Герб: розьніца паміж вэрсіямі
Luckas-bot (гутаркі | унёсак) д r2.7.1) (робат дадаў: gd:Lùireach |
д r2.7.2+) (робат дадаў: tt:Герб; касмэтычныя зьмены |
||
Радок 21: | Радок 21: | ||
[[Катэгорыя:Гербы| ]] |
[[Катэгорыя:Гербы| ]] |
||
[[Катэгорыя:Шляхта]] |
[[Катэгорыя:Шляхта]] |
||
{{Link GA|uk}} |
{{Link GA|uk}} |
||
Радок 84: | Радок 85: | ||
[[sv:Heraldiskt vapen]] |
[[sv:Heraldiskt vapen]] |
||
[[tl:Kutamaya]] |
[[tl:Kutamaya]] |
||
[[tt:Герб]] |
|||
[[th:ตราอาร์ม]] |
[[th:ตราอาร์ม]] |
||
[[tr:Arma]] |
[[tr:Arma]] |
Вэрсія ад 22:29, 22 ліпеня 2012
Герб (ад ням. erbe — спадчына) — сымбалічная эмблема, візуальны адпаведнік пэўнай асобы ці рода, каталіцкага ордэна, гораду, дзяржавы.
Першыя гербы ўзьніклі ў канцы 11—12 ст. ў часы крыжовых паходаў. Крыніцамі гербавых эмблемаў найчасьцей былі пячаткі, вядомыя са старажытнасьці. Раньні герб уяўляў сабою шчыт з выяваю (гал. атрыбут), потым у склад гербу ўвайшлі гелм, кляйнот (фігура на гелме), намёт (напачатку — намочаная тканіна, якой накрывалі гелм ад сонца), карона. У позьнім сераднявеччы ў гербу зьявіліся менш абавязковыя элемэнты — шчытаношы, дэвізная стужка і ордэны.
Гербавыя выявы падзяляюцца на геральдычныя фігуры (1-га і 2-га парадку) і звычайныя (натуральныя і штучныя). Колеры ў гербе ствараюцца фарбамі (чырвоная, блякітная, зялёная, пурпуровая [фіялетавая], чорная) і мэталамі (золата і срэбра [жоўты і белы]), скарыстоўваецца таксама футра (гарнастая і вавёркі). У гербах беларускай шляхты пераважаюць чырвоныя і блякітныя фарбы, футры практычна не ўжываюцца.
У ВКЛ гербы зьявіліся ў 2-й пал. 14 ст., найбольш старажытны герб вядомы па пячатцы баярына Вайдылы (1380). Легендарная частка літоўска-беларускіх летапісаў згадвае гербы «Кітаўрус», «Калюмны», «Урсін», «Ружа» і «Пагоня».
У сераднявеччы герб быў знакам шляхціча і атаясамліваўся з пашырэньнем яго ўлады на пэўную тэрыторыю. Калі гэтая ўлада была працяглаю ў часе герб замацоўваўся і ператвараўся ў зямельны ці дзяржаўны — і нават пры ўладзе ўжо іншага феадала ці манарха выконваў сваю адпаведную функцыю.
Пазьней узьніклі гербы каталіцкіх ордэнаў і гарадоў (першы гарадзкі герб у ВКЛ атрымала Вільня ў 1387).
Гербы вывучае геральдыка, зборы гербаў называюцца гербарамі.
Вонкавыя спасылкі
Герб — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў