Енісей: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.2+) (робат дадаў: ar, az, be, bg, bn, br, ca, cs, cv, cy, da, de, el, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, he, hi, hr, hu, id, it, ja, ka, kk, ko, la, lt, lv, mk, mn, mr, nl, nn, no, pl, pnb, pt, ro, ru, sh, simple, sk, sl, sr, sv, sw, tg, th, tl... |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) д робат дадаў {{Commonscat|Yenisei River}} |
||
| Радок 43: | Радок 43: | ||
{{Накід:Геаграфія}} |
{{Накід:Геаграфія}} |
||
{{Commonscat|Yenisei River}} |
|||
[[Катэгорыя:Енісей| ]] |
[[Катэгорыя:Енісей| ]] |
||
Вэрсія ад 10:12, 9 лютага 2013
| Енісей | |
Енисей | |
 Енісей каля Краснаярску | |
| Агульныя зьвесткі | |
|---|---|
| Выток | сутока рэкаў: Малы Енісей і Вялікі Енісей |
| Вышыня вытоку | 3300 |
| Вусьце | Карскае мора |
| Краіны басэйну | Манголія, Расея |
| Вобласьці | Тува, Хакасія і Краснаярскі край |
| Даўжыня | 3487 км |
| Сярэднегадавы сьцёк | 19 800 м³/с |
| Плошча басэйну | 2 580 тыс. км² |
Енісе́й (па-эвенкійску - Іонеcі «вялікая вада», па-хакаску - Кім, па-тувінску - Улуг-Хем - «вялікая рака», па-кецку- Хук, па-селькупску - Пӱӱл Тяас-қолд) — рака ў Сыбіры, адна з найвялікшых рэкаў сьвету й Расеі. Упадае ў Карскае мора Арктычнага акіяну.
Назва
Назва паходзіць ад эвенкійскага «Іонесі» — вялікая вада.
Геаграфія
Адна з найдаўжэйшых рэкаў сьвету: даўжыня ад месца сутокі Вялікага й Малога Енісею — 3487 км, ад вытокаў Малога Енісею — 4287 км, ад вытокаў Вялікага Енісею — 4092 (4123) км. Паводле плошчы басэйну (2580 тыс. км²) Енісей займае 2-е месца сярод рэкаў Расеі (пасьля Абі) й 7-е месца сярод рэкаў сьвету. Для басэйну Енісею характэрная рэзкая асыметрычнасьць: яго правабярэжная частка ў 5,6 разы вышэй за левабярэжную.
Енісей ёсьць мяжой між Заходняе й Усходняе Сыбір'ю. Ад Саянаў да Арктычнага акіяну Енісей праходзіць праз усе кліматычныя зоны Сыбіры. Уласна Енісей пачынаецца ў месьце Кызыле на сутоку Вялікага й Малога Енісею.
Палеміка: Енісей альбо Ангара
Існуе колькі прычынаў, паводле якіх сучасны Енісей ніжэй за суток з ракой Ангарой насамрэч можа лічыцца Ангарой:
- пры сутоку з Енісеем Ангара нясе значна больш вады — ля паселішча Стрэлка сярэднегадавы сьцёк вады ў Енісее складае 3 350 м³/с, а ў вусьці Ангары — 4 530 м³/с
- басэйн верхней часткі Енісея складае менш 400 тыс. км², то бок значна менш плошчы вадазбору Ангары — 1 040 тыс. км².
Такім чынам можна заключыць, што Енісей лічыцца галоўнай ракой з прычыны больш геалягічнае будовы ягонай рачной даліны й праз гістарычна склаўшыеся традыцыі.
Населенныя пункты
Месты (разьмешчанныя ўніз па цячэньні): Кызыл, Шаганар, Саянагорск, Мінусінск, Абакан, Дзіўнагорск, Краснаярск, Сасноваборск, Жалезнагорск, Лесасыбірск, Енісейск, Ігарка, Дудзінка.
 |
Гэта — накід артыкула па геаграфіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |
Енісей — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў