Герб: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.2+) (робат дадаў: tt:Герб; касмэтычныя зьмены |
д дапаўненьне |
||
Радок 2: | Радок 2: | ||
'''Герб''' (ад ням. ''erbe'' — спадчына) — сымбалічная эмблема, візуальны адпаведнік пэўнай асобы ці рода, [[Каталіцкі ордэн|каталіцкага ордэна]], [[горад]]у, [[дзяржава|дзяржавы]]. |
'''Герб''' (ад ням. ''erbe'' — спадчына) — сымбалічная эмблема, візуальны адпаведнік пэўнай асобы ці рода, [[Каталіцкі ордэн|каталіцкага ордэна]], [[горад]]у, [[дзяржава|дзяржавы]]. |
||
==Агульная гісторыя== |
|||
Першыя гербы ўзьніклі ў канцы 11—12 ст. ў часы [[Крыжовыя паходы|крыжовых паходаў]]. Крыніцамі гербавых [[эмблема]]ў найчасьцей былі [[пячатка|пячаткі]], вядомыя са старажытнасьці. Раньні герб уяўляў сабою [[шчыт (зброя)|шчыт]] з выяваю (гал. атрыбут), потым у склад гербу ўвайшлі [[гелм]], [[кляйнот]] (фігура на гелме), [[намёт]] (напачатку — намочаная тканіна, якой накрывалі гелм ад сонца), [[карона]]. У позьнім сераднявеччы ў гербу зьявіліся менш абавязковыя элемэнты — [[шчытаноша|шчытаношы]], [[дэвізная стужка]] і [[ордэн]]ы. |
Першыя гербы ўзьніклі ў канцы 11—12 ст. ў часы [[Крыжовыя паходы|крыжовых паходаў]]. Крыніцамі гербавых [[эмблема]]ў найчасьцей былі [[пячатка|пячаткі]], вядомыя са старажытнасьці. Раньні герб уяўляў сабою [[шчыт (зброя)|шчыт]] з выяваю (гал. атрыбут), потым у склад гербу ўвайшлі [[гелм]], [[кляйнот]] (фігура на гелме), [[намёт]] (напачатку — намочаная тканіна, якой накрывалі гелм ад сонца), [[карона]]. У позьнім сераднявеччы ў гербу зьявіліся менш абавязковыя элемэнты — [[шчытаноша|шчытаношы]], [[дэвізная стужка]] і [[ордэн]]ы. |
||
Гербавыя выявы падзяляюцца на [[геральдычныя фігуры]] (1-га і 2-га парадку) і звычайныя (натуральныя і [[Штучныя фігуры ў геральдыцы|штучныя]]). Колеры ў гербе ствараюцца фарбамі (чырвоная, блякітная, зялёная, пурпуровая [фіялетавая], чорная) і мэталамі (золата і срэбра [жоўты і белы]), скарыстоўваецца таксама футра (гарнастая і вавёркі). У гербах беларускай шляхты пераважаюць чырвоныя і блякітныя фарбы, футры практычна не ўжываюцца. |
Гербавыя выявы падзяляюцца на [[геральдычныя фігуры]] (1-га і 2-га парадку) і звычайныя (натуральныя і [[Штучныя фігуры ў геральдыцы|штучныя]]). Колеры ў гербе ствараюцца фарбамі (чырвоная, блякітная, зялёная, пурпуровая [фіялетавая], чорная) і мэталамі (золата і срэбра [жоўты і белы]), скарыстоўваецца таксама футра (гарнастая і вавёркі). У гербах беларускай шляхты пераважаюць чырвоныя і блякітныя фарбы, футры практычна не ўжываюцца. |
||
==Тэрміналёгія== |
|||
==Гербы ў ВКЛ== |
|||
У [[ВКЛ]] гербы зьявіліся ў 2-й пал. 14 ст., найбольш старажытны герб вядомы па пячатцы баярына Вайдылы ([[1380]]). Легендарная частка [[Літоўска-беларускія летапісы|літоўска-беларускіх летапісаў]] згадвае гербы «[[Кітаўрус (герб)|Кітаўрус]]», «[[Калюмны]]», «[[Урсін]]», «[[Ружа герб|Ружа]]» і «[[Пагоня]]». |
У [[ВКЛ]] гербы зьявіліся ў 2-й пал. 14 ст., найбольш старажытны герб вядомы па пячатцы баярына Вайдылы ([[1380]]). Легендарная частка [[Літоўска-беларускія летапісы|літоўска-беларускіх летапісаў]] згадвае гербы «[[Кітаўрус (герб)|Кітаўрус]]», «[[Калюмны]]», «[[Урсін]]», «[[Ружа герб|Ружа]]» і «[[Пагоня]]». |
||
Радок 13: | Радок 19: | ||
Гербы вывучае [[геральдыка]], зборы гербаў называюцца [[гербар]]амі. |
Гербы вывучае [[геральдыка]], зборы гербаў называюцца [[гербар]]амі. |
||
==Віды гербаў== |
|||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
Вэрсія ад 00:08, 5 жніўня 2012
Герб (ад ням. erbe — спадчына) — сымбалічная эмблема, візуальны адпаведнік пэўнай асобы ці рода, каталіцкага ордэна, гораду, дзяржавы.
Агульная гісторыя
Першыя гербы ўзьніклі ў канцы 11—12 ст. ў часы крыжовых паходаў. Крыніцамі гербавых эмблемаў найчасьцей былі пячаткі, вядомыя са старажытнасьці. Раньні герб уяўляў сабою шчыт з выяваю (гал. атрыбут), потым у склад гербу ўвайшлі гелм, кляйнот (фігура на гелме), намёт (напачатку — намочаная тканіна, якой накрывалі гелм ад сонца), карона. У позьнім сераднявеччы ў гербу зьявіліся менш абавязковыя элемэнты — шчытаношы, дэвізная стужка і ордэны.
Гербавыя выявы падзяляюцца на геральдычныя фігуры (1-га і 2-га парадку) і звычайныя (натуральныя і штучныя). Колеры ў гербе ствараюцца фарбамі (чырвоная, блякітная, зялёная, пурпуровая [фіялетавая], чорная) і мэталамі (золата і срэбра [жоўты і белы]), скарыстоўваецца таксама футра (гарнастая і вавёркі). У гербах беларускай шляхты пераважаюць чырвоныя і блякітныя фарбы, футры практычна не ўжываюцца.
Тэрміналёгія
Гербы ў ВКЛ
У ВКЛ гербы зьявіліся ў 2-й пал. 14 ст., найбольш старажытны герб вядомы па пячатцы баярына Вайдылы (1380). Легендарная частка літоўска-беларускіх летапісаў згадвае гербы «Кітаўрус», «Калюмны», «Урсін», «Ружа» і «Пагоня».
У сераднявеччы герб быў знакам шляхціча і атаясамліваўся з пашырэньнем яго ўлады на пэўную тэрыторыю. Калі гэтая ўлада была працяглаю ў часе герб замацоўваўся і ператвараўся ў зямельны ці дзяржаўны — і нават пры ўладзе ўжо іншага феадала ці манарха выконваў сваю адпаведную функцыю.
Пазьней узьніклі гербы каталіцкіх ордэнаў і гарадоў (першы гарадзкі герб у ВКЛ атрымала Вільня ў 1387).
Гербы вывучае геральдыка, зборы гербаў называюцца гербарамі.
Віды гербаў
Вонкавыя спасылкі
Герб — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў