Фінская мова: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.3) (робат дадаў: lez:Финн чӀал |
дапаўненьне, вікіфікацыя |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Інфармацыя пра мову |
|||
{| align="right" style="width: 300px; margin: 0 0 0.5em 1.4em; clear: right; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" border="1" |
|||
|Назва мовы = Фінская мова |
|||
|Назва мовы ў арыгінале = Suomi |
|||
! colspan="2" bgcolor=#B2DBB6 style="font-size:120%"|Фінская мова (''Suomi'') |
|||
|Краіны ўжываньня = [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Расея|Расеі]] ([[Карэлія]], [[Ленінградзкая вобласьць]]) |
|||
|- |
|||
|Рэгіён = Фэнаскандыя, паўночная Эўропа |
|||
| valign="top"|Ужываецца ў: |
|||
|Колькасьць карыстальнікаў = 4 863 351 чалавек<ref>[http://stat.fi/til/vaerak/2011/vaerak_2011_2012-03-16_tau_001_en.html Statistics Finland. Appendix table 1. Population according to language 1980–2011]{{ref-en}}</ref> |
|||
|[[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Нарвэгія|Нарвэгіі]], [[Расея|Расеі]] |
|||
|Клясыфікацыя = [[Уральская моўная сям’я|Уральская сям’я]]<br /> |
|||
|- |
|||
⚫ | |||
| valign="top"|Рэгіён: |
|||
[[Прыбалтыйска-фінскія мовы|Прыбалтыйска-фінская група]] |
|||
|[[Паўночная Эўропа]] |
|||
|Афіцыйная мова ў = {{Сьцяг Фінляндыі}} [[Фінляндыя|Фінляндыі]]<br />{{Сьцяг Швэцыі}} [[Швэцыя|Швэцыі]]<br />{{Сьцяг Расеі}} [[Расея|Расеі]] (Карэлія)<br />{{Сьцяг ЭЗ}} [[ЭЗ]] |
|||
|- |
|||
|Рэгулюецца = Дэпартамэнт моўнага плянаваньня пры інстытуце моваў Фінляндыі |
|||
| valign="top"|Колькасьць карыстальнікаў: |
|||
|Код па ISO 639-1 = fi |
|||
|6 млн. чал. |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
⚫ | |||
| valign="top"|[[Сем'і і групы моваў|Клясыфікацыя]]: |
|||
|Код па SIL = fin |
|||
|[[Уральскія мовы|Уральская]]<br /> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
** [[Балтыйска-фінскія мовы|Балтыйска-фінская]]<br /> |
|||
*** Паўночная галіна <br /> |
|||
**** Фінская мова |
|||
|- |
|||
! colspan="2" bgcolor=#B2DBB6|Афіцыйны статус |
|||
|- |
|||
| valign="top"|Афіцыйная мова ў: |
|||
| valign="top"|[[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[ЭЗ]] |
|||
|- |
|||
| valign="top"|Рэгулюецца: |
|||
| valign="top"|Дасьледчы інстытут моваў Фінляндыі (Kotimaisten kielten tutkimuskeskus) |
|||
|- |
|||
! colspan="2" bgcolor=#B2DBB6|Код мовы |
|||
|- |
|||
|[[ISO 639]]-1||fi |
|||
|- |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
|[[SIL]]||FIN |
|||
⚫ | |||
'''Фі́нская мова''' — мова паўночнай галіны [[балтыйска-фінскія мовы|балтыйска-фінскай падгрупы]] [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы]] [[уральскія мовы|ўральскай моўнай сям'і]]. Афіцыйная мова [[Фінляндыя|Фінляндыі]] і [[Эўразьвяз]]у. |
'''Фі́нская мова''' — мова паўночнай галіны [[балтыйска-фінскія мовы|балтыйска-фінскай падгрупы]] [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы]] [[уральскія мовы|ўральскай моўнай сям'і]]. Афіцыйная мова [[Фінляндыя|Фінляндыі]] і [[Эўразьвяз]]у. |
||
Радок 45: | Радок 22: | ||
Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі [[шляхта]] і адукаваныя людзі карысталіся [[швэдзкая мова|швэдзкай мовай]]. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў [[1863]] годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч [[Ёган Вільгельм Шнэльман]]. |
Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі [[шляхта]] і адукаваныя людзі карысталіся [[швэдзкая мова|швэдзкай мовай]]. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў [[1863]] годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч [[Ёган Вільгельм Шнэльман]]. |
||
== Дыялекты і літаратурная мова == |
== Дыялекты і літаратурная мова == |
||
Радок 53: | Радок 29: | ||
Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала [[швэдзкая мова|швэдзкая]] і [[нямецкая мова|нямецкая]], пасьля [[расейская мова|расейская]], а ў апошнім часе [[ангельская мова]]. |
Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала [[швэдзкая мова|швэдзкая]] і [[нямецкая мова|нямецкая]], пасьля [[расейская мова|расейская]], а ў апошнім часе [[ангельская мова]]. |
||
== Марфалёгія == |
== Марфалёгія == |
||
Радок 61: | Радок 36: | ||
{{Commons|Category:Finnish language|выгляд=міні}} |
{{Commons|Category:Finnish language|выгляд=міні}} |
||
[http://www.cs.tut.fi/~jkorpela/Finnish.html Інфармацыя пра фінскую мову (па-ангельску)] |
[http://www.cs.tut.fi/~jkorpela/Finnish.html Інфармацыя пра фінскую мову (па-ангельску)] |
||
⚫ | |||
== Крыніцы == |
|||
{{Зноскі}} |
|||
⚫ | |||
{{Interwiki|fi|фінскай|}} |
{{Interwiki|fi|фінскай|}} |
||
{{Фіна-вугорскія мовы}} |
{{Фіна-вугорскія мовы}} |
Вэрсія ад 20:36, 18 ліпеня 2012
Фінская мова | |
Suomi | |
Ужываецца ў | Фінляндыі, Швэцыі, Расеі (Карэлія, Ленінградзкая вобласьць) |
---|---|
Рэгіён | Фэнаскандыя, паўночная Эўропа |
Колькасьць карыстальнікаў | 4 863 351 чалавек[1] |
Клясыфікацыя | Уральская сям’я |
Афіцыйны статус | |
Афіцыйная мова ў | Фінляндыі Швэцыі Расеі (Карэлія) ЭЗ |
Рэгулюецца | Дэпартамэнт моўнага плянаваньня пры інстытуце моваў Фінляндыі |
Статус: | 1 дзяржаўная[d][2] |
Пісьмо | лацінскае пісьмо і Scandinavian Braille[d] |
Коды мовы | |
ISO 639-1 | fi |
ISO 639-2(Б) | fin |
ISO 639-2(Т) | fin |
ISO 639-3 | fin |
SIL | fin |
Фі́нская мова — мова паўночнай галіны балтыйска-фінскай падгрупы фіна-вугорскай групы ўральскай моўнай сям'і. Афіцыйная мова Фінляндыі і Эўразьвязу.
Фінская мова адносіцца да моваў аглютынацыйнага тыпу. Пісьменства на базе лацінскай абэцэды.
Найстарэйшыя пісьмовыя тэксты паходзяць з 16 стагодзьдзя. Першую кнігу - пераклад Новага Запавету - выдаў у 1548 годзе рэфарматар Мікаель Агрыколя. Літаратурная мова ўзьнікла на аснове заходняга дыялекту ваколіцаў горада Турку. Аднак пачынаючы з 19 стагодзьдзя ў літаратурнай мове адчуваецца моцны ўплыў усходніх дыялектаў.
Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі шляхта і адукаваныя людзі карысталіся швэдзкай мовай. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў 1863 годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч Ёган Вільгельм Шнэльман.
Дыялекты і літаратурная мова
Паміж літаратурнай фінскай мовай і гутарковай даволі вялікая розьніца.
Вылучаюцца два буйныя дыялекты фінскай мовы: заходні і ўсходні.
Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала швэдзкая і нямецкая, пасьля расейская, а ў апошнім часе ангельская мова.
Марфалёгія
У фінскай мове два лікі і 16 склонаў (зь якіх 2 толькі ў множным ліку). Як і ў бальшыні фіна-вугорскіх моваў, у фінскай няма родавай дыфэрэнцыяцыі.
Вонкавыя спасылкі
Фінская мова — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў Інфармацыя пра фінскую мову (па-ангельску)
Крыніцы
- ^ Statistics Finland. Appendix table 1. Population according to language 1980–2011 (анг.)
- ^ Ethnologue (анг.) — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2022. — ISSN 1946-9675
Вікіпэдыя мае вэрсію фінскай мовай |
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |