Спэйс шатл

Старт шатла Дыскавэры

Касьмічная транспартная сыстэма (па-ангельску: Space Transportation System), больш вядомая як Спэйс шатл (ад анг. Space shuttle — касьмічны чалнок) — амэрыканскі шматразовы транспартны касьмічны карабель.

Шатл запускаецца ў космас з дапамогай ракет-носьбітаў, ажыцьцяўляе манэўры на арбіце як касьмічны карабель і вяртаецца на Зямлю як самалёт. Разумелася, што шатлы будуць хадзіць, як чоўны, паміж калязямной арбітай і Зямлёй, дастаўляючы карысныя грузы ў абодвух кірунках. Пры распрацоўцы прадугледжвалася, што кожны з шатлаў павінен быў да 100 разоў стартаваць у космас.

На практыцы жа яны выкарыстоўваюцца значна менш. Да траўня 2010 года больш за ўсё палётаў — 38 — зьдьзейсніў шатл «Дыскаверы». Усяго з 1975 па 1991 год было пабудавана пяць шатлаў: «Калумбія» (згарэў пры пасадцы ў 2003), «Чэленджэр» (падарваўся пры старце ў 1986), «Дыскаверы», «Атлянтыс» і «Індэвар».

Апошнюю місію STS-135 выканаў шатл «Атлянтыс», стартаваўшы 8 ліпеня 2011 году з Касьмічнага цэнтру Кэнэдзі і прабыўшы ў космасе 12 дзён і 18 гадзін, на чым праграма Space Shuttle была закрытая.

Пабудаваныя шатлы

• Энтэрпрайз (OV-101, атмасфэрныя тэсты, сьпісаны)
• Патфайндэр (OV-098, наземные тэсты)
• Калумбія (OV-102, згарэў пры пасадцы ў 2003 годзе)
• Чэленджэр (OV-099, узарваўся пры старце ў 1986 годзе)
• Дыскавэры (OV-103, апошні запуск — 24 лютага 2011)
• Атлянтыс (OV-104, апошні запуск — 8 ліпеня 2011)
• Індэвар (OV-105, апошні запуск — 16 траўня 2011)

Гл. таксама

• Буран

Вонкавыя спасылкі

Спэйс шатл — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў