Нарвэжцы: розьніца паміж вэрсіямі
выпраўленьне спасылак, артаграфія |
д r2.7.2) (робат дадаў: az:Norveçlilər, be:Нарвежцы, fo:Norðmenn |
||
Радок 35: | Радок 35: | ||
[[Катэгорыя:Нарвэгія]] |
[[Катэгорыя:Нарвэгія]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[af:Noorweërs]] |
[[af:Noorweërs]] |
||
[[az:Norveçlilər]] |
|||
[[be:Нарвежцы]] |
|||
[[bg:Норвежци]] |
[[bg:Норвежци]] |
||
[[cs:Norové]] |
[[cs:Norové]] |
||
Радок 45: | Радок 44: | ||
[[et:Norralased]] |
[[et:Norralased]] |
||
[[en:Norwegians]] |
[[en:Norwegians]] |
||
[[fi:Norjalaiset]] |
|||
[[eo:Norvegoj]] |
[[eo:Norvegoj]] |
||
[[fo:Norðmenn]] |
|||
[[fr:Norvégiens]] |
[[fr:Norvégiens]] |
||
[[hr:Norvežani]] |
[[hr:Norvežani]] |
||
Радок 57: | Радок 56: | ||
[[mk:Норвежани]] |
[[mk:Норвежани]] |
||
[[nl:Noren (volk)]] |
[[nl:Noren (volk)]] |
||
⚫ | |||
[[no:Nordmenn]] |
[[no:Nordmenn]] |
||
⚫ | |||
[[pl:Norwegowie]] |
[[pl:Norwegowie]] |
||
[[pt:Noruegueses]] |
|||
⚫ | |||
[[sk:Nóri]] |
[[sk:Nóri]] |
||
[[sl:Norvežani]] |
[[sl:Norvežani]] |
||
[[sh:Norvežani]] |
[[sh:Norvežani]] |
||
[[ |
[[fi:Norjalaiset]] |
||
⚫ | |||
[[sv:Norrmän]] |
[[sv:Norrmän]] |
||
[[tr:Norveçliler]] |
[[tr:Norveçliler]] |
||
[[uk:Норвежці]] |
[[uk:Норвежці]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ |
Вэрсія ад 15:28, 30 кастрычніка 2011
Нарвэ́жцы — народ у Паўночнай Эўропе, асноўнае насельніцтва Нарвэгіі. Агульная колькасьць — больш 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у ЗША, звыш за 150 тыс. у Канадзе, па некалькі дзясяткаў тысяч ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
Мова і рэлігія
У нарвэскай мове, што належыць да скандынаўскай падгрупы германскай групы індаэўрапейскай моўнай сям’і, значны дыялектны падзел. Існуюць дзьве літаратурныя нормы.
Веравызнаньне нарвэжцаў пераважна лютэранскае, ёсьць прадстаўнікі іншых плыней пратэстантызму і католікі.
Гісторыя
Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў Скандынавіі ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя ўзоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за 8 ст.).
Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах 9 стагодзьдзя.
Стварэньне ў 10-11 стагодзьдзях раньнефэадальнай дзяржавы і хрысьціянізацыя (з канца 10 ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.
У часы вікінгаў (9—11 ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай Атлянтыкі і Ісьляндыі, дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя этнасы — ісьляндцы і фарэрцы.
У канцы 14 ст. нарвежцы трапляюць пад уладу Даніі і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля Рэфармацыі 1536 году.
У 1814 годзе заключаная швэдзка-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.
Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат эмігрантаў зь іншых краін сьвету.
Вядомыя нарвэжцы
Сярод выдатных нарвэжцаў былі:
- клясык нарвэскай літаратуры Б’ёрнсьцьернэ Б’ёрнсан
- матэматык Нільс Хэнрык Абэль
- кампазытар Эдвард Грыг
- дасьледнікі Руаль Амундсэн, Фрыцьёф Нансэн і Тур Хэердал
- пісьменьнік, клясык нарвэскай літаратуры Кнут Гамсун
- паэт і драматург Генрык Ібсэн
- мастак Эдвард Мунк
- шмат спартсмэнаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу.