Слонімскі павет: розьніца паміж вэрсіямі

	Слонімскі павет
Агульныя зьвесткі
Краіна	Вялікае Княства Літоўскае
Статус	павет[d]
Адміністрацыйны цэнтар	Слонім
Дата ўтварэньня	1507
Дата скасаваньня	1795
Старосты	Старосты слонімскія
Насельніцтва	гл. Дэмаграфія
Час існаваньня	1507—1795
Месцазнаходжаньне Слонімскага павету
	Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 01:01, 3 студзеня 2012

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Слонімскі павет (неадназначнасьць).

Сло́німскі паве́т — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Наваградзкага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага. Сталіца — места Слонім.

Месты і мястэчкі: Бусяж, Быцень, Дзярэчын, Жыровічы, Зьдзецел, Зьдзітаў, Івацэвічы, Косаў, Лыскаў, Ружаны.

Сымболіка

Павятовая харугва была чырвонага колеру з выяваю Пагоні ў цэнтры^[1].

Асноўныя падзеі

У 1413 папярэднік Слонімскага павету — аднайменнае намесьніцтва — увайшло ў склад Троцкага ваяводзтва^[2].

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) павет атрымаў акрэсьленыя межы і ўвайшоў у склад Наваградзкага ваяводзтва. У XVI ст. на Слонімшчыне пачаў дзейнічаць Жыровіцкі манастыр базылянаў.

У выніку Трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) тэрыторыя павету апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі.

Дэмаграфія

У сяр. XVII ст. налічваў 11 022 дымоў. Паводле сучасных падлікаў, да Трынаццацігадовай вайны (1654—1667) колькасьць насельніцтва складала каля 77 тыс. чал., па вайне яно скарацілася да 63 тыс. чал.^[3]

Паводле люстрацыі 1775 року налічваў 11 803 дымоў.

Геаграфія

Мяжа з Ваўкавыскім паветам ішла ракою Зальвянка, з Наваградзкім — сьпярша праходзіла ракою Моўчадзь, далей праставала да Пінскага павету паміж Сталавічамі, Палонкай, Уславічамі з аднаго боку і Бусяжам, Быценем і Слонімам зь іншага^[4].

У склад Слонімскага павету ўваходзіла тэрыторыя Слонімскага гродавага, Моўчадзкага, Зьдзітаўскага і Сакалоўскага старостваў (дзяржаўных воласьцяў), а таксама прылеглыя прыватнаўласьніцкія маёнткі.

Ураднікі

Асноўны артыкул: Старосты слонімскія

Павятовы соймік праходзіў у Слоніме, тамака ж месьціліся падкаморскі, земскі і гродзкі суды. Мясцовая шляхта абірала двух паслоў на Вальны сойм і двух дэпутатаў на Галоўны Трыбунал.

На Гарадзенскім сойме 12 студзеня 1793 дзеля павелічэньня колькасьці сэнатараў ад ВКЛ быў намінаваны кашталян слонімскі шляхам павышэньня да кашталянскай годнасьці мясцовага павятовага маршалка, якім на той момант быў Ян Казімер Макавецкі. 24.1.1793 ён прысягнуў у Горадні і атрымаў прывілей 26.10.1793, але ўжо ў сьнежні таго ж году новая адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа Рэчы Паспалітай скасавала слонімскую кашталянію. У выніку, кашталян слонімскі захаваў свой тытул, але ўжо ня меў сэнатарскіх паўнамоцтваў.

Галерэя

Крыніцы

^ Вячаслаў Насевіч. Слонімскі павет // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1. С. 340.
^ Вячаслаў Насевіч. Слонімскі павет // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 586.
^ Насельніцтва Беларусі ў сярэдзіне ХVІІ ст. па паветах // Сагановіч Г. Невядомая вайна: 1654—1667. — Менск, 1995.
^ Powiat słonimski // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 340.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8

[1] Вячаслаў Насевіч. Слонімскі павет // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1. С. 340.

[2] Вячаслаў Насевіч. Слонімскі павет // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 586.

[3] Насельніцтва Беларусі ў сярэдзіне ХVІІ ст. па паветах // Сагановіч Г. Невядомая вайна: 1654—1667. — Менск, 1995.

[sg-4] Powiat słonimski // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 340.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 {{Іншыя значэньні|Слонімскі павет (неадназначнасьць)}}
 {{Адміністрацыйная адзінка
 | Назва                           = Слонімскі павет
@@ Радок 5: / Радок 5: @@
 | Арыгінальная назва              =
 | Герб                            =
-| Сьцяг                           = Pahonia - Пагоня, Banner of Słonim Country (1588—1633).jpg
+| Сьцяг                           =
 | Краіна                          = [[Вялікае Княства Літоўскае]]
 | Гімн                            =
@@ Радок 15: / Радок 15: @@
 | БуйныяГарады                    =
 | ДатаЎтварэньня                  =
-| Кіраўнік                        = гл. [[Слонімскі павет#Урадоўцы|Урадоўцы]]
+| Кіраўнік                        = [[Старосты слонімскія]]
   |Назва пасады кіраўніка         = Старосты
 | Кіраўнік2                       =
@@ Радок 21: / Радок 21: @@
 | АфіцыйныяМовы                   =
   |АфіцыйныяМовы                  =
-| Насельніцтва                    = гл. [[Слонімскі павет#Насельніцтва|Насельніцтва]]
+| Насельніцтва                    = гл. [[Слонімскі павет#Дэмаграфія|Дэмаграфія]]
   |Год перапісу                   =
   |Адсотак ад насельніцтва        =
@@ Радок 37: / Радок 37: @@
 | Шырата                          =
 | Даўгата                         =
-| Мапа                            =
+| Мапа                            = Słonimski paviet. Слонімскі павет.svg
  | Памер мапы                     =
 | Мапа адміністрацыйнай адзінкі   =
@@ Радок 54: / Радок 54: @@
 | Сайт                            =
 | Дадаткі                         =
-| Колер фону парамэтраў           = {{Колер|Беларусь}}
+| Колер фону парамэтраў           = {{Колер|ВКЛ}}
-| Колер фону герб-сьцяг           =
+| Колер фону герб-сьцяг =
 }}
-'''Сло́німскі паве́т''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Сталіцай павету было [[места]] [[Слонім]].
+'''Сло́німскі паве́т''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Сталіца — [[места]] [[Слонім]].
+Месты і мястэчкі: [[Бусяж]], [[Быцень]], [[Дзярэчын]], [[Жыровічы]], [[Зьдзецел]], [[Зьдзітава (Спораўскі сельсавет)|Зьдзітаў]], [[Івацэвічы]], [[Косава (горад)|Косаў]], [[Лыскава (Берасьцейская вобласьць)|Лыскаў]], [[Ружаны]].
-Мяжа з [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскім паветам]] ішла па рацэ [[Зальвянка]], з [[Наваградзкі павет|Наваградзкім]] — спачатку праходзіла па рацэ [[Моўчадзь (рака)|Моўчадзь]], далей праставала да [[Пінскі павет|Пінскага павету]] паміж [[Сталавічы|Сталавічамі]], [[Палонка (Берасьцейская вобласьць)|Палонкай]], [[Уславічы|Уславічамі]] з аднаго боку і [[Бусяж]]ам, [[Быцень|Быценем]] і Слонімам зь іншага.<ref name="sg">Powiat słonimski // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. 340</ref>
+== Сымболіка ==
-У Слонімскі павет уваходзілі тэрыторыі [[Слонімскае староства|Слонімскага гродавага]], [[Моўчадзкае староства|Моўчадзкага]], [[Зьдзітаўскае староства|Зьдзітаўскага]] і [[Сакалоўскае староства|Сакалоўскага]] старостваў (дзяржаўных воласьцяў), а таксама прылеглыя прыватнаўласьніцкія маёнткі.
+Павятовая харугва была чырвонага колеру з выяваю [[Пагоня|Пагоні]] ў цэнтры<ref>[[Вячаслаў Насевіч]]. Слонімскі павет // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}} С. 340.</ref>.
-Меў павятовую харугву чырвонага колеру з выявай «[[Пагоня|Пагоні]]».
 == Асноўныя падзеі ==
-* [[1413]]: папярэднік Слонімскага павету — аднайменнае намесьніцтва — увайшло ў склад [[Троцкае ваяводзтва|Троцкага ваяводзтва]].<ref>[[Вячаслаў Насевіч]]. Слонімскі павет // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 586</ref>
+У [[1413]] папярэднік Слонімскага павету — аднайменнае намесьніцтва — увайшло ў склад [[Троцкае ваяводзтва|Троцкага ваяводзтва]]<ref>[[Вячаслаў Насевіч]]. Слонімскі павет // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 586.</ref>.
-* [[1566|1565/66]]: у выніку адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформы павет атрымаў акрэсьленыя межы і ўвайшоў у Наваградзкае ваяводзтва.
-* [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]]: на Слонімшчыне пачаў дзейнічаць Жыровіцкі манастыр базылянаў.
-* [[1795]]: у выніку [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|Трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] тэрыторыя павету апынулася ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]].
+Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай ([[1565]]—[[1566]]) павет атрымаў акрэсьленыя межы і ўвайшоў у склад Наваградзкага ваяводзтва. У [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]] на Слонімшчыне пачаў дзейнічаць Жыровіцкі манастыр базылянаў.
-== Насельніцтва ==
-На сяр. [[17 стагодзьдзе|XVII ст.]] колькасьць насельніцтва павету складала 88 176 чал.<ref>[http://jivebelarus.net/history/gistografia/unknown-war-1654-1667.html?page=14#lnk13 Насельніцтва Беларусі ў сярэдзіне ХVІІ ст. па паветах] // {{Літаратура/Невядомая вайна: 1654—1667|к}}</ref>
+У выніку [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|Трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) тэрыторыя павету апынулася ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]].
-Паводле люстрацыі [[1775]] року налічваў 11,803 тыс. [[дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]]. Найвялікшыя паселішчы — [[Ружаны]], [[Лыскава (Берасьцейская вобласьць)|Лыскава]].<ref name="sg"/>
-== Урадоўцы ==
+== Дэмаграфія ==
+[[Файл:Słonim-Pahonia. Слонім-Пагоня (1747).jpg|міні|250пкс|Павятовая харугва, ужываная ў [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]]]
-[[Павятовы соймік]] праходзіў у Слоніме, тамака ж месьціліся [[падкаморны суд|падкаморны]], [[земскі суд|земскі]] і [[гродзкі суд|гродзкі]] суды. Мясцовая шляхта абірала двух паслоў на [[вальны сойм]] і двух дэпутатаў у [[Вярхоўны трыбунал ВКЛ|Вярхоўны Трыбунал]].
+У сяр. [[17 стагодзьдзе|XVII ст.]] налічваў 11 022 [[Дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]]. Паводле сучасных падлікаў, да [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовай вайны]] ([[1654]]—[[1667]]) колькасьць насельніцтва складала каля 77 тыс. чал., па вайне яно скарацілася да 63 тыс. чал.<ref>[http://jivebelarus.net/history/gistografia/unknown-war-1654-1667.html?page=14#lnk13 Насельніцтва Беларусі ў сярэдзіне ХVІІ ст. па паветах] // {{Літаратура/Невядомая вайна: 1654—1667|к}}</ref>
-На [[Гарадзенскі Сойм (1793) |Гарадзенскім сойме]] [[12 студзеня]] [[1793]] дзеля павелічэньня колькасьці сэнатараў ад [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] быў намінаваны [[кашталян]] шляхам павышэньня да кашталянскай годнасьці пінскага [[маршалак павятовы|павятовага маршалка]], якім на той момант быў [[Ян Казімер Макавецкі]]. 24.1.[[1793]] ён прысягнуў у [[Гародня|Гародне]], атрымаў прывілей 26.10.[[1793]], але ўжо ў сьнежне гэтага ж года ў выніку новай адміністратыўна-тэрытарыяльнай рэформы [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] пінская кашталянія была скасавана. У выніку пінскі [[кашталян]] захаваў свой тытул, але ўжо ня меў сэнатарскіх паўнамоцтваў.
+Паводле люстрацыі [[1775]] року налічваў 11 803 [[дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]].
+== Геаграфія ==
+Мяжа з [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскім паветам]] ішла ракою [[Зальвянка]], з [[Наваградзкі павет|Наваградзкім]] — сьпярша праходзіла ракою [[Моўчадзь (рака)|Моўчадзь]], далей праставала да [[Пінскі павет|Пінскага павету]] паміж [[Сталавічы|Сталавічамі]], [[Палонка (Берасьцейская вобласьць)|Палонкай]], [[Уславічы|Уславічамі]] з аднаго боку і [[Бусяж]]ам, [[Быцень|Быценем]] і Слонімам зь іншага<ref name="sg">Powiat słonimski // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/340 340].</ref>.
+У склад Слонімскага павету ўваходзіла тэрыторыя [[Слонімскае староства|Слонімскага гродавага]], [[Моўчадзкае староства|Моўчадзкага]], [[Зьдзітаўскае староства|Зьдзітаўскага]] і [[Сакалоўскае староства|Сакалоўскага]] старостваў (дзяржаўных воласьцяў), а таксама прылеглыя прыватнаўласьніцкія маёнткі.
+== Ураднікі ==
+{{Асноўны артыкул|Старосты слонімскія}}
+[[Павятовы соймік]] праходзіў у Слоніме, тамака ж месьціліся [[падкаморны суд|падкаморскі]], [[земскі суд|земскі]] і [[гродзкі суд]]ы. Мясцовая шляхта абірала двух [[Пасол соймавы|паслоў]] на [[Вальны сойм]] і двух дэпутатаў на [[Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Галоўны Трыбунал]].
+На [[Гарадзенскі Сойм (1793)|Гарадзенскім сойме]] [[12 студзеня]] [[1793]] дзеля павелічэньня колькасьці сэнатараў ад [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] быў намінаваны [[кашталян]] слонімскі шляхам павышэньня да кашталянскай годнасьці мясцовага [[маршалак павятовы|павятовага маршалка]], якім на той момант быў [[Ян Казімер Макавецкі]]. [[24 студзеня|24.1]].[[1793]] ён прысягнуў у [[Горадня|Горадні]] і атрымаў прывілей [[26 кастрычніка|26.10]].[[1793]], але ўжо ў сьнежні таго ж году новая адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] скасавала слонімскую кашталянію. У выніку, [[кашталян]] слонімскі захаваў свой тытул, але ўжо ня меў сэнатарскіх паўнамоцтваў.
+== Галерэя ==
+<center><gallery widths=150 heights=150 perrow="4">
+Файл:Słonim. Слонім (XIX).jpg|[[Слонім]]
+Файл:Bycień. Быцень (XIX).jpg|[[Быцень]]
+Файл:Catholic Church and Monastery of Dominican in Dziarečyn, N. Orda.jpg|[[Дзярэчын]]
+Файл:Žyrovičy, Napaleon Orda.jpg|[[Жыровічы]]
+Файл:Ździecieł, Napaleon Orda.jpg|[[Зьдзецел]]
+Файл:Kaściuška Manor in Maračoŭščyna (Kosava), N. Orda.jpg|[[Косава (горад)|Косаў]]
+Файл:Łyskaŭ. Лыскаў (1878).jpg|[[Лыскава (Берасьцейская вобласьць)|Лыскаў]]
+Файл:Sapieha Estate in Ružany.jpg|[[Ружаны]]
+</gallery></center>
 == Крыніцы ==
@@ Радок 86: / Радок 107: @@
 == Літаратура ==
 * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
+* {{Літаратура/ЭГБ|6-1}}
-* Powiat słonimski // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/340 340]
-* Powiat słonimski // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|10}} S. [http://www.dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/825 825]
+{{Месты і мястэчкі гістарычнай Слонімшчыны}}
 [[Катэгорыя:Наваградзкае ваяводзтва]]