Пасёлак гарадзкога тыпу: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 20:19, 3 траўня 2012

Пасёлак гарадзкога тыпу або гарадзкі пасёлак — тып пераходнага паміж горадам і вёскаю паселішча згодна з савецкай і сучаснай афіцыйнай беларускамоўнай клясыфікацыяй.

Традыцыйная гістарычная назва паселішча падобнага кшталту — мястэчка^[1] (лат. miests, лет. miestelis, польск. miasteczko, укр. мiстечко).

Этымалёгія

Паводле Этымалягічнага слоўніка беларускай мовы НАН Беларусі слова «пасёлак» зьяўляецца нядаўнім запазычаньнем з расейскага «посёлок»^[2].

Гісторыя

«Пасёлкі гарадзкога тыпу» ўтвараліся згодна з указам Вярхоўнага Савету БССР ад 27 верасьня 1938 году. Тады да іх залічылі 101 паселішча, ранейшых мястэчак. Статус астатніх мястэчак панізілі да вёсак.

Беларускі лінгвіст Павал Сьцяцко сьведчыць, што нягледзячы на шырокі распаўсюд у народнай мове слова «мястэчка», за савецкім часам яго адмыслова выкрасьлялі з працаў датычна геаграфіі Беларусі, тым часам гэтае слова дазвалялася ўжываць пры апісаньні Кітаю і іншых замежных краінаў^[3]. На прыкладзе вытрымак зь беларускіх і расейскіх тлумачальных слоўнікаў дасьледнік робіць выснову пра тое, што слова «мястэчка» зьяўляецца лякальнай адметнасьцю, якую савецкая ўлада імкнулася ліквідаваць з мэтай асыміляцыі беларусаў^[1].

Ужываньне

Павал Сьцяцко паказвае на штучнасьць канструкцыі «пасёлку гарадзкога тыпу» і, адпаведна, шкоднасьць яе ўжываньня ў беларускай мове, у тым ліку празь немагчымасьць утварэньня назвы жыхара такога паселішча (традыцыйнае местачковец супраць «гартыппасялкоўца»)^[3].

Крыніцы

^ ^а ^б Сцяцко П. Культура мовы. — Менск: Тэхналогія, 2002. С. 131.
^ Пасёлак // Этымалагічны слоўнік беларускай мовы. Т. 8. — Мн.: Навука і тэхніка, 1993. С. 181.
^ ^а ^б Сцяцко П. Культура мовы. — Менск: Тэхналогія, 2002. С. 130.

[km131-1] а ^б Сцяцко П. Культура мовы. — Менск: Тэхналогія, 2002. С. 131.

[2] Пасёлак // Этымалагічны слоўнік беларускай мовы. Т. 8. — Мн.: Навука і тэхніка, 1993. С. 181.

[km130-3] а ^б Сцяцко П. Культура мовы. — Менск: Тэхналогія, 2002. С. 130.

[1]

[2]

[3]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Пасёлак гарадзкога тыпу''' або '''гарадзкі пасёлак''' — тып пераходнага паміж [[горад]]ам і [[вёска]]ю паселішча згодна з сучаснай [[наркамаўка|афіцыйнай беларускамоўнай]] клясыфікацыяй.
+'''Пасёлак гарадзкога тыпу''' або '''гарадзкі пасёлак''' — тып пераходнага паміж [[горад]]ам і [[вёска]]ю паселішча згодна з савецкай і сучаснай [[наркамаўка|афіцыйнай беларускамоўнай]] клясыфікацыяй.
+Традыцыйная гістарычная назва паселішча падобнага кшталту — [[мястэчка]]<ref name="km131">{{Літаратура/Культура мовы (2002)|к}} С. 131.</ref> ({{мова-lv|miests|скарочана}}, {{мова-lt|miestelis|скарочана}}, {{мова-pl|miasteczko|скарочана}}, {{мова-uk|мiстечко|скарочана}}).
-Паводле Этымалягічнага слоўніка беларускай мовы [[НАН Беларусі]] слова «пасёлак» зьяўляецца нядаўнім запазычаньнем з [[расейская мова|расейскага]] ''посёлок''.<ref>Пасёлак // {{Літаратура/ЭСБМ|8к}} С. 181</ref>
+== Этымалёгія ==
-Пасёлкі гарадзкога тыпу былі ўтвораныя ўказам [[Вярхоўны Савет БССР|Вярхоўнага Савету БССР]] ад [[27 верасьня]] [[1938]] году. Да іх было залічана 101 паселішча, ранейшых [[мястэчка|мястэчак]]. Астатнія мястэчкі былі аднесеныя ў [[вёска|вёскі]].
+Паводле Этымалягічнага слоўніка беларускай мовы [[НАН Беларусі]] слова «пасёлак» зьяўляецца нядаўнім запазычаньнем з [[расейская мова|расейскага]] «посёлок»<ref>Пасёлак // {{Літаратура/ЭСБМ|8к}} С. 181.</ref>.
+== Гісторыя ==
-== Глядзіце таксама ==
+«Пасёлкі гарадзкога тыпу» ўтвараліся згодна з указам [[Вярхоўны Савет БССР|Вярхоўнага Савету БССР]] ад [[27 верасьня]] [[1938]] году. Тады да іх залічылі 101 паселішча, ранейшых [[мястэчка|мястэчак]]. Статус астатніх мястэчак панізілі да [[вёска|вёсак]].
-* [[Мястэчка]]
+Беларускі лінгвіст [[Павал Сьцяцко]] сьведчыць, што нягледзячы на шырокі распаўсюд у народнай мове слова «мястэчка», за савецкім часам яго адмыслова выкрасьлялі з працаў датычна геаграфіі Беларусі, тым часам гэтае слова дазвалялася ўжываць пры апісаньні [[Кітай|Кітаю]] і іншых замежных краінаў<ref name="km130">{{Літаратура/Культура мовы (2002)|к}} С. 130.</ref>. На прыкладзе вытрымак зь беларускіх і расейскіх тлумачальных слоўнікаў дасьледнік робіць выснову пра тое, што слова «мястэчка» зьяўляецца лякальнай адметнасьцю, якую савецкая ўлада імкнулася ліквідаваць з мэтай [[асыміляцыя|асыміляцыі]] беларусаў<ref name="km131"/>.
+== Ужываньне ==
+[[Павал Сьцяцко]] паказвае на штучнасьць канструкцыі «пасёлку гарадзкога тыпу» і, адпаведна, шкоднасьць яе ўжываньня ў беларускай мове, у тым ліку празь немагчымасьць утварэньня назвы жыхара такога паселішча (традыцыйнае местачковец супраць «гартыппасялкоўца»)<ref name="km130"/>.
 == Крыніцы ==