Сахара: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.1) (робат дадаў: tpi:Sahara |
д Bot: Migrating 138 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q6583 (translate me) |
||
| Радок 46: | Радок 46: | ||
{{Link FA|bar}} |
{{Link FA|bar}} |
||
[[kbd:Сахара]] |
|||
[[af:Sahara]] |
|||
[[als:Sahara]] |
|||
[[am:ሰሃራ በረሃ]] |
|||
[[ar:الصحراء الكبرى]] |
|||
[[an:Disierto d'o Sahara]] |
|||
[[arc:ܨܚܪܐܐ]] |
|||
[[ast:Desiertu del Sáḥara]] |
|||
[[az:Saxara]] |
|||
[[bn:সাহারা মরুভূমি]] |
|||
[[zh-min-nan:Sahara Soa-bô͘]] |
|||
[[be:Пустыня Сахара]] |
|||
[[bg:Сахара]] |
|||
[[bar:Sahara]] |
|||
[[bs:Sahara]] |
|||
[[br:Sahara]] |
|||
[[ca:Sàhara]] |
|||
[[cv:Сахара]] |
|||
[[cs:Sahara]] |
|||
[[cy:Sahara]] |
|||
[[da:Sahara]] |
|||
[[de:Sahara]] |
|||
[[dsb:Sahara]] |
|||
[[et:Sahara]] |
|||
[[el:Σαχάρα]] |
|||
[[en:Sahara]] |
|||
[[es:Desierto del Sahara]] |
|||
[[eo:Saharo]] |
|||
[[ext:Sáhara]] |
|||
[[eu:Sahara]] |
|||
[[fa:صحرای بزرگ آفریقا]] |
|||
[[hif:Sahara]] |
|||
[[fo:Sahara]] |
|||
[[fr:Sahara]] |
|||
[[fy:Sahara]] |
|||
[[fur:Desert dal Sahara]] |
|||
[[ga:An Sahára]] |
|||
[[gd:Fàsach Sahara]] |
|||
[[gl:Deserto do Sáhara]] |
|||
[[gan:撒哈拉沙漠]] |
|||
[[ko:사하라 사막]] |
|||
[[hy:Սահարա]] |
|||
[[hi:सहारा मरुस्थल]] |
|||
[[hsb:Sahara]] |
|||
[[hr:Sahara]] |
|||
[[io:Sahara]] |
|||
[[ilo:Sahara]] |
|||
[[id:Gurun Sahara]] |
|||
[[ie:Sahara]] |
|||
[[os:Сахарæ]] |
|||
[[is:Sahara]] |
|||
[[it:Deserto del Sahara]] |
|||
[[he:סהרה]] |
|||
[[jv:Ara-ara Sahara]] |
|||
[[kn:ಸಹಾರ]] |
|||
[[krc:Сахара]] |
|||
[[ka:საჰარა]] |
|||
[[kk:Сахара]] |
|||
[[sw:Sahara]] |
|||
[[ku:Sahara]] |
|||
[[lad:Desyerto del Sahara]] |
|||
[[lbe:Сахара]] |
|||
[[la:Sahara]] |
|||
[[lv:Sahāra]] |
|||
[[lb:Sahara]] |
|||
[[lt:Sachara]] |
|||
[[li:Sahara]] |
|||
[[jbo:sa'aras.zei kutytu'a]] |
|||
[[lmo:Sahara]] |
|||
[[hu:Szahara (sivatag)]] |
|||
[[mk:Сахара]] |
|||
[[ml:സഹാറ]] |
|||
[[mt:Saħara]] |
|||
[[mr:सहारा]] |
|||
[[xmf:საჰარა]] |
|||
[[ms:Gurun Sahara]] |
|||
[[mn:Сахарын цөл]] |
|||
[[my:ဆဟာရ သဲကန္တာရ]] |
|||
[[nl:Sahara]] |
|||
[[nds-nl:Sahara]] |
|||
[[ne:सहारा मरुभूमि]] |
|||
[[new:सहारा]] |
|||
[[ja:サハラ砂漠]] |
|||
[[pih:Sahara]] |
|||
[[no:Sahara]] |
|||
[[nn:Sahara]] |
|||
[[oc:Sahara]] |
|||
[[uz:Sahroi Kabir]] |
|||
[[pnb:صحراۓ اعظم]] |
|||
[[pms:Sahara]] |
|||
[[tpi:Sahara]] |
|||
[[pl:Sahara]] |
|||
[[pt:Deserto do Saara]] |
|||
[[kaa:Saxara sho'listanlıg'ı]] |
|||
[[crh:Büyük Sahra]] |
|||
[[ro:Sahara]] |
|||
[[qu:Sahara]] |
|||
[[rue:Сагара]] |
|||
[[ru:Сахара]] |
|||
[[sah:Саhаара]] |
|||
[[sa:सहारा]] |
|||
[[stq:Sahara]] |
|||
[[sq:Sahara]] |
|||
[[scn:Sahara]] |
|||
[[simple:Sahara]] |
|||
[[sk:Sahara]] |
|||
[[sl:Sahara]] |
|||
[[szl:Sahara]] |
|||
[[so:Saxaara]] |
|||
[[ckb:بیابانی مەزن]] |
|||
[[sr:Сахара]] |
|||
[[sh:Sahara]] |
|||
[[fi:Sahara]] |
|||
[[sv:Sahara]] |
|||
[[tl:Sahara]] |
|||
[[ta:சகாரா]] |
|||
[[roa-tara:Deserte d'u Sahara]] |
|||
[[tt:Сахра]] |
|||
[[te:సహారా ఎడారి]] |
|||
[[th:ทะเลทรายสะฮารา]] |
|||
[[tg:Саҳрои бузург]] |
|||
[[tr:Sahra Çölü]] |
|||
[[tk:Sahara]] |
|||
[[uk:Сахара]] |
|||
[[ur:صحرائے اعظم]] |
|||
[[vec:Sahara]] |
|||
[[vep:Saharan rahvahatoi ma]] |
|||
[[vi:Sa mạc Sahara]] |
|||
[[fiu-vro:Sahara]] |
|||
[[wa:Sara]] |
|||
[[war:Disyerto Sahara]] |
|||
[[wo:Saara]] |
|||
[[yi:סאהארא]] |
|||
[[yo:Sàhárà]] |
|||
[[zh-yue:撒哈拉沙漠]] |
|||
[[diq:Sehra]] |
|||
[[bat-smg:Sachara]] |
|||
[[zh:撒哈拉沙漠]] |
|||
Вэрсія ад 19:23, 8 сакавіка 2013
Саха́ра (па-арабску: الصحراء الكبرى — «Найвялікшая пустэльня») — найвялікшая пустэльня, разьмешчаная на поўначы Афрыкі. Яе плошча 9 064 300 км², даўжыня 5700 км ад Атлянтычнага акіяна на захадзе да Чырвонага мора на ўсходзе; з поўначы яна абмежавана гарамі Атляс і ўзьбярэжжам Міжземнага мора.
Назва пайшла ад арабскага слова صحراء — «пустэльня».
Агульная характарыстыка Сахары
Сахара мае выгляд камяністай пустэльні, зь якой у выніку вывятрэньня паступова ўзьнікае пясчаная пустэльня. Некаторыя пяшчаныя дзюны могуць дасягаць 180 мэтраў у вышыню[1]. Часта сустракаюцца старыя рэчышчы, якія маюць назву «вадзі», і вялікія адкладаньні солі ці «чоты». Месцы выхаду вады на паверхню маюць назву аазісы. У аазісах дзякуючы вадзе мясцовыя жыхары вырошчваюць жыта, ячмень, таксама можна сустрэць апэльсінавыя і лімонныя дрэвы, а таксама пальмы, безь якіх не абыходзіцца ніводзін аазіс. Адной з асноўных праблем жыхароў аазісаў зьяўляецца засаленьне вады. Асноўныя мінэральныя багацьці Сахары — гэта нафта і прыродны газ.
Клімат
Клімат засушлівы, характарызуецца вялікай амплітудай тэмпэратураў ад 0 °C уначы да 40 °C (максымальна 56,3 °C) днём. Гадавая сума ападкаў не перавышае 200 мм. Зіма ў Сахары вядомая моцнымі вятрамі (якія ў некаторых рэгіёнах маюць назву «самум»).
Вада
У Сахары існуе толькі дзьве неперасыхаючых ракі: Ніл і Нігер. На тэрыторыі пустэльні знаходзіцца няшмат аазісаў, агульная паверхня якіх не перавышае 200 км².
Глеба
Глеба пясчаная, слаба трымае вільгаць, таму мае вельмі нязначную расьліннасьць, у асноўным гэта кактусы.
Жыхары
З прычыны пустэльных ўмоваў (пясок, засухі, абмежаваны доступ да вады) ня маецца адпаведных умоваў для разьвіцьця жыцьця. Шчыльнасьць засяленьня вельмі нізкая, каля аднаго чалавека на км². Асноўныя жыхары Сахары — гэта намады. Найбольшую колькасьць мае племя туарэгаў. Яну качуюць са статкамі козаў, авец і вярблюдаў па абшарах пустэльні ў пошуках пашы і вады. Таксама яны вядуць менавы гандаль з жыхарамі аазісаў. Традыцыйна качэўнікі мяняюць малако, мяса на каву, соль, зброю і г. д. Аднак цывілізацыя дайшла і да Сахары, зьмяняючы жыцьцё яе жыхароў. Вандраваньні туарэгаў цяпер значна абмежаваныя. Там дзе былі караванныя шляхі, цяпер езьдзяць грузавікі перавозячы розныя тавары. Але поўнасьцю сапраўдныя караваны (зь вярблюдамі, муламі) яшчэ ня зьніклі.
Зьвяры
Прадстаўлены наступным чынам:
і г. д.
Глядзіце таксама
Крыніцы
- ^ Артур Стрэлер і Алан Стрэлер. (1987) Modern Physical Geography. Third Edition. New York: John Wiley & Sons. С. 347 (анг.)
Вонкавыя спасылкі
Сахара — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў