Фінская мова: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д r2.7.3) (робат дадаў: lez:Финн чӀал
дапаўненьне, вікіфікацыя
Радок 1: Радок 1:
{{Інфармацыя пра мову
{| align="right" style="width: 300px; margin: 0 0 0.5em 1.4em; clear: right; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" border="1"
|Назва мовы = Фінская мова

|Назва мовы ў арыгінале = Suomi
! colspan="2" bgcolor=#B2DBB6 style="font-size:120%"|Фінская мова (''Suomi'')
|Краіны ўжываньня = [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Расея|Расеі]] ([[Карэлія]], [[Ленінградзкая вобласьць]])
|-
|Рэгіён = Фэнаскандыя, паўночная Эўропа
| valign="top"|Ужываецца ў:
|Колькасьць карыстальнікаў = 4 863 351 чалавек<ref>[http://stat.fi/til/vaerak/2011/vaerak_2011_2012-03-16_tau_001_en.html Statistics Finland. Appendix table 1. Population according to language 1980–2011]{{ref-en}}</ref>
|[[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Нарвэгія|Нарвэгіі]], [[Расея|Расеі]]
|Клясыфікацыя = [[Уральская моўная сям’я|Уральская сям’я]]<br />
|-
&nbsp;[[Фіна-вугорскія мовы|Фіна-вугорская галіна]]<br />
| valign="top"|Рэгіён:
&nbsp;&nbsp;[[Прыбалтыйска-фінскія мовы|Прыбалтыйска-фінская група]]
|[[Паўночная Эўропа]]
|Афіцыйная мова ў = {{Сьцяг Фінляндыі}} [[Фінляндыя|Фінляндыі]]<br />{{Сьцяг Швэцыі}} [[Швэцыя|Швэцыі]]<br />{{Сьцяг Расеі}} [[Расея|Расеі]] (Карэлія)<br />{{Сьцяг ЭЗ}} [[ЭЗ]]
|-
|Рэгулюецца = Дэпартамэнт моўнага плянаваньня пры інстытуце моваў Фінляндыі
| valign="top"|Колькасьць карыстальнікаў:
|Код па ISO 639-1 = fi
|6 млн. чал.
|Код па ISO 639-2(B) = fin
|-
|Код па ISO 639-2(T) = fin
| valign="top"|[[Сем'і і групы моваў|Клясыфікацыя]]:
|Код па SIL = fin
|[[Уральскія мовы|Уральская]]<br />
}}
* [[Фіна-вугорскія мовы|Фіна-вугорская]]<br />
** [[Балтыйска-фінскія мовы|Балтыйска-фінская]]<br />
*** Паўночная галіна <br />
**** Фінская мова
|-
! colspan="2" bgcolor=#B2DBB6|Афіцыйны статус
|-
| valign="top"|Афіцыйная мова ў:
| valign="top"|[[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[ЭЗ]]
|-
| valign="top"|Рэгулюецца:
| valign="top"|Дасьледчы інстытут моваў Фінляндыі (Kotimaisten kielten tutkimuskeskus)
|-
! colspan="2" bgcolor=#B2DBB6|Код мовы
|-
|[[ISO 639]]-1||fi
|-
|ISO 639-2(B)||fin
|-
|ISO 639-2(T)||fin
|-
|[[SIL]]||FIN
|}

'''Фі́нская мова''' — мова паўночнай галіны [[балтыйска-фінскія мовы|балтыйска-фінскай падгрупы]] [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы]] [[уральскія мовы|ўральскай моўнай сям'і]]. Афіцыйная мова [[Фінляндыя|Фінляндыі]] і [[Эўразьвяз]]у.
'''Фі́нская мова''' — мова паўночнай галіны [[балтыйска-фінскія мовы|балтыйска-фінскай падгрупы]] [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы]] [[уральскія мовы|ўральскай моўнай сям'і]]. Афіцыйная мова [[Фінляндыя|Фінляндыі]] і [[Эўразьвяз]]у.


Радок 45: Радок 22:


Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі [[шляхта]] і адукаваныя людзі карысталіся [[швэдзкая мова|швэдзкай мовай]]. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў [[1863]] годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч [[Ёган Вільгельм Шнэльман]].
Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі [[шляхта]] і адукаваныя людзі карысталіся [[швэдзкая мова|швэдзкай мовай]]. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў [[1863]] годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч [[Ёган Вільгельм Шнэльман]].



== Дыялекты і літаратурная мова ==
== Дыялекты і літаратурная мова ==
Радок 53: Радок 29:


Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала [[швэдзкая мова|швэдзкая]] і [[нямецкая мова|нямецкая]], пасьля [[расейская мова|расейская]], а ў апошнім часе [[ангельская мова]].
Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала [[швэдзкая мова|швэдзкая]] і [[нямецкая мова|нямецкая]], пасьля [[расейская мова|расейская]], а ў апошнім часе [[ангельская мова]].



== Марфалёгія ==
== Марфалёгія ==
Радок 61: Радок 36:
{{Commons|Category:Finnish language|выгляд=міні}}
{{Commons|Category:Finnish language|выгляд=міні}}
[http://www.cs.tut.fi/~jkorpela/Finnish.html Інфармацыя пра фінскую мову (па-ангельску)]
[http://www.cs.tut.fi/~jkorpela/Finnish.html Інфармацыя пра фінскую мову (па-ангельску)]


== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
{{Interwiki|fi|фінскай|}}
{{Interwiki|fi|фінскай|}}
{{Фіна-вугорскія мовы}}
{{Фіна-вугорскія мовы}}

Вэрсія ад 20:36, 18 ліпеня 2012

Фінская мова
Suomi
Ужываецца ў Фінляндыі, Швэцыі, Расеі (Карэлія, Ленінградзкая вобласьць)
Рэгіён Фэнаскандыя, паўночная Эўропа
Колькасьць карыстальнікаў 4 863 351 чалавек[1]
Клясыфікацыя Уральская сям’я

 Фіна-вугорская галіна
  Прыбалтыйска-фінская група

Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў Сьцяг Фінляндыі Фінляндыі
Сьцяг Швэцыі Швэцыі
Сьцяг Расеі Расеі (Карэлія)
Сьцяг Эўрапейскага Зьвязу ЭЗ
Рэгулюецца Дэпартамэнт моўнага плянаваньня пры інстытуце моваў Фінляндыі
Статус: 1 дзяржаўная[d][2]
Пісьмо лацінскае пісьмо і Scandinavian Braille[d]
Коды мовы
ISO 639-1 fi
ISO 639-2(Б) fin
ISO 639-2(Т) fin
ISO 639-3 fin
SIL fin

Фі́нская мова — мова паўночнай галіны балтыйска-фінскай падгрупы фіна-вугорскай групы ўральскай моўнай сям'і. Афіцыйная мова Фінляндыі і Эўразьвязу.

Фінская мова адносіцца да моваў аглютынацыйнага тыпу. Пісьменства на базе лацінскай абэцэды.

Найстарэйшыя пісьмовыя тэксты паходзяць з 16 стагодзьдзя. Першую кнігу - пераклад Новага Запавету - выдаў у 1548 годзе рэфарматар Мікаель Агрыколя. Літаратурная мова ўзьнікла на аснове заходняга дыялекту ваколіцаў горада Турку. Аднак пачынаючы з 19 стагодзьдзя ў літаратурнай мове адчуваецца моцны ўплыў усходніх дыялектаў.

Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі шляхта і адукаваныя людзі карысталіся швэдзкай мовай. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў 1863 годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч Ёган Вільгельм Шнэльман.

Дыялекты і літаратурная мова

Паміж літаратурнай фінскай мовай і гутарковай даволі вялікая розьніца.

Вылучаюцца два буйныя дыялекты фінскай мовы: заходні і ўсходні.

Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала швэдзкая і нямецкая, пасьля расейская, а ў апошнім часе ангельская мова.

Марфалёгія

У фінскай мове два лікі і 16 склонаў (зь якіх 2 толькі ў множным ліку). Як і ў бальшыні фіна-вугорскіх моваў, у фінскай няма родавай дыфэрэнцыяцыі.

Вонкавыя спасылкі

Фінская мовасховішча мультымэдыйных матэрыялаў Інфармацыя пра фінскую мову (па-ангельску)

Крыніцы

Шаблён:Link FA Шаблён:Link FA Шаблён:Link FA Шаблён:Link FA