Кірыла Арлоўскі: розьніца паміж вэрсіямі

	Кірыла Арлоўскі
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	30 студзеня 1895; Мышкавічы, Бабруйскі павет, Менская губэрня
Памёр:	13 студзеня 1968; Мышкавічы, Кіраўскі раён, Магілёўская вобласьць
Партыя:	КПСС
Адукацыя:	Камуністычны ўнівэрсытэт нацыянальных меншасьцяў Захаду імя Ю. Мархлеўскага
Узнагароды:	; Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцяга БССР (1932)
	Кірыла Арлоўскі ў Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 01:36, 17 лістапада 2012

Кірыла Пракопавіч Арлоўскі (30 студзеня (паводле старога стылю 18 студзеня) 1895, Мышкавічы, Бабруйскі павет, Менская губэрня, цяпер Кіраўскі раён, Магілёўская вобласьць — 13 студзеня 1968, Мышкавічы, Кіраўскі раён) — адзін з кіраўнікоў партызанскага руху ў Заходняй Беларусі і ў Вялікую Айчынную вайну, савецкі выведнік, гаспадарчы дзяяч.

Біяграфія

Зь сялянскае сям’і. У 1910 годзе скончыў царкоўна-прыходзкую школу. З 1915 у арміі, удзельнік Першае сусьветнае вайны. Ваяваў на Заходнім фронце, служыў шарагоўцам 251-га запаснога пяхотнага палка, ад 1917 унтэр-афіцэрам, камандзірам сапэрного ўзводу 65-га пяхотнага палку. У студзені 1918 дэмабілізаваўся й вярнуўся дадому.

У чэрвені 1918 у час акупацыі Беларусі нямецкімі войскамі па заданьні Бабруйскага падпольнага раённага камітэту РКП(б) арганізаваў і ўзначаліў партызанскі аддзел, якім камандаваў да сьнежня 1918. У сьнежні 1918 — траўні 1919 працаваў у Бабруйскай надзвычайнай камісіі (ЧК). У 1919—1920 навучаўся на першых Маскоўскіх кулямётных курсах, пасьля сканчэньня якіх у 1920 камандзір аддзелу рудабельскіх партызанаў (псэўданім Ваня), якія дзейнічалі ў тыле польскіх інтэрвэнтаў; потым на падпольнай працы ў Коўне. У кастрычніку — сьнежні 1920 удзельнічаў у баёх супраць войскаў Булак-Балаховіча.

У 1922—1925 пад псэўданімамі Аршынаў, Муха-Міхальскі камандзір партызанскага аддзелу ў Заходняй Беларусі. У сьнежні 1922 прыбыў у Вялейскі павет, 21 сьнежня разам з партызанамі Станіслава Ваўпшасава ўдзельнічаў у нападзе на мястэчка Ілья: партызаны зьнішчылі паліцэйскі гарнізон, занялі пошту, тэлеграф і кантору воласьці, захапілі зброю, а ў валасной управе зьнішчылі сьпісы недаімшчыкаў. Надалей узначальваў аддзел, што дзейнічаў пераважна на поўдні Беларусі: у навакольлі Баранавічаў, Лунінца, Століна. У ноч на 4 жніўня 1924 зарганізаваў захоп мястэчка Стоўпцы^[4]. Увосень 1924 — кіраўнік захопу ў палон палескага ваяводы Станіслава Юзафа Даўнаровіча, якога ў выніку гэтага Арлоўскі вымусіў падаць у адстаўку^[5]. У выніку апэрацыяў Арлоўскага было забіта каля 100 чалавек.

У 1930 скончыў Камуністычны ўнівэрсытэт нацыянальных меншасьцяў Захаду імя Ю. Мархлеўскага ў Маскве. У 1930—1936 служыў у органах ДПУ-НКУС Беларусі. У 1936—1937 кіраўнік участку будаўніцтва каналу Масква-Волга ў горадзе Дзьмітраў. У 1937—1938 удзельнік Грамадзянскае вайны ў Гішпаніі, дарадчык партызанскага корпусу рэспубліканскае арміі. З 1939 памочнік дырэктара Арэнбурскага (Чкалаўскага) сельгасінстытута. У сакавіку 1941 — траўні 1942 знаходўзія ў камандыроўцы па лініі НКУС у Кітаі.

У чэрвені 1942 сфармаваў і ўзначаліў разьведвальна-дывэрсійную групу НКДБ, якая 26 кастрычніка 1942 была закінутая на акупаваную нямецкімі войскамі тэрыторыю Беларусі і вырасла ў партызанскі аддзел «Сокалы». У красавіку — траўні 1943 на базе аддзела пад агульным камандаваньнем Арлоўскага створаныя тры партызанскія аддзелы. 17 лютага 1943 група партызан на чале з Арлоўскім зьнішчыла з засады некалькі высокапастаўленых чыноўнікаў акупацыйнай адміністрацыі: генэральнага камісара Баранавічаў Фрыдрыха Фрэнча, гэбітскамісара Баранавіцкае акругі Фрыдрыха Шцюра й обэргрупэнфюрэра СС Фэрдынанда Засарнаса. Сам Арлоўскі быў цяжка паранены, страціў кісьці абедзьвюх рук. За гэты апэрацыю 20 верасьня 1943 атрымаў званьне Героя Савецкага Саюзу, ордэн Леніна і мэдаль «Залатая Зорка».

Пасьля лекаваньня да сьнежня 1944 працаваў у НКДБ БССР, пасьля пайшоў у адстаўку па стане здароўя. З 1944 на Кіраўшчыне старшыня калгасу «Рассвет», які хутка вырас у буйную гаспадарку і адным зь першых атрымаў мільён рублёў чыстага прыбытку. Сябар ЦК КПБ ад 1949, кандыдат у сябры ЦК КПСС у 1956—1961. Дэпутат Вярхоўнага Савету БССР у 1947—1951, Вярхоўнага Савету СССР 3—7 скліканьняў ад 1950.

Узнагароджаны 5 ордэнамі Леніна, 2 ордэнамі Працоўнага Чырвонага сьцяга, мэдалямі. Герой Савецкага Саюзу (1943), Герой Сацыялістычнай Працы (18 студзеня 1958).

Памяць

Імя Арлоўскага прысвоена калгасу «Рассвет», Кіраўскай сярэдняй школе № 2, Магілёўскаму ПТВ мэханізацыі сельскай гаспадаркі ў в. Буйнічы. Яго імем названы вуліцы ў Бабруйску, Ганцавічах, Кіраўску, Клецку, Ляхавічах, Магілёве. У Мышкавічах устаноўлены бюст Арлоўскаму.

Кірыла Арлоўскі быў прататыпам галоўнага героя фільму «Старшыня» й Робэрта Джордана з аповесьці «Па кім зьвініць звон» Эрнэста Гэмінгўэя (паводле іншых зьвестак, прататыпам Джордана быў Хаджы-Умар Мамсураў).

Пераацэнкі дзейнасьці

У постсавецкі пэрыяд зьявіліся абвінавачваньні Кірылы Арлоўскага ў тэрарызьме^[6], бандытызьме, забойствах цывільнага насельніцтва^[7].

Цікавыя зьвесткі

У вагуле восем з паловай гадоў правёў у тыле праціўніка, больш за семдзесят разоў нелегальна праходзіў празь мяжу^[8].

Крыніцы

^ аўтабіяграфія
^ https://topwar.ru/21238-orlovskiy-kirill-prokofevich.html
^ http://www.great-country.ru/articles/sssr/sov_elite/00006.html
^ Алег Дзярновіч. «Бандыты карысталіся беларускай гаворкай…» // Наша Ніва, 11 сакавіка 2006
^ Алег Праляскоўскі, Леў Крыштаповіч. На нянавiсцi i фальсiфiкацыi гiсторыi дэмакратыi не пабудуеш // «Зьвязда», 17 верасьня 2009
^ Ёсіф Сярэдзіч. 60 і 20 // Народная Воля № 65—66, 30 красавіка 2009
^ Зьміцер Бартосік. «Мэты ў іх былі — не рабаваць і забіваць, а барацьба з уладай» // Радыё Свабода, 30 кастрычніка 2008
^ Александр Лобов. Орловский Кирилл Прокофьевич

Вонкавыя спасылкі

[_5ad5b6ce2f861cd9-1] аўтабіяграфія

[_8e15035b3506b86f-2] ttps://topwar.ru/21238-orlovskiy-kirill-prokofevich.html

[_5e2c74840065d66d-3] ttp://www.great-country.ru/articles/sssr/sov_elite/00006.html

[4] Алег Дзярновіч. «Бандыты карысталіся беларускай гаворкай…» // Наша Ніва, 11 сакавіка 2006

[5] Алег Праляскоўскі, Леў Крыштаповіч. На нянавiсцi i фальсiфiкацыi гiсторыi дэмакратыi не пабудуеш // «Зьвязда», 17 верасьня 2009

[6] Ёсіф Сярэдзіч. 60 і 20 // Народная Воля № 65—66, 30 красавіка 2009

[7] Зьміцер Бартосік. «Мэты ў іх былі — не рабаваць і забіваць, а барацьба з уладай» // Радыё Свабода, 30 кастрычніка 2008

[8] Александр Лобов. Орловский Кирилл Прокофьевич

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Радок 6: / Радок 6: @@
 | подпіс_пад_выявай  =
 | дата_нараджэньня   = [[30 студзеня]] [[1895]]
-| месца_нараджэньня  = <br>[[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Бабруйскі павет]], [[Менская губэрня]]
+| месца_нараджэньня  = [[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Бабруйскі павет]], [[Менская губэрня]]
 | дата_сьмерці       = [[13 студзеня]] [[1968]]
-| месца_сьмерці      = <br>[[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён (Магілёўская вобласьць)|Кіраўскі раён]], [[Магілёўская вобласьць]]
+| месца_сьмерці      = [[Мышкавічы (Кіраўскі раён)|Мышкавічы]], [[Кіраўскі раён (Магілёўская вобласьць)|Кіраўскі раён]], [[Магілёўская вобласьць]]
 | нацыянальнасьць    =
 | назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» -->