Ліль: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана старонка са зьместам '{{Мястэчка |Назва = Ліль |Назва ў родным склоне = Лілю |Няп...'
 
д r2.7.1) (робат зьмяніў: be:Горад Ліль
Радок 91: Радок 91:


[[af:Lille]]
[[af:Lille]]
[[an:Lille]]
[[ar:ليل (مدينة)]]
[[ar:ليل (مدينة)]]
[[an:Lille]]
[[frp:Lila]]
[[az:Lill]]
[[az:Lill]]
[[be:Горад Ліль]]
[[bar:Lille]]
[[be:Ліль]]
[[bg:Лил]]
[[bg:Лил]]
[[bar:Lille]]
[[br:Lille]]
[[br:Lille]]
[[ca:Lilla]]
[[ca:Lilla]]
Радок 104: Радок 105:
[[da:Lille]]
[[da:Lille]]
[[de:Lille]]
[[de:Lille]]
[[et:Lille]]
[[el:Λιλ]]
[[el:Λιλ]]
[[en:Lille]]
[[en:Lille]]
[[eo:Lille]]
[[es:Lille]]
[[es:Lille]]
[[et:Lille]]
[[eo:Lille]]
[[eu:Lille]]
[[ext:Lille]]
[[ext:Lille]]
[[eu:Lille]]
[[fa:لیل (فرانسه)]]
[[fa:لیل (فرانسه)]]
[[fi:Lille]]
[[fr:Lille]]
[[fr:Lille]]
[[frp:Lila]]
[[ga:Lille]]
[[ga:Lille]]
[[gd:Lille]]
[[gd:Lille]]
[[gl:Lille]]
[[gl:Lille]]
[[he:ליל]]
[[ko:]]
[[hi:लील]]
[[hi:लील]]
[[hr:Lille]]
[[hr:Lille]]
[[hu:Lille]]
[[io:Lille]]
[[id:Lille]]
[[id:Lille]]
[[io:Lille]]
[[is:Lille]]
[[is:Lille]]
[[it:Lilla]]
[[it:Lilla]]
[[he:ליל]]
[[ja:リール (フランス)]]
[[kl:Lille]]
[[ka:ლილი]]
[[ka:ლილი]]
[[kl:Lille]]
[[sw:Lille]]
[[ko:]]
[[la:Insula (urbs)]]
[[lad:Lille]]
[[lad:Lille]]
[[la:Insula (urbs)]]
[[lv:Lille]]
[[lb:Lille]]
[[lb:Lille]]
[[lmo:Lilla]]
[[lt:Lilis]]
[[lt:Lilis]]
[[lv:Lille]]
[[lmo:Lilla]]
[[hu:Lille]]
[[mk:Лил]]
[[mk:Лил]]
[[mr:लील]]
[[mr:लील]]
[[ms:Lille]]
[[ms:Lille]]
[[nl:Rijsel]]
[[nl:Rijsel]]
[[ja:リール (フランス)]]
[[nn:Lille]]
[[no:Lille]]
[[no:Lille]]
[[nn:Lille]]
[[oc:Lilla]]
[[oc:Lilla]]
[[pnb:للی]]
[[pcd:Lille]]
[[pcd:Lille]]
[[pl:Lille]]
[[pms:Lille]]
[[pms:Lille]]
[[pnb:للی]]
[[tpi:Lille]]
[[pl:Lille]]
[[pt:Lille]]
[[pt:Lille]]
[[qu:Lille]]
[[ro:Lille]]
[[ro:Lille]]
[[qu:Lille]]
[[ru:Лилль]]
[[ru:Лилль]]
[[scn:Lille]]
[[sco:Lille]]
[[sco:Lille]]
[[sh:Lille]]
[[sq:Lille]]
[[scn:Lille]]
[[simple:Lille]]
[[simple:Lille]]
[[sk:Lille]]
[[sk:Lille]]
[[sl:Lille]]
[[sl:Lille]]
[[sq:Lille]]
[[sr:Лил]]
[[sr:Лил]]
[[sh:Lille]]
[[fi:Lille]]
[[sv:Lille]]
[[sv:Lille]]
[[sw:Lille]]
[[ta:லீல்]]
[[ta:லீல்]]
[[th:ลีล]]
[[th:ลีล]]
[[tpi:Lille]]
[[tr:Lille]]
[[tr:Lille]]
[[uk:Лілль]]
[[ug:Lil]]
[[ug:Lil]]
[[uk:Лілль]]
[[vec:Lille]]
[[vec:Lille]]
[[vi:Lille]]
[[vi:Lille]]
[[vo:Lille (Fransän)]]
[[vls:Rysel]]
[[vls:Rysel]]
[[vo:Lille (Fransän)]]
[[war:Lille]]
[[war:Lille]]
[[yo:Lille]]
[[yo:Lille]]

Вэрсія ад 17:30, 7 студзеня 2012

Ліль
Lille
У цэнтры горада
У цэнтры горада
Файл:Lille2.svg
Герб Лілю Сьцяг Лілю
Першыя згадкі: 640
Рэгіён: Нор-Па-дэ-Кале
Дэпартамент: Нор
Плошча: 39,51 км²
Насельніцтва (2006)
• колькасьць:
• шчыльнасьць:

226 014
5 720
Часавы пас: UTC+1
Геаграфічныя каардынаты: 50°38′14″ пн. ш. 3°03′48″ у. д. / 50.63722° пн. ш. 3.06333° у. д. / 50.63722; 3.06333Каардынаты: 50°38′14″ пн. ш. 3°03′48″ у. д. / 50.63722° пн. ш. 3.06333° у. д. / 50.63722; 3.06333
Ліль на мапе Францыі
Ліль
Ліль
Ліль
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
http://www.mairie-lille.fr/en

Ліль (па-француску: Lille [lil]) або Рэйсэл (па-нідэрляндзку: Rijsel) — галоўны горад французскага дэпартамента Нор, на левым беразе ракі Дзёль, у 14 км ад бельгійскай мяжы, цэнтар тэкстыльнай прамысловасьці Францыі, найбуйнейшы па насельніцтве горад Французскай Фландрыі.

Аглямэрацыя

Насельніцтва самога горада - 226 тысяч чалавек. Аднак аглямэрацыя (метраполія) Ліль (насельніцтва 1,1 млн. чалавек) - другая па населенасьці метраполія Францыі пасля Парыжа; яна ўключае ў сябе таксама традыцыйныя тэкстыльныя цэнтры Рубэ і Туркуэн. Аглямэрацыя працягваецца і за мяжой з Бельгіяй, утвараючы 2-мільённую эўраакругу «Ліль-Кортрэйк», да якой належаць такія гарады, як Кортрэйк, Мускрон, Турнэ і Іпр.

Гісторыя

У Сярэднявечча Ліль быў сялом на выспе паміж двух рукавоў ракі Дэль. На французскай яго назва значыць проста «выспа» (па-француску: l'île), тое ж значэньне мае і фламандскае Rijsel. У XI стагодьдзі фландрыйскі граф Балдуін IV абнёс яго ўмацаваньнямі, а ў 1236 графіня Жанна Фландрская заснавала ў Ліле знакамітую ў Сярэднявеччы багадзельню.

У 1454 Філіп Добры і яго прыдворныя на «фазанавам піры» у Ліле прынеслі клятву адваяваць Канстанцінопаль ў няверных. У той час насельніцтва горада пераваліла за 25 тысяч; гэта быў адзін з найбуйнейшых цэнтраў Бургундскіх Нідэрляндаў.

Уваход у «Цытадэль Вобана» (XVII стагодьдзе)

Нягледзячы на ​​рэлігійныя канфлікты канца XVI стагодьдзя, Ліль працягваў дынамічна развівацца нават пад уладай кансэрватыўных гішпанскіх Габсбургаў. Першы Аахенскі мір 1668 замацаваў Ліль за Францыяй, якая авалодала горадам пасьля аблогі. Людовік XIV даручыў Вобану старанна ўмацаваць горад на выпадак новых войнаў. Нягледзячы на ​​ўсе меры засьцярогі, у 1708-13 гг. Ліль знаходзіўся ў руках ангельцаў і аўстрыйцаў.

У гонар пасьпяховай абароны горада ад аўстрыйцаў ў 1792 г. на галоўнай плошчы горада была ўзведзена памятная калона. У XX стагодьдзі горад працягваў расьці дзякуючы блізкасьці да краін Бэнілюкса і ўдаламу размяшчэньню ў сэнсе лагістыкі. У 1887 г. з Дуэ ў Ліль быў пераведзены універсітэт Паўночнай Францыі, а ў 1921 г. лільскія навукоўцы з інстытута Пастера першымі ў сьвеце атрымалі процісухотную вакцыну.

Шматлікія казармы Ліля пераабсталяваны ў сучасныя офісныя будынкі

У 1890 г. у Ліле нарадзіўся Шарль дэ Голь: хоць бацькі яго жылі ў Парыжы, маці аддавала перавагу нараджаць у хаце бабулі. Яго імя носіць адна з цэнтральных плошчаў, а ў яго родным доме адкрыты музей. У 1940 г. Роммель загнаў ў «Лільскую кішэню» 40000 французскіх салдат, якія былі ўзятыя ў палон.

У сувязі з крызісам баваўнянай вытворчасьці ў Эўропе пачынаючы з 1960-х гг. Ліль зьмяняе свой эканамічны профіль, струхлелыя фабрыкі пераабсталёўваюцца. У 1983 г. уведзены ў эксплуатацыю Лільскі мэтрапалітэн (першы цалкам аўтаматызаваны мэтрапалітэн у сьвеце). У 2000 г. да Лілю быў далучаны горад Ломм. У 2004 г. Ліль падзяліў з Геэнуяй гонар называцца культурнай сталіцай Эўропы.

огляд на Гран-скокі ноччу

Архітэктура і горадабудаўніцтва

Старадаўняя частка горада, калісьці абнесеная сьцяной, распасціраецца на поўнач ад бульвара Свабоды. З паўднёвага боку ад бульвара - сучасны горад рэгулярнай планіроўкі. Бульвар ўпіраецца ў пяцікутную крэпасьць, спраектаваную ў канцы 1660-х гг. Вобанам. З іншых умацаваньняў часоў Людовіка XIV захаваліся толькі Парыжскія вароты. Пышным унутраным убраньнем адрозніваюцца лільскія храмы XVII-XIX стагодьдзяў, уключаючы сабор Нотр-Дам-дэ-ла-Трэй.

З помнікаў грамадзянскай архітэктуры вылучаецца Старая біржа XVII стагоддзя ў фламандскам стылі. Паўдраўляны дом Жыля дэ ла Бо (1636) дае ўяўленьне пра тое, як выглядалі асабнякі заможных фландрскіх купцоў пры Габсбургах. На працягу XX стагодьдзя многія старадаўнія пабудовы ў цэнтры Лілю саступілі месца сучасным шматпавярховым будынкам. У 1961 г. у раёне Hauts Champs запрацаваў першы гіпэрмаркет "Ашан": назва гандлёвай сеткі вытворна ад назвы гэтага раёна Лілю.

<gallery perrow=5>

Файл: Lille Hospice comtesse ar.jpg|Сярэднявечная бальніца графіні Жаны Файл: Porte de Paris Lille 2.JPG|Парыжскія вароты (1682) Файл: Lille vieille bourse int.jpg|Старая біржа Файл: Lille Saint andre interieur.JPG|Інтэр'ер царквы сьв. Андрэя </ Gallery> </ center> Шаблён:Link GA