Пэрсыдзкая затока: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.2) (робат дадаў: pa:ਫ਼ਾਰਸੀ ਖਾੜੀ зьмяніў: hi:फ़ारसी खाड़ी |
д Bot: Migrating 94 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q34675 (translate me) |
||
Радок 42: | Радок 42: | ||
{{Link FA|hr}} |
{{Link FA|hr}} |
||
[[af:Persiese Golf]] |
|||
[[ang:Persisc Sǣ]] |
|||
[[ar:الخليج العربي]] |
|||
[[arc:ܒܪܩܩܐ ܦܪܣܝܐ]] |
|||
[[az:Fars körfəzi]] |
|||
[[bn:পারস্য উপসাগর]] |
|||
[[zh-min-nan:Pho-su-oan]] |
|||
[[be:Персідскі заліў]] |
|||
[[bcl:Golpo Persiko]] |
|||
[[bg:Персийски залив]] |
|||
[[bs:Perzijski zaliv]] |
|||
[[br:Pleg-mor Persia]] |
|||
[[ca:Golf Pèrsic]] |
|||
[[cv:Перс кӳлмекĕ]] |
|||
[[cs:Perský záliv]] |
|||
[[cy:Gwlff Persia]] |
|||
[[da:Persiske Bugt]] |
|||
[[de:Persischer Golf]] |
|||
[[dsb:Persiski zalew]] |
|||
[[et:Pärsia laht]] |
|||
[[el:Περσικός Κόλπος]] |
|||
[[en:Persian Gulf]] |
|||
[[es:Golfo Pérsico]] |
|||
[[eo:Persa Golfo]] |
|||
[[eu:Persiar golkoa]] |
|||
[[fa:خلیج فارس]] |
|||
[[fr:Golfe Persique]] |
|||
[[fy:Perzyske Golf]] |
|||
[[gl:Golfo Pérsico]] |
|||
[[ko:페르시아 만]] |
|||
[[hy:Պարսից ծոց]] |
|||
[[hi:फ़ारसी खाड़ी]] |
|||
[[hsb:Persiski zaliw]] |
|||
[[hr:Perzijski zaljev]] |
|||
[[io:Persiana gulfo]] |
|||
[[id:Teluk Persia]] |
|||
[[os:Персы бакæлæн]] |
|||
[[is:Persaflói]] |
|||
[[it:Golfo Persico]] |
|||
[[he:המפרץ הפרסי]] |
|||
[[jv:Teluk Persia]] |
|||
[[ka:სპარსეთის ყურე]] |
|||
[[kk:Парсы шығанағы]] |
|||
[[sw:Ghuba ya Uajemi]] |
|||
[[ku:Kendava Farsê]] |
|||
[[lv:Persijas līcis]] |
|||
[[lb:Persesche Golf]] |
|||
[[lt:Persijos įlanka]] |
|||
[[hu:Perzsa-öböl]] |
|||
[[mk:Персиски Залив]] |
|||
[[ml:പേർഷ്യൻ ഗൾഫ്]] |
|||
[[mr:इराणचे आखात]] |
|||
[[arz:الخليج الفارسى]] |
|||
[[mzn:فارس دریامونا]] |
|||
[[ms:Teluk Parsi]] |
|||
[[mn:Персийн булан]] |
|||
[[nl:Perzische Golf]] |
|||
[[ja:ペルシア湾]] |
|||
[[no:Persiabukten]] |
|||
[[nn:Persiabukta]] |
|||
[[oc:Golf Persic]] |
|||
[[uz:Fors koʻrfazi]] |
|||
[[pa:ਫ਼ਾਰਸੀ ਖਾੜੀ]] |
|||
[[pnb:خلیج فارس]] |
|||
[[ps:د فارس خليج]] |
|||
[[pl:Zatoka Perska]] |
|||
[[pt:Golfo Pérsico]] |
|||
[[ro:Golful Persic]] |
|||
[[ru:Персидский залив]] |
|||
[[sq:Gjiri Persik]] |
|||
[[scn:Gulfu Pèrsicu]] |
|||
[[simple:Persian Gulf]] |
|||
[[sk:Perzský záliv]] |
|||
[[sl:Perzijski zaliv]] |
|||
[[so:Gacanka Faarsiga]] |
|||
[[ckb:کەنداوی فارس]] |
|||
[[sr:Персијски залив]] |
|||
[[sh:Perzijski zaljev]] |
|||
[[su:Teluk Pérsia]] |
|||
[[fi:Persianlahti]] |
|||
[[sv:Persiska viken]] |
|||
[[ta:பாரசீக வளைகுடா]] |
|||
[[tt:Фарсы култыгы]] |
|||
[[th:อ่าวเปอร์เซีย]] |
|||
[[tg:Халиҷи Форс]] |
|||
[[tr:Basra Körfezi]] |
|||
[[uk:Перська затока]] |
|||
[[ur:خلیج فارس]] |
|||
[[vi:Vịnh Ba Tư]] |
|||
[[war:Golpo Persia]] |
|||
[[yi:פערסישער איינגאס]] |
|||
[[yo:Gulf Pẹ́rsíà]] |
|||
[[diq:Xelicê Farsi]] |
|||
[[zh:波斯湾]] |
Вэрсія ад 19:43, 8 сакавіка 2013
Пэрсыдзкая затока (па-пэрсыдзку: خليج فارس khalīj-e-Fārs; па-арабску الخليج الفارسیal-khalīj al-farsi) знаходзіцца ў паўднёва-заходняй Азіі, зьяўляецца працягам Аманскай затокі, разьдзяляе Іран і Арабійскую паўвыспу.
Затока была полем бойкі ў вайне паміж Іранам і Іракам (1980-1988 гг). У 1991 годзе Пэрсыдзкая затока ізноў стала арэнай «вайны ў Затоцы», падчас якой Ірак акупаваў Кувэйт, але потым праз умяшаньне амэрыканскіх войскаў быў вымушаны вярнуцца ў свае межы.
Навакольнае асяродзьдзе Пэрсыдзкай затокі раней было прадстаўлена вялікай колькасьцю рыбы, каралавымі рыфамі, падводнай расьліннасьцю, але ўсё гэтае багацьце было зьнішчанае ў выніку распачатай здабычы нафты на берагах затокі і нядаўнімі войнамі, адным са спосабаў вядзеньня якіх былі зьнішчэньні нафтапровадаў і нафтапераапрацоўчых заводаў.
Геаграфія
Пэрсыдзкая затока мае плошчу прыкладна 233 000 км², на ўсходзе зьвязаная з Аманскай затокай Хармускай пратокай, на захадзе пераходзіць у дэльту, утвораную рэкамі Эўфрат і Тыгр. Яе даўжыня – 989 км, адзьдзяляе Іран ад Саудаўскай Арабіі. Шырыня Хармускай пратокі 56 км. Затока не глыбокая, максымальная глыбіня 90 мэтраў, сярэдняя – 50 м.
Краіны, разьмешчаныя на ўзьбярэжжы Пэрсыдзкай затокі: Іран, Аман, Аб’яднаныя Арабскія Эміраты, Саудаўская Арабія, Катар, Бахрэйн, Кувэйт і Ірак. Існуе мноства невялікіх выспачак.
Нафта і прыродны газ
Пэрсыдзкая затока і прылеглыя вобласьці маюць самыя вялікія ў сьвеце радовішчы нафты. Праз гэта нафтаздабыча і нафтаперапрацоўка дамінуюць у эканоміцы рэгіёну. Значныя радовішчы прыроднага газу падзеленыя паміж Катарам і Іранам.
Багатыя на нафту краіны (за выняткам Іраку), якія разьмяшчаюцца на ўзьбярэжжы Пэрсыдзкай затокі, называюць краінамі Пэрсыдзкай затокі. Выхад Іраку да ўзьбярэжжа блякуецца балоцістай дэльтай Эўфрата і Тыгра.
Этымалёгія
Навукоўцы, якія дасьледавалі паходжаньне назвы затокі, прыйшлі да высновы, што назва «пэрсыдзкая» найбольш дакладная. Апошнія 2 500 год амаль усе гісторыкі і аўтары Бліжняга Ўсходу менавіта так называлі гэтую затоку.
Пісьмовыя крыніцы часоў старадаўняй Пэрсыдзкай імпэрыі не дайшлі да нашых часоў, але ў вуснай мове ўсе народы рэгіёна называюць яе Мора Ірана, Парскае мора.
З 550 года да 330 года да н.э. амаль усе пісьмовыя крыніцы называлі Пэрсыдзкую затоку Мора Парс.
Але ў наш час некаторыя краіны аспрэчваюць дакладнасьць назвы затокі. Нягледзячы на гэта, на Дваццаць трэцяй сэсіі ААН у сакавіку-красавіку 2006 года назва Пэрсыдзкая затока зацьверджаная як афіцыйная назва, якая выкарыстоўваецца краінамі-удзельніцамі ААН.
Брытанскае ўладаньне
З 1763 да 1971 году Вялікабрытанія рознымі шляхамі і формамі (праз Аб’яднаныя Арабскія Эміраты, Бахрэйн, Кувэйт, Аман і Катар) кантралявала Пэрсыдзкую затоку.
І ў наш час Вялікабрытанія мае свае інтарэсы ў гэтым рэгіёне.
Вонкавыя спасылкі
Пэрсыдзкая затока — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў