Соф’я Яноўская: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў
Радок 19: Радок 19:
| Сайт =
| Сайт =
}}
}}
'''Со́ф’я Алякса́ндраўна Яно́ўская''' ([[31 студзеня]] [[1896]] — [[24 кастрычніка]] [[1966]]) — савецкі матэматык, філёзаф, пэдагог, стваральніца савецкай школы [[Філязофія матэматыкі|філязофіі матэматыкі]].
'''Со́ф’я Алякса́ндраўна Яно́ўская''' ([[31 студзеня]] [[1896]] — [[24 кастрычніка]] [[1966]]) — савецкі матэматык, філёзаф, пэдагог, стваральніца савецкай школы [[Філязофія матэматыкі|філязофіі матэматыкі]]. Доктар фізыка-матэматычных навук ([[1935]]), прафэсарка ([[1931]]).


== Жыцьцяпіс ==
== Жыцьцяпіс ==
Радок 29: Радок 29:
Пад час [[Грамадзянская вайна ў Расеі|Грамадзянскай вайны]] і інтэрвэнцыі сілаў [[Антанта|Антанты]] удзельнічала ў адэскім [[Бальшавікі|бальшавісцкім]] падпольлі і працы падпольнага Чырвонага Крыжа. У лістападзе [[1918]] далучылася да [[Камуністычная партыя Ўкраіны|КП(б)У]]. Падчас адступленьня белагвардзейцаў з Адэсы Яноўская разам з групай чырвонаармейцаў былая паланёная і ледзь пазьбегла кары. Падчас расстрэлу яна здолела выратавацца, упаўшы ў раку і сплыўшы.
Пад час [[Грамадзянская вайна ў Расеі|Грамадзянскай вайны]] і інтэрвэнцыі сілаў [[Антанта|Антанты]] удзельнічала ў адэскім [[Бальшавікі|бальшавісцкім]] падпольлі і працы падпольнага Чырвонага Крыжа. У лістападзе [[1918]] далучылася да [[Камуністычная партыя Ўкраіны|КП(б)У]]. Падчас адступленьня белагвардзейцаў з Адэсы Яноўская разам з групай чырвонаармейцаў былая паланёная і ледзь пазьбегла кары. Падчас расстрэлу яна здолела выратавацца, упаўшы ў раку і сплыўшы.


У [[1919]] прыехала ў [[Елісаветград]], дзе далучылася ў шэрагі Чырвонае Арміі. Была сьпярша палітчырвонаармейцам, а пасьля памочнікам рэдактара газэты «Красная армия» ў Палітуправе 12-й Арміі.
У [[1919]] прыехала ў [[Елісаветград]], дзе далучылася да шэрагаў Чырвонае Арміі. Была сьпярша палітчырвонаармейцам, а пасьля памочнікам рэдактара газэты «Красная армия» ў Палітуправе 12-й Арміі.


1920—1923 — у Адэскім губкаме партыі.
1920—1923 — у Адэскім губкаме партыі.


У [[1923]]—[[1929]] вучылася ў [[Інстытут чырвонай прафэсуры|Інстытуце чырвонай прафэсуры]], адначасна выкладала матэматыку, кіравала сэмінарам для студэнтаў і асьпірантаў у Маскоўскім унівэрсытэце. У [[1928]] выйшла першая праца Яноўскай у галіне філязофіі матэматыкі — «Катэгорыя ко­лькасьці ў Гегеля і сутнасьць матэматыкі». У [[1930]] выдала працу «Ідэалізм у сучаснай філязофіі матэматыкі». У [[1931]] атрымала званьне прафэсара, а ў [[1935]] — навуковую ступень доктара фізыка-матэматычных навук без абароны дысэртацыі. У [[1959]] узначаліла створаную ў [[Маскоўскі ўнівэрсытэт|Маскоўскім унівэрсытэце]] катэдру матэматычнай лёгікі. Сярод яе студэнтаў быў вугорскі матэматык [[Імрэ Лакаташ]].
У [[1923]]—[[1929]] вучылася ў [[Інстытут чырвонай прафэсуры|Інстытуце чырвонай прафэсуры]], адначасна выкладала матэматыку, кіравала сэмінарам для студэнтаў і асьпірантаў у Маскоўскім унівэрсытэце. У [[1928]] выйшла першая праца Яноўскай у галіне філязофіі матэматыкі — «Катэгорыя ко­лькасьці ў Гегеля і сутнасьць матэматыкі». У [[1930]] выдала працу «Ідэалізм у сучаснай філязофіі матэматыкі». У [[1931]] атрымала званьне прафэсара, а ў [[1935]] — навуковую ступень доктара фізыка-матэматычных навук без абароны дысэртацыі. У [[1936]] упершыню ў СССР стала чытаць лекцыі па матэматычнай лёгіцы.

З пачаткам [[Вялікая Айчынная вайна|нямецка-савецкай вайны]] эвакуяваная разам з [[Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт|МДУ]] ў [[Перм]]. У [[1943]]—[[1959]] — загадчыца катэдры гісторыі матэматыкі і матэматычнай лёгікі. У [[1959]] узначаліла створаную ў [[Маскоўскі ўнівэрсытэт|Маскоўскім унівэрсытэце]] катэдру матэматычнай лёгікі. Сярод яе студэнтаў быў вугорскі матэматык [[Імрэ Лакаташ]].


У [[1935]] року падчас візыту [[Людвіг Вітгенштайн|Людвіга Вітгенштайна]] ў СССР суправаджала яго ў Маскве і раіла адмовіцца ад ідэі застацца жыць у Савецкім Саюзе.
У [[1935]] року падчас візыту [[Людвіг Вітгенштайн|Людвіга Вітгенштайна]] ў СССР суправаджала яго ў Маскве і раіла адмовіцца ад ідэі застацца жыць у Савецкім Саюзе.
Радок 42: Радок 44:


== Працы ==
== Працы ==
* Категория количества у Гегеля и сущность математики // ПЗМ. 1928. № 3;
* Категория количества у Гегеля и сущность математики // Под знаменем марксизма. 1928. № 3;
* Гегель и математика / С.Яновская, Э.Кольман // Под знаменем марксизма. — 1930. — № 11 — 12;
* Математические рукописи Маркса // Книга и пролетарская революция. 1933. № 2;
* Математические рукописи Маркса // Книга и пролетарская революция. 1933. № 2;
* О так называемых «определениях через абстракцию» // Сб. статей по философии математики. М., 1936;
* О так называемых «определениях через абстракцию» // Сб. статей по философии математики. М., 1936;
* Логика математическая. [В соавт.]//БСЭ. Т.37. М., 1938;
* Основания математики и математическая логика // Математика в СССР за 30 лет. М., 1949;
* Логика математическая. [В соавт.] // БСЭ. Т.37. — М., 1938;
* Основания математики и математическая логика // Математика в СССР за 30 лет. — М., 1949;
* Из истории аксиоматики // Историко-математические исследования. Вып.11. М., 1958;
* Из истории аксиоматики // Историко-математические исследования. Вып.11. М., 1958;
* Математическая логика и основания математики // Математика в СССР за 40 лет. 1917—1957. Т.1. М., 1959;
* Математическая логика и основания математики // Математика в СССР за 40 лет. 1917—1957. Т.1. М., 1959;
* Проблемы анализа понятий науки и новейший неопозитивизм // Вопросы философии. — 1961. № 6;
* Преодолены ли в современной науке трудности, известные под названием «апории Зенона»? // Проблемы логики. М., 1963, стр. 116—136.
* Преодолены ли в современной науке трудности, известные под названием «апории Зенона»? // Проблемы логики. М., 1963. — Стр. 116—136.
* Проблемы анализа понятий науки и новейший неопозитивизм // «Вопросы философии» 1961. № 6;
* О философских вопросах математической логики // Проблемы логики. М., 1963;
* О философских вопросах математической логики // Проблемы логики. М., 1963;
* Предисловие // Маркс К. Математические рукописи. — М., 1968;
* Методологические проблемы науки. М.,1972.
* Методологические проблемы науки. М., 1972.


== Глядзіце таксама ==
== Глядзіце таксама ==
Радок 58: Радок 62:


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* {{Артыкул
| аўтар = Башмакова, П.Г., Марков, А.А., Успенский, В.А., Юшкевич, А.П. и др.
| загаловак = С.А. Яновская. К 70-летию со дня рождения
| арыгінал =
| спасылка =
| мова =
| адказны =
| аўтар выданьня =
| выданьне = Успехи математических наук
| тып =
| месца =
| выдавецтва =
| год = 1966
| выпуск = 3 (129)
| том = 21
| нумар =
| старонкі = 239—247
| isbn =
| issn =
}}
* {{Артыкул
| аўтар =
| загаловак = К 100-летию Софьи Александровны Яновской. Сборник статей
| арыгінал =
| спасылка =
| мова =
| адказны =
| аўтар выданьня =
| выданьне = Историко-математические исследования
| тып =
| месца =
| выдавецтва = ТОО Янус-К
| год = 1997
| выпуск =
| том =
| нумар = 37 (2)
| старонкі = 105—127
| isbn =
| issn =
}}
* {{Артыкул|загаловак=Софья Александровна Яновская (к шестидесятилетию со дня рождения) |выданьне=Успехи математических наук|год=1956 |том=11 |нумар=3(69) |старонкі=219–222|спасылка=http://mi.mathnet.ru/umn7816}}
* {{Артыкул|загаловак=Софья Александровна Яновская (к шестидесятилетию со дня рождения) |выданьне=Успехи математических наук|год=1956 |том=11 |нумар=3(69) |старонкі=219–222|спасылка=http://mi.mathnet.ru/umn7816}}
* {{Кніга|частка=Софья Александровна Яновская |назва=Женщины — революционеры и учёные|места=М.|год=1982}}
* {{Кніга|частка=Софья Александровна Яновская |назва=Женщины — революционеры и учёные|места=М.|год=1982}}

Вэрсія ад 19:43, 10 ліпеня 2012

Соф’я Яноўская
Дата нараджэньня 31 студзеня 1896
Месца нараджэньня Пружаны, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці 24 кастрычніка 1966
Месца сьмерці Масква, РСФСР
Прычына сьмерці цукровы дыябэт
Месца пахаваньня
Месца вучобы
Занятак матэматык, гісторык, рэвалюцыянэр
Навуковая сфэра асновы матэматыкі, матэматычная лёгіка, філязофія, гісторыя матэматыкі
Месца працы МДУ
Вядомая як стваральніца савецкай школы філязофіі матэматыкі
Навуковая ступень доктар фізыка-матэматычных навук[d][1] (1935)
Навуковы кіраўнік Самуіл Шатуноўскі[d]
Вучні Э. Я. Бахмуцкая, І. Г. Башмакова, Д. П. Горскі, І. І. Ліхалетаў, Т. Л. Майстрова, Л. Е. Майстроў, Б. Ю. Пільчак, А. Е. Райк, К. А. Рыбнікаў.
Узнагароды
ордэн Леніна

Со́ф’я Алякса́ндраўна Яно́ўская (31 студзеня 1896 — 24 кастрычніка 1966) — савецкі матэматык, філёзаф, пэдагог, стваральніца савецкай школы філязофіі матэматыкі. Доктар фізыка-матэматычных навук (1935), прафэсарка (1931).

Жыцьцяпіс

Нарадзілася ў жыдоўскім мястэчку Пружана Гарадзенскай губэрні (цяпер у Берасьцейскай вобласьці) ў сям’і рахункавода Аляксандра Нэймарка.

У 1914, па сканчэньні гімназыі, паступіла на прыродазнаўчае аддзяленьне Вышэйшых жаночых курсаў у Адэсе.

Пад час Грамадзянскай вайны і інтэрвэнцыі сілаў Антанты удзельнічала ў адэскім бальшавісцкім падпольлі і працы падпольнага Чырвонага Крыжа. У лістападзе 1918 далучылася да КП(б)У. Падчас адступленьня белагвардзейцаў з Адэсы Яноўская разам з групай чырвонаармейцаў былая паланёная і ледзь пазьбегла кары. Падчас расстрэлу яна здолела выратавацца, упаўшы ў раку і сплыўшы.

У 1919 прыехала ў Елісаветград, дзе далучылася да шэрагаў Чырвонае Арміі. Была сьпярша палітчырвонаармейцам, а пасьля памочнікам рэдактара газэты «Красная армия» ў Палітуправе 12-й Арміі.

1920—1923 — у Адэскім губкаме партыі.

У 19231929 вучылася ў Інстытуце чырвонай прафэсуры, адначасна выкладала матэматыку, кіравала сэмінарам для студэнтаў і асьпірантаў у Маскоўскім унівэрсытэце. У 1928 выйшла першая праца Яноўскай у галіне філязофіі матэматыкі — «Катэгорыя ко­лькасьці ў Гегеля і сутнасьць матэматыкі». У 1930 выдала працу «Ідэалізм у сучаснай філязофіі матэматыкі». У 1931 атрымала званьне прафэсара, а ў 1935 — навуковую ступень доктара фізыка-матэматычных навук без абароны дысэртацыі. У 1936 упершыню ў СССР стала чытаць лекцыі па матэматычнай лёгіцы.

З пачаткам нямецка-савецкай вайны эвакуяваная разам з МДУ ў Перм. У 19431959 — загадчыца катэдры гісторыі матэматыкі і матэматычнай лёгікі. У 1959 узначаліла створаную ў Маскоўскім унівэрсытэце катэдру матэматычнай лёгікі. Сярод яе студэнтаў быў вугорскі матэматык Імрэ Лакаташ.

У 1935 року падчас візыту Людвіга Вітгенштайна ў СССР суправаджала яго ў Маскве і раіла адмовіцца ад ідэі застацца жыць у Савецкім Саюзе.

Узнагароджаная ордэнам Леніна (1959).

Памерла ад дыябэту ў Маскве.

Працы

  • Категория количества у Гегеля и сущность математики // Под знаменем марксизма. — 1928. — № 3;
  • Гегель и математика / С.Яновская, Э.Кольман // Под знаменем марксизма. — 1930. — № 11 — 12;
  • Математические рукописи Маркса // Книга и пролетарская революция. — 1933. — № 2;
  • О так называемых «определениях через абстракцию» // Сб. статей по философии математики. — М., 1936;
  • Логика математическая. [В соавт.] // БСЭ. — Т.37. — М., 1938;
  • Основания математики и математическая логика // Математика в СССР за 30 лет. — М., 1949;
  • Из истории аксиоматики // Историко-математические исследования. Вып.11. М., 1958;
  • Математическая логика и основания математики // Математика в СССР за 40 лет. 1917—1957. — Т.1. — М., 1959;
  • Проблемы анализа понятий науки и новейший неопозитивизм // Вопросы философии. — 1961. — № 6;
  • Преодолены ли в современной науке трудности, известные под названием «апории Зенона»? // Проблемы логики. — М., 1963. — Стр. 116—136.
  • О философских вопросах математической логики // Проблемы логики. — М., 1963;
  • Предисловие // Маркс К. Математические рукописи. — М., 1968;
  • Методологические проблемы науки. — М., 1972.

Глядзіце таксама

Літаратура

  • Башмакова, П.Г., Марков, А.А., Успенский, В.А., Юшкевич, А.П. и др. С.А. Яновская. К 70-летию со дня рождения // Успехи математических наук. — 1966. — В. 3 (129). — Т. 21. — С. 239—247.
  • К 100-летию Софьи Александровны Яновской. Сборник статей // Историко-математические исследования. — ТОО Янус-К, 1997. — № 37 (2). — С. 105—127.
  • Софья Александровна Яновская (к шестидесятилетию со дня рождения) // Успехи математических наук. — 1956. — Т. 11. — № 3(69). — С. 219–222.
  • Софья Александровна Яновская // Женщины — революционеры и учёные. — 1982.
  • Софія Аляксандраўна Яноўская // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Пружанскага р-на / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.; Маст. А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1992. ISBN 5-85700-094-7. — С. 419.

Вонкавыя спасылкі

  1. ^ а б MacTutor History of Mathematics archive — 1994.