chinañe'ẽ]]
[[az:Çin dili]]
[[bn:চীনা ভাষা]]
[[zh-min-nan:Hàn-gí]]
[[ba:Ҡытай теле]]
[[be:Кітайская мова]]
[[bcl:Intsik]]
[[bg:Китайски език]]
[[bar:Kinäsische Språchn]]
[[bo:རྒྱ་སྐད།]]
[[bs:Kineski jezik]]
[[br:Yezhoù sinaek]]
[[ca:Llengües sinítiques]]
[[cv:Китай чĕлхи]]
[[ceb:Inintsik]]
[[cs:Čínština]]
[[cy:Tsieinëeg]]
[[da:Kinesisk (sproggruppe)]]
[[de:Chinesische Sprachen]]
[[dv:ސީނީ]]
[[dsb:Chinšćina]]
[[et:Hiina keel]]
[[el:Κινεζική γλώσσα]]
[[en:Chinese language]]
[[es:Idioma chino]]
[[eo:Ĉina lingvaro]]
[[ext:Luenga china]]
[[eu:Txinera]]
[[fa:زبان‌های چینی]]
[[hif:Chinese bhasa]]
[[fo:Kinesiskt mál]]
[[fr:Langues chinoises]]
[[fy:Sineesk]]
[[ga:An tSínis]]
[[gv:Çhengaghyn Sheenagh]]
[[gd:Sìonais]]
[[gl:Lingua chinesa]]
[[gan:漢語]]
[[gu:ચાઇનીઝ ભાષા]]
[[got:𐌺𐌹𐌽𐌹𐍃𐌺𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐍉𐍃]]
[[hak:Hon-ngî]]
[[xal:Китдин келн]]
[[ko:중국어]]
[[haw:‘Ōlelo Pākē]]
[[hy:Չինարեն]]
[[hi:चीनी भाषा]]
[[hsb:Chinšćina]]
[[hr:Kineski jezik]]
[[io:Chiniana linguo]]
[[ilo:Pagsasao nga Insík]]
[[id:Rumpun bahasa Tionghoa]]
[[zu:IsiShayina]]
[[is:Kínverska]]
[[it:Lingua cinese]]
[[he:שפות סיניות]]
[[jv:Basa Cina]]
[[kl:Kineserisut (oqaatsit)]]
[[kn:ಚೀನಿ ಭಾಷೆ]]
[[ka:ჩინური ენა]]
[[kk:Қытай тілі]]
[[kw:Chinek]]
[[sw:Kichina]]
[[kv:Китай кыв]]
[[kg:Kitsunkwo]]
[[lez:Китай чIал]]
[[lo:ພາສາຈີນ]]
[[la:Lingua Sinica]]
[[lv:Ķīniešu valoda]]
[[lt:Kinų kalba]]
[[lij:Lengua cineise]]
[[li:Chinees]]
[[jbo:jugbau]]
[[hu:Kínai nyelv]]
[[mk:Кинески јазик]]
[[mg:Fiteny sinoa]]
[[ml:ചൈനീസ് ഭാഷ]]
[[mr:चिनी भाषा]]
[[arz:لغه صينى]]
[[ms:Bahasa Cina]]
[[mn:Хятад хэл]]
[[my:တရုတ်ဘာသာ]]
[[nah:Chinatlahtōlli]]
[[nl:Chinese talen]]
[[ja:中国語]]
[[ce:Kitayhoyn mott]]
[[no:Kinesisk]]
[[nn:Kinesisk]]
[[nov:Chinum]]
[[oc:Chinés]]
[[uz:Xitoy tili]]
[[pa:ਚੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ]]
[[pnb:چینی]]
[[km:ភាសាចិន]]
[[pcd:Kinos]]
[[nds:Chineesche Spraak]]
[[pl:Język chiński]]
[[pt:Língua chinesa]]
[[crh:Çin tili]]
[[ty:Reo Tinitō]]
[[ro:Limba chineză]]
[[qu:Chun simi]]
[[rue:Кітайскый язык]]
[[ru:Китайский язык]]
[[sah:Кытай тыла]]
[[se:Kiinnágiella]]
[[sa:चीनी भाषा]]
[[sco:Cheenese leid]]
[[stq:Han-Chinesiske Sproaken]]
[[st:Se-china]]
[[sq:Gjuha kineze]]
[[simple:Chinese language]]
[[sk:Čínština]]
[[sl:Kitajščina]]
[[ckb:زمانی چینی]]
[[sr:Кинески језик]]
[[sh:Kineski jezik]]
[[fi:Kiinan kieli]]
[[sv:Kinesiska]]
[[tl:Wikang Intsik]]
[[ta:சீன மொழி]]
[[tt:Кытай теле]]
[[te:చైనీస్ భాష]]
[[th:ภาษาจีน]]
[[tg:Забони чинӣ]]
[[tr:Çince]]
[[tk:Hytaý dili]]
[[tw:Chinese]]
[[uk:Китайська мова]]
[[ur:چینی زبان]]
[[ug:خەنزۇ تىلى]]
[[za:Vahgun]]
[[vi:Tiếng Trung Quốc]]
[[fiu-vro:Hiina kiil]]
[[wa:Chinwès (lingaedje)]]
[[zh-classical:漢語]]
[[war:Tsino (yinaknan)]]
[[wuu:汉语]]
[[yi:כינעזיש]]
[[yo:Èdè Ṣáínà]]
[[zh-yue:唐文]]
[[bat-smg:Kėnu kalba]]
[[zh:汉语]]

Вэрсія ад 22:48, 8 сакавіка 2013

Кітайская мова
中文
Файл:Map of sinitic languages full-en.svg, Map of sinitic languages-ca.svg
Ужываецца ў Кітай, Тайвань, Сынгапур, Малайзія, Філіпіны ды інш.
Рэгіён Усходняя Азія, Паўднёва-Усходняя Азія ды інш.
Колькасьць карыстальнікаў каля 1.176 мільярда
Клясыфікацыя Сына-тыбэцкія

 Кітайская

Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў Сьцяг Кітаю КНР, Сьцяг Ганконгу Ганконг, Сьцяг Макао Макао, Сьцяг Тайваня Тайвань, Сьцяг Сынгапуру Сынгапур, Сьцяг ААН ААН, рэгіянальны ў Сьцяг Маўрыкія Маўрыкіі
Пісьмо кітайскае пісьмо, традыцыйныя кітайскія герогліфы[d] і спрошчанае кітайскае пісьмо[d]
Коды мовы
ISO 639-1 zh
ISO 639-2(Б) chi
ISO 639-2(Т) zho
ISO 639-3 zho

Кіта́йская мо́ва (中文 - чжунвэнь, або 汉语/漢語 ханьюй) уваходзіць у кітайска-тыбэцкую (сына-тыбэцкую) сям'ю. Яна зьяўляецца афіцыйнай мовай КНР, Тайваня і Сынгапура. На ёй размаўляюць звыш 1 млрд чалавек. Для 900 млн зь іх кітайская мова зьяўляецца роднай.

Кітайская зьяўляецца адной з 6 афіцыйных і працоўных моваў ААН. Гістарычна гэта мова народнасьці хань, якая дамінуе ў нацыянальным складзе КНР (больш 90% насельніцтвы краіны). Акрамя таго, дзясяткі мільёнаў кітайцаў, якія захоўваюць сваю мову, жывуць практычна ва ўсіх краінах Паўднёва-Ўсходняй Азіі (на Сынгапуры складаючы больш 75% насельніцтва); значная кітайская дыяспара расьсеяна па ўсім сьвеце.

Гісторыя

Кітайская мова зьяўляецца адной з самых старажытных з цяпер існуючых моваў. Таксама яна валодае самой старажытнай з ужывальных у цяперашні час пісьменнасьцю. Падобную гіерагліфічную пісьменнасьць, адаптаваную з кітайскай мовы, выкарыстоўвае японская мова.

Дыялектныя групы

У кітайскай мове вылучаецца 7 дыялектных групаў: паўночная (北, самая шматлікая — звыш 800 млн носьбітаў), (吴), сян (湘), гань (贛/赣), хака (客家), юэ (粤), мінь (閩/闽 - у тым ліку тайваньская). Дыялекты адрозьніваюцца фанэтычна (што замінае міждыялектным зносінам, дарма што дыялекты зьвязаныя рэгулярнымі гукавымі адпаведнасьцямі), лексыкай, збольшага граматыкай, аднак асновы іх граматыкі і слоўнікавага складу адзіныя. Сродкам зносін носьбітаў розных дыялектаў служыць нарматыўная кітайская мова, якая ў Кітаі завецца путунхуа (普通话/普通話), у Сынгапуры хуаюй (华语/華語) у Ганконгу і Тайвані — гоюй (国语/國語), паміж імі існуюць малаважныя адрозьненьні ў фанэтыцы, на пісьме ў путунхуа і хуаюй выкарыстоўваюцца скарочаныя гіерогліфы, а ў гоюй - поўнае напісаньне гіерогліфаў. Пры крайняй неабходнасьці можна дамагчыся, каб цябе зразумелі, напісаўшы гіерогліфы на паперы або намаляваўшы іх рукой у паветры. Літаратурная мова абапіраецца на паўночныя дыялекты. Фанэтычная норма — пэкінскае вымаўленьне (аднак у эпоху дынастыі Тан, калі было створана большасьць клясычных кітайскіх тэкстаў, норма была блізкая хутчэй да цяперашняй дыялектнай групы хака).

Кітайская мовасховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link FA Шаблён:Link GA Шаблён:Link GA