Арлан-белахвост: розьніца паміж вэрсіямі
д робат дадаў: tt:Елга каракошы |
афармленьне, выпраўленьне спасылак |
||
Радок 6: | Радок 6: | ||
|Тып = Хордавыя |
|Тып = Хордавыя |
||
|Падтып = |
|Падтып = |
||
|Кляса = [[Птушкі]] |
|Кляса = [[Птушкі]] |
||
|Інфракляса = |
|Інфракляса = |
||
|Атрад = [[Сокалападобныя]] |
|Атрад = [[Сокалападобныя]] |
||
|Падатрад = |
|Падатрад = |
||
|Сямейства = [[Ястрабіныя]] |
|Сямейства = [[Ястрабіныя]] |
||
|Род = |
|Род = |
||
|Від = Арлан-белахвост |
|Від = Арлан-белахвост |
||
Радок 18: | Радок 18: | ||
== Апісаньне == |
== Апісаньне == |
||
Даўжыня цела арлана-белахвоста — ад 70 да 90 сантымэтраў, [[размах крылаў]] — ад 200 да 240 сантымэтраў, маса — ад 4 да 7 кіляграм. [[Хвост]] кароткі, клінавіднай формы. [[ |
Даўжыня цела арлана-белахвоста — ад 70 да 90 сантымэтраў, [[размах крылаў]] — ад 200 да 240 сантымэтраў, маса — ад 4 да 7 кіляграм. [[Хвост]] кароткі, клінавіднай формы. [[Пер’е]] дарослай птушкі бурага колеру, [[галава]] й [[шыя]] з жаўтаватым, колеру [[ахра|ахры]] асьвятленьнем, хвост белы. [[Дзюба]] ў параўнаньні да іншых драпежных птушак вельмі вялікая й моцная, сьветла-жоўтага колеру, таксама як і [[васкавая скура]]. [[Ірыс]] [[вока]] таксама сьветла-жоўты. У адрозьненьні ад [[беркут]]а (''Aquila chrysaetos'') [[лапа|лапы]] арлана-белахвоста не пакрытыя пер’ем да самых [[палец|пальцаў]]. Маладыя птушкі цёмна-бурага колеру, дзюба і васкавая скура цёмна-шэрыя. З кожнай [[лінька]]й маладыя арланы-белахвосты станавяцца ўсё больш падобнымі на дарослых жывёл, а ў пяцігадовым узросьце птушка носіць цалкам дарослую вопратку. [[Самка|Самкі]] арлана-белахвоста значна большыя па памерах і маюць большую масу за [[самец|самцоў]]. У планірумым палёце птушка трымае шырокія, дошкападобныя [[крыло|крылы]] гарызантальна. Пасьля [[чорны грыф|чорнага грыфа]] (''Aegypius monachus''), [[барадача]] (''Gypaetus barbatus'') і [[белагаловы сіп|белагаловага сіпа]] (''Gyps fulvus'') арлан-белахвост зьяўляецца чацьвертай па велічыні птушкай [[Эўропа|Эўропы]]. |
||
== Сыстэматыка == |
== Сыстэматыка == |
||
Радок 24: | Радок 24: | ||
== Голас == |
== Голас == |
||
[[Ток|Такавальная]] «песьня» арлана-белахвоста мае аднасна высокія й крыху хрыплаватыя ноткі, якія напрыканцы становяцца ўсё вышэй, пераважна [[дуэт]]ам і нагадваючы «клю, клю, клю, клю, клю»; пры гэтым птушка закідвае галаву ўверх. З адносна вялікай адлегласьці [[крык]] арлана-белахвоста чымсьці нагадвае голас [[чорны дзяцел|чорнага дзятла]] (''Dryocopus martius''). Птушка падае голас амаль што выключна каля непасрэднай блізасьці [[гняздо|гнязда]], пераважна на [[досьвітак|досьвітку]] альбо з надыходам цемнаты. Калі нешта здараецца з гняздом, дарослыя птушкі несупыньна выкрыкваюць хрыплае й абрубленае «ак, ак, ак, ак, ак», такі ж голас падаюць маладыя арланы-белахвосты ў гняздзе пры набліжэньні. |
[[Ток (біялёгія)|Такавальная]] «песьня» арлана-белахвоста мае аднасна высокія й крыху хрыплаватыя ноткі, якія напрыканцы становяцца ўсё вышэй, пераважна [[дуэт]]ам і нагадваючы «клю, клю, клю, клю, клю»; пры гэтым птушка закідвае галаву ўверх. З адносна вялікай адлегласьці [[крык]] арлана-белахвоста чымсьці нагадвае голас [[чорны дзяцел|чорнага дзятла]] (''Dryocopus martius''). Птушка падае голас амаль што выключна каля непасрэднай блізасьці [[гняздо|гнязда]], пераважна на [[досьвітак|досьвітку]] альбо з надыходам цемнаты. Калі нешта здараецца з гняздом, дарослыя птушкі несупыньна выкрыкваюць хрыплае й абрубленае «ак, ак, ак, ак, ак», такі ж голас падаюць маладыя арланы-белахвосты ў гняздзе пры набліжэньні. |
||
== Распаўсюджанасьць і жыцьцёвы арэал == |
== Распаўсюджанасьць і жыцьцёвы арэал == |
||
[[Файл:Haliaeetus albicilla distr.png|міні|зьлева|220пкс|зялёны=круглы год, сіні=толькі зімой]] |
[[Файл:Haliaeetus albicilla distr.png|міні|зьлева|220пкс|зялёны=круглы год, сіні=толькі зімой]] |
||
Жыцьцёвы арэал арлана-белахвоста цягнецца доўгай паласой па памераных, таёжных і арктычных зонах Эўропы і [[Азія|Азіі]] ад [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]] да [[Камчатка|Камчаткі]]. Распаўсюджаны таксама й ў Грэнляндыі. У Эўропе тэрыторыі [[гнездаваньне|гнездаваньня]] арлана-белахвоста прасціраюцца з поўначы на поўдзень ад крайняга поўдня [[Нарвэгія|Нарвэгіі]] да поўдня [[Грэцыя|Грэцыі]]. У Сярэдняй Азіі паўдневая мяжа гнездаваньня праходзіць прыкладна па паўднёвай мяжы [[тайга|тайгі]], на поўначы мяжа жыцьцёвага арэалу праходзіць па [[Ізраіль|Ізраілі]], [[ |
Жыцьцёвы арэал арлана-белахвоста цягнецца доўгай паласой па памераных, таёжных і арктычных зонах Эўропы і [[Азія|Азіі]] ад [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]] да [[Камчатка|Камчаткі]]. Распаўсюджаны таксама й ў Грэнляндыі. У Эўропе тэрыторыі [[гнездаваньне|гнездаваньня]] арлана-белахвоста прасціраюцца з поўначы на поўдзень ад крайняга поўдня [[Нарвэгія|Нарвэгіі]] да поўдня [[Грэцыя|Грэцыі]]. У Сярэдняй Азіі паўдневая мяжа гнездаваньня праходзіць прыкладна па паўднёвай мяжы [[тайга|тайгі]], на поўначы мяжа жыцьцёвага арэалу праходзіць па [[Ізраіль|Ізраілі]], [[Турэччына|Турэччыне]], [[Іран]]е, [[Ірак]]у й [[Казахстан]]е. Селіцца арлан-белахвост каля вялікіх водных масіваў — на ўзьбярэжжах, непадалёку ад вялікіх [[возера|азёраў]] і [[рака|рэк]]. У Цэнтральнай Эўропе арлан-белахвост засяляе ў першую чаргу «леса-азёрныя ландшафты». У [[Нямеччына|Нямеччыне]], напрыклад, самыя высокая [[шчыльнасьць засяленьня]] тэрыторыяў арланам-белахвостам у асяродзьдзі [[Мюрытц]]а на зямлі [[Мэкленбург — Пярэдняя Памэранія]], а таксама ў рэгіёне [[Обэрлаўзіц]] у [[Саксонія|Саксоніі]]. |
||
== Харчаваньне == |
== Харчаваньне == |
||
У час вывядзеньня птушанят арлан-белахвост корміцца пераважна [[рыба]]й і вадаплаўнымі птушкамі, [[млекакормчыя]] маюць у яго рацыёне адносна невялікую ролю. Рыбу арлан-белахвост звычайна здабывае сам, але не брыдзіцца таксама мёртвай і напалову стухленай рыбай. Віды, якія насяляюць жыццёвы арэал арлана-белахвоста, дамінуюць пераважна таксама й ў харчавальным спэктруме птушкі. |
У час вывядзеньня птушанят арлан-белахвост корміцца пераважна [[рыба]]й і вадаплаўнымі птушкамі, [[млекакормчыя]] маюць у яго рацыёне адносна невялікую ролю. Рыбу арлан-белахвост звычайна здабывае сам, але не брыдзіцца таксама мёртвай і напалову стухленай рыбай. Віды, якія насяляюць жыццёвы арэал арлана-белахвоста, дамінуюць пераважна таксама й ў харчавальным спэктруме птушкі. |
||
У зямлі [[ |
У зямлі [[Шлезьвіг-Гальштайн]], напрыклад, працэнтныя суадносіны рыбы й вадаплаўчых птушак у рацыёне арлана-белахвоста складаюць адпаведна 73% і 24%. Астатнія 3% прыходзяцца на млекакормчых, у першую чаргу на [[трус]]оў і палявых зайцаў. |
||
Лічыцца, што выява на польскім гербе — стылізаваны арлан-белахвост. |
Лічыцца, што выява на польскім гербе — стылізаваны арлан-белахвост. |
Вэрсія ад 12:46, 14 кастрычніка 2012
Арлан-белахвост | |
Арлан-белахвост | |
Клясыфікацыя | |
---|---|
Царства | Жывёлы |
Тып | Хордавыя |
Кляса | Птушкі |
Атрад | Сокалападобныя |
Сямейства | Ястрабіныя |
Від | Арлан-белахвост |
Бінамінальная намэнклятура | |
Haliaeetus albicilla | |
Арлан-белахвост (па-лацінску: Haliaeetus albicilla) — драпежная птушка з атраду сокалападобных (Falconiformes), сямейства ястрабіных (Accipitridae). Занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі[1].
Апісаньне
Даўжыня цела арлана-белахвоста — ад 70 да 90 сантымэтраў, размах крылаў — ад 200 да 240 сантымэтраў, маса — ад 4 да 7 кіляграм. Хвост кароткі, клінавіднай формы. Пер’е дарослай птушкі бурага колеру, галава й шыя з жаўтаватым, колеру ахры асьвятленьнем, хвост белы. Дзюба ў параўнаньні да іншых драпежных птушак вельмі вялікая й моцная, сьветла-жоўтага колеру, таксама як і васкавая скура. Ірыс вока таксама сьветла-жоўты. У адрозьненьні ад беркута (Aquila chrysaetos) лапы арлана-белахвоста не пакрытыя пер’ем да самых пальцаў. Маладыя птушкі цёмна-бурага колеру, дзюба і васкавая скура цёмна-шэрыя. З кожнай лінькай маладыя арланы-белахвосты станавяцца ўсё больш падобнымі на дарослых жывёл, а ў пяцігадовым узросьце птушка носіць цалкам дарослую вопратку. Самкі арлана-белахвоста значна большыя па памерах і маюць большую масу за самцоў. У планірумым палёце птушка трымае шырокія, дошкападобныя крылы гарызантальна. Пасьля чорнага грыфа (Aegypius monachus), барадача (Gypaetus barbatus) і белагаловага сіпа (Gyps fulvus) арлан-белахвост зьяўляецца чацьвертай па велічыні птушкай Эўропы.
Сыстэматыка
Падвіды арлана-белахвоста на сёньняшні час невядомы. Раней арланаў-белахвостаў Грэнляндыі адрозьнівалі ад намінатнай формы як асобны падвід, але сёньня гэты падзел не вытрымлівае крытыкі. Па сваім зьнешнім выглядзе, паводзінах і экалёгіі арлан-белахвост вельмі падобны на амэрыканскага белагаловага арла (Haliaeetus leucocephalus), што для некаторых аўтараў стала падставай дзеля аб’яднаньня двух відаў у супэрвід.
Голас
Такавальная «песьня» арлана-белахвоста мае аднасна высокія й крыху хрыплаватыя ноткі, якія напрыканцы становяцца ўсё вышэй, пераважна дуэтам і нагадваючы «клю, клю, клю, клю, клю»; пры гэтым птушка закідвае галаву ўверх. З адносна вялікай адлегласьці крык арлана-белахвоста чымсьці нагадвае голас чорнага дзятла (Dryocopus martius). Птушка падае голас амаль што выключна каля непасрэднай блізасьці гнязда, пераважна на досьвітку альбо з надыходам цемнаты. Калі нешта здараецца з гняздом, дарослыя птушкі несупыньна выкрыкваюць хрыплае й абрубленае «ак, ак, ак, ак, ак», такі ж голас падаюць маладыя арланы-белахвосты ў гняздзе пры набліжэньні.
Распаўсюджанасьць і жыцьцёвы арэал
Жыцьцёвы арэал арлана-белахвоста цягнецца доўгай паласой па памераных, таёжных і арктычных зонах Эўропы і Азіі ад Ісьляндыі да Камчаткі. Распаўсюджаны таксама й ў Грэнляндыі. У Эўропе тэрыторыі гнездаваньня арлана-белахвоста прасціраюцца з поўначы на поўдзень ад крайняга поўдня Нарвэгіі да поўдня Грэцыі. У Сярэдняй Азіі паўдневая мяжа гнездаваньня праходзіць прыкладна па паўднёвай мяжы тайгі, на поўначы мяжа жыцьцёвага арэалу праходзіць па Ізраілі, Турэччыне, Іране, Іраку й Казахстане. Селіцца арлан-белахвост каля вялікіх водных масіваў — на ўзьбярэжжах, непадалёку ад вялікіх азёраў і рэк. У Цэнтральнай Эўропе арлан-белахвост засяляе ў першую чаргу «леса-азёрныя ландшафты». У Нямеччыне, напрыклад, самыя высокая шчыльнасьць засяленьня тэрыторыяў арланам-белахвостам у асяродзьдзі Мюрытца на зямлі Мэкленбург — Пярэдняя Памэранія, а таксама ў рэгіёне Обэрлаўзіц у Саксоніі.
Харчаваньне
У час вывядзеньня птушанят арлан-белахвост корміцца пераважна рыбай і вадаплаўнымі птушкамі, млекакормчыя маюць у яго рацыёне адносна невялікую ролю. Рыбу арлан-белахвост звычайна здабывае сам, але не брыдзіцца таксама мёртвай і напалову стухленай рыбай. Віды, якія насяляюць жыццёвы арэал арлана-белахвоста, дамінуюць пераважна таксама й ў харчавальным спэктруме птушкі.
У зямлі Шлезьвіг-Гальштайн, напрыклад, працэнтныя суадносіны рыбы й вадаплаўчых птушак у рацыёне арлана-белахвоста складаюць адпаведна 73% і 24%. Астатнія 3% прыходзяцца на млекакормчых, у першую чаргу на трусоў і палявых зайцаў.
Лічыцца, што выява на польскім гербе — стылізаваны арлан-белахвост.
Вандроўніцтвы
Дарослы арлан-белахвост — асёдлая птушка на тэрыторыі амаль што ўсёй Эўропы й застаецца ў сваіх рэўерах круглы год.
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь і ахоўваецца законам. |
Арлан-белахвост — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў