Вугорская мова: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д r2.7.2) (робат дадаў: vec:Łéngua ungaréxe
афармленьне
Радок 5: Радок 5:
|Рэгіён = [[Цэнтральная Эўропа]]
|Рэгіён = [[Цэнтральная Эўропа]]
|Колькасьць карыстальнікаў = 13 млн
|Колькасьць карыстальнікаў = 13 млн
|Клясыфікацыя = [[Уральскія мовы]]
|Клясыфікацыя = [[Уральскія мовы]]<br />&nbsp;[[Фіна-вугорскія мовы]]<br />&nbsp;&nbsp;[[Вугорскія мовы]]
&nbsp;[[Фіна-вугорскія мовы]]
&nbsp;&nbsp;[[Вугорскія мовы]]
|Афіцыйная мова ў = [[Вугоршчына]], [[Эўрапейскі Зьвяз]]
|Афіцыйная мова ў = [[Вугоршчына]], [[Эўрапейскі Зьвяз]]
|Рэгулюецца = Інстытут лінгвістыкі Вугорскай Акадэміі Навук
|Рэгулюецца = Інстытут лінгвістыкі Вугорскай Акадэміі Навук
Радок 15: Радок 13:
|Код па SIL =
|Код па SIL =
}}
}}
'''Вуго́рская мо́ва''' належыць да [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы моваў]], у якой яна разам з [[мансійская мова|мансійскай]] і [[хантыйская мова|хантыйскай]] мовамі складае [[вугорскія мовы|вугорскую групу]]. У Эўропе роднаснымі мовамі зьяўляюцца [[фінская мова|фінская]] і [[эстонская мова|эстонская]], аднак носьбіты гэтых моваў разумець вугорцаў ня ў стане (да канца XIX стагодзьдзя сам факт прыналежнасьці вугорскай мовы да фіна-вугорскіх лічыўся сумнеўным). Зь іншага боку, большая колькасьць агульных каранёў выяўляецца ў мовах народаў [[комі]] і [[марыйцы|мары]], якія пражываюць на тэрыторыі Расеі.
'''Вуго́рская мо́ва''' належыць да [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы моваў]], у якой яна разам з [[мансійская мова|мансійскай]] і [[хантыйская мова|хантыйскай]] мовамі складае [[вугорскія мовы|вугорскую групу]]. У Эўропе роднаснымі мовамі зьяўляюцца [[фінская мова|фінская]] і [[эстонская мова|эстонская]], аднак носьбіты гэтых моваў разумець вугорцаў ня ў стане (да канца XIX стагодзьдзя сам факт прыналежнасьці вугорскай мовы да фіна-вугорскіх лічыўся сумнеўным). Зь іншага боку, большая колькасьць агульных каранёў выяўляецца ў мовах народаў [[комі-зыране|комі]] і [[марыйцы|мары]], якія пражываюць на тэрыторыі Расеі.


Вугорская мова мае мінімальную колькасьць запазычаных і інтэрнацыянальных словаў, валодае ўнікальнай сыстэмай галосных. Акрамя [[Вугоршчына|Вугоршчыны]], шырока распаўсюджаная ў Закарпацкай вобласьці [[Украіна|Ўкраіны]], а таксама ў месцах кампактнага пражывання вугорскай нацыянальнай меншасці ў [[Сэрбія|Сэрбіі]], [[Румынія|Румыніі]], [[Славаччына|Славаччыне]].
Вугорская мова мае мінімальную колькасьць запазычаных і інтэрнацыянальных словаў, валодае ўнікальнай сыстэмай галосных. Акрамя [[Вугоршчына|Вугоршчыны]], шырока распаўсюджаная ў [[Закарпацкая вобласьць|Закарпацкай вобласьці]] [[Украіна|Ўкраіны]], а таксама ў месцах кампактнага пражываньня вугорскай нацыянальнай меншасьці ў [[Сэрбія|Сэрбіі]], [[Румынія|Румыніі]], [[Славаччына|Славаччыне]].

== Гісторыя ==
== Лінгвістычная характарыстыка ==


== Сынтаксіс ==
== Сынтаксіс ==
У вугорскай мове асобны [[назоўнік]] можа выступаць у ролі [[выказьнік]]а, напр.: '''Apám tanító''' = (''Бацька — настаўнік''). У цяперашнім часе ў адзіночным і множным ліку 3-й асобы (напрыклад '''Pista tanuló''' = ''Сцяпан — вучань''), адпадае зьвязка '''van''' = «''ёсць''» — гэтаксама, як і ў беларускай мове. Што датычыць парадку словаў, вугорская мова належыць да моваў «SOV» (дзейнік-прадмет-выказьнік).
У вугорскай мове асобны [[назоўнік]] можа выступаць у ролі [[выказьнік]]а, напр.: '''Apám tanító''' = (''Бацька — настаўнік''). У цяперашнім часе ў адзіночным і множным ліку 3-й асобы (напрыклад '''Pista tanuló''' = ''Сцяпан — вучань''), адпадае зьвязка '''van''' = «''ёсьць''» — гэтаксама, як і ў беларускай мове. Што датычыць парадку словаў, вугорская мова належыць да моваў «SOV» (дзейнік-прадмет-выказьнік).


Вугорская мова на падставе навуковых дасьледаваньняў, праведзеных на працягу апошніх 25 гадоў, уяўляецца мовай, значна адрознай ад усіх астатніх вядомых эўрапейскіх моваў (як правіла, індаэўрапейскіх).
Вугорская мова на падставе навуковых дасьледаваньняў, праведзеных на працягу апошніх 25 гадоў, уяўляецца мовай, значна адрознай ад усіх астатніх вядомых эўрапейскіх моваў (як правіла, індаэўрапейскіх).
Радок 124: Радок 119:


=== Фаналягічныя зьвесткі ===
=== Фаналягічныя зьвесткі ===
У мове 14 галосных гукаў. Квантытатыўная яны падзяляюцца на кароткія: ''a, o, u, i, e, ö, ü''; і доўгія: ''á, ó, ú, í, é, ő, ű''. Паводле месца ўтварэньня падзяляюцца на галосныя
У мове 14 галосных гукаў. Квантытатыўная яны падзяляюцца на кароткія: ''a, o, u, i, e, ö, ü''; і доўгія: ''á, ó, ú, í, é, ő, ű''. Паводле месца ўтварэньня падзяляюцца на галосныя пярэдняга раду: i, e, ö, ü, í, é, ő, ű; і задняга раду: a, o, u, á, ó, ú.
пярэдняга раду: i, e, ö, ü, í, é, ő, ű; і задняга раду: a, o, u, á, ó, ú.


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==

Вэрсія ад 12:21, 24 студзеня 2013

Вугорская
magyar
Файл:Rozsireni madarstiny.PNG, Dist of hu lang europe.svg, Dist of hu lang europe-ca.svg
Ужываецца ў Вугоршчына, Румынія, Славаччына, Украіна, Сэрбія, Харватыя, Аўстрыя, Славенія
Рэгіён Цэнтральная Эўропа
Колькасьць карыстальнікаў 13 млн
Клясыфікацыя Уральскія мовы
 Фіна-вугорскія мовы
  Вугорскія мовы
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў Вугоршчына, Эўрапейскі Зьвяз
Рэгулюецца Інстытут лінгвістыкі Вугорскай Акадэміі Навук
Статус: 1 дзяржаўная[d]
Пісьмо Hungarian alphabet[d], лацінскае пісьмо і Old Hungarian[d]
Коды мовы
ISO 639-1 hu
ISO 639-2(Б) hun
ISO 639-2(Т) hun
ISO 639-3 hun

Вуго́рская мо́ва належыць да фіна-вугорскай групы моваў, у якой яна разам з мансійскай і хантыйскай мовамі складае вугорскую групу. У Эўропе роднаснымі мовамі зьяўляюцца фінская і эстонская, аднак носьбіты гэтых моваў разумець вугорцаў ня ў стане (да канца XIX стагодзьдзя сам факт прыналежнасьці вугорскай мовы да фіна-вугорскіх лічыўся сумнеўным). Зь іншага боку, большая колькасьць агульных каранёў выяўляецца ў мовах народаў комі і мары, якія пражываюць на тэрыторыі Расеі.

Вугорская мова мае мінімальную колькасьць запазычаных і інтэрнацыянальных словаў, валодае ўнікальнай сыстэмай галосных. Акрамя Вугоршчыны, шырока распаўсюджаная ў Закарпацкай вобласьці Ўкраіны, а таксама ў месцах кампактнага пражываньня вугорскай нацыянальнай меншасьці ў Сэрбіі, Румыніі, Славаччыне.

Сынтаксіс

У вугорскай мове асобны назоўнік можа выступаць у ролі выказьніка, напр.: Apám tanító = (Бацька — настаўнік). У цяперашнім часе ў адзіночным і множным ліку 3-й асобы (напрыклад Pista tanuló = Сцяпан — вучань), адпадае зьвязка van = «ёсьць» — гэтаксама, як і ў беларускай мове. Што датычыць парадку словаў, вугорская мова належыць да моваў «SOV» (дзейнік-прадмет-выказьнік).

Вугорская мова на падставе навуковых дасьледаваньняў, праведзеных на працягу апошніх 25 гадоў, уяўляецца мовай, значна адрознай ад усіх астатніх вядомых эўрапейскіх моваў (як правіла, індаэўрапейскіх).

Пісьменнасьць

Пісьменнасьць на аснове лацінскага альфабэту. Моўны код — hu або hun (па ISO 639).

Вугорскі альфабэт
Літара
A
Á
B
C
Cs
D
Dz
Dzs
E
É
F
G
Gy
H
I
Í
J
K
L
Ly
M
N
Ny
O
Ó
Ö
Ő
P
(Q)
R
S
Sz
T
Ty
U
Ú
Ü
Ű
V
(W)
(X)
(Y)
Z
Zs

Фаналягічныя зьвесткі

У мове 14 галосных гукаў. Квантытатыўная яны падзяляюцца на кароткія: a, o, u, i, e, ö, ü; і доўгія: á, ó, ú, í, é, ő, ű. Паводле месца ўтварэньня падзяляюцца на галосныя пярэдняга раду: i, e, ö, ü, í, é, ő, ű; і задняга раду: a, o, u, á, ó, ú.

Вонкавыя спасылкі

Вугорская мовасховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link GA