Мцэнск: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў |
Няма апісаньня зьменаў |
||
Радок 34: | Радок 34: | ||
}} |
}} |
||
'''Мцэнск''' ({{lang-ru|Мценск}}) — горад (з [[1778]] году) у [[Расея|Расеі]], адміністрацыйны цэнтар [[Мцэнскі раён|Мцэнскага раёну]] [[Арлоўская вобласьць|Арлоўскай вобласьці]]. Насельніцтва 46,5 тыс. чалавек ([[2005]]). Заснаваны ў [[1146]] годзе. Мцэнск разьмешчаны на |
'''Мцэнск''' ({{lang-ru|Мценск}}) — горад (з [[1778]] году) у [[Расея|Расеі]], адміністрацыйны цэнтар [[Мцэнскі раён|Мцэнскага раёну]] [[Арлоўская вобласьць|Арлоўскай вобласьці]]. Насельніцтва 46,5 тыс. чалавек ([[2005]]). Заснаваны ў [[1146]] годзе. Мцэнск разьмешчаны на ўтоку ракі [[Мецна]] ў раку [[Зуша]] (прыток [[Ака (прыток Волгі)|Акі]]), за 49 км ад [[Арол (горад)|Арла]]. У горадзе працуюць заводы — [[алюмін]]авага ліцьця АМО «ЗІЛ», «Вторцветмет», камунальнага машынабудаваньня «Коммаш», «Текмаш», біяхімічны, мэблевая фабрыка, а таксама мяса-, харча-, хлебакамбінаты, маслазавод. |
||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
Радок 47: | Радок 47: | ||
* [[1430]] — Мцэнск выстаяў трохтыднёвую аблогу [[татары|татарскага войска]] Айдара, але мцэнскі [[ваявода]] захаваўшы горад трапіў у палон. |
* [[1430]] — Мцэнск выстаяў трохтыднёвую аблогу [[татары|татарскага войска]] Айдара, але мцэнскі [[ваявода]] захаваўшы горад трапіў у палон. |
||
* [[1456]] — увесну разанскі [[князь]] Іван Фёдаравіч спаліў [[места]], разрабаваў навакольлі і вывеў шмат палонных у [[Разань]]. |
* [[1456]] — увесну разанскі [[князь]] Іван Фёдаравіч спаліў [[места]], разрабаваў навакольлі і вывеў шмат палонных у [[Разань]]. |
||
* [[1467]] — |
* [[1467]] — Мікалай Няміравіч - [[староста]] Мцэнску. |
||
* [[1480]] — [[хан]] Ахмат зь вялікім войскам двойчы прайшоў празь места спаліўшы яго і разрабаваўшы. |
* [[1480]] — [[хан]] Ахмат зь вялікім войскам двойчы прайшоў празь места спаліўшы яго і разрабаваўшы. |
||
* [[1486]] — [[места]] спустошылі войскі Разанскага княства. |
* [[1486]] — [[места]] спустошылі войскі Разанскага княства. |
||
* [[1492]] — Мцэнск разрабаваны і зруйнаваны [[маскавіт|маскавітамі]]. |
* [[1492]] — Мцэнск разрабаваны і зруйнаваны [[маскавіт|маскавітамі]]. |
||
* [[1494]] — [[Ваяводы смаленскія|смаленскі ваявода]] [[Юры Глябовіч]] і [[князь]] Сямён Іванавіч Старадубскі вяртаюць Мцэнск у склад [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]. |
* [[1494]] — [[Ваяводы смаленскія|смаленскі ваявода]] [[Юры Глябовіч]] і [[князь]] Сямён Іванавіч Старадубскі вяртаюць Мцэнск у склад [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]. |
||
* [[1494]] — мцэнскім намесьнікам прызначаны [[Багдан Сапега]]. |
|||
* [[1500]] — [[места]] было двойчы захоплена бялёўскімі князямі, якія служылі маскоўскаму князю Івану ІІІ. |
* [[1500]] — [[места]] было двойчы захоплена бялёўскімі князямі, якія служылі маскоўскаму князю Івану ІІІ. |
||
* [[1503]] — па шасьцігадоваму літоўска-маскоўскаму замірэньню Мцэнск канчаткова далучаны да [[Маскоўскае княства|Маскоўскага княства]]. |
* [[1503]] — па шасьцігадоваму літоўска-маскоўскаму замірэньню Мцэнск канчаткова далучаны да [[Маскоўскае княства|Маскоўскага княства]]. |
||
* [[1562]] — жыхары Мцэнску адбілі напад 25 тысячнага войска [[татары|татараў]] пад кіраўніцтвам хана Даўлет–Гірэя. |
* [[1562]] — жыхары Мцэнску адбілі напад 25 тысячнага войска [[татары|татараў]] пад кіраўніцтвам хана Даўлет–Гірэя. |
||
* [[1581]] — [[Жыжэмскія|Сямён Данілавіч Жыжэмскі]] - аблогавы ваявода ў Мцэнску. |
|||
* [[1618]] — на Мцэнск нападаюць крымскія [[татары]]. |
* [[1618]] — на Мцэнск нападаюць крымскія [[татары]]. |
||
* [[1654]] — у выніку пошасьці [[Чума|мору]] горад на працягу трох з паловай месяцаў пазбавіўся больш за палову насельніцтва. |
* [[1654]] — у выніку пошасьці [[Чума|мору]] горад на працягу трох з паловай месяцаў пазбавіўся больш за палову насельніцтва. |
Вэрсія ад 11:48, 27 ліпеня 2011
Мцэнск | |||||
| |||||
Першыя згадкі: | 1146 | ||||
Былыя назвы: | Амчэнск | ||||
Вобласьць: | Арлоўская | ||||
Раён: | Мцэнскі | ||||
Плошча: | 20,8 км² | ||||
Насельніцтва: | 43 216 (2010) | ||||
Часавы пас: • летні час: |
UTC+3 UTC+4 | ||||
Тэлефонны код: | +7 48646 | ||||
Аўтамабільны код: | 57 | ||||
Геаграфічныя каардынаты: | 53°17′ пн. ш. 36°34′ у. д. / 53.283° пн. ш. 36.567° у. д.Каардынаты: 53°17′ пн. ш. 36°34′ у. д. / 53.283° пн. ш. 36.567° у. д. | ||||
Мцэнск на мапе Расеі Мцэнск | |||||
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons |
Мцэнск (па-расейску: Мценск) — горад (з 1778 году) у Расеі, адміністрацыйны цэнтар Мцэнскага раёну Арлоўскай вобласьці. Насельніцтва 46,5 тыс. чалавек (2005). Заснаваны ў 1146 годзе. Мцэнск разьмешчаны на ўтоку ракі Мецна ў раку Зуша (прыток Акі), за 49 км ад Арла. У горадзе працуюць заводы — алюмінавага ліцьця АМО «ЗІЛ», «Вторцветмет», камунальнага машынабудаваньня «Коммаш», «Текмаш», біяхімічны, мэблевая фабрыка, а таксама мяса-, харча-, хлебакамбінаты, маслазавод.
Гісторыя
- 1146 — першая згадка Мцэнску ў Ніканаўскім летапісе, як места на Севершчыне.
- 1238 — зруйнаваны татарамі Бату-хана.
- 1320 — у складзе Вялікага Княства Літоўскага.
- 1371 — Мцэнск захоплены маскавітамі, пра што вялікі князь Альгерд скардзіцца ў лісьце да канстантынопальскага патрыярха Філафея.
- 1407 — Вітаўт вяртае места ў склад Вялікага Княства Літоўскага.
- 1415 — жыхары Мцэнску прынялі хрышчэньне.
- 1422 — Рыгор Пратасьеў прызначаны Вітаўтам ваяводай Мцэнскага намесьніцтва.
- 1424 — мцэнскі ваявода дапамагаў адоеўскаму князю пазбавіцца ад татарскай навалы хана Куйдадата.
- 1430 — Мцэнск выстаяў трохтыднёвую аблогу татарскага войска Айдара, але мцэнскі ваявода захаваўшы горад трапіў у палон.
- 1456 — увесну разанскі князь Іван Фёдаравіч спаліў места, разрабаваў навакольлі і вывеў шмат палонных у Разань.
- 1467 — Мікалай Няміравіч - староста Мцэнску.
- 1480 — хан Ахмат зь вялікім войскам двойчы прайшоў празь места спаліўшы яго і разрабаваўшы.
- 1486 — места спустошылі войскі Разанскага княства.
- 1492 — Мцэнск разрабаваны і зруйнаваны маскавітамі.
- 1494 — смаленскі ваявода Юры Глябовіч і князь Сямён Іванавіч Старадубскі вяртаюць Мцэнск у склад ВКЛ.
- 1494 — мцэнскім намесьнікам прызначаны Багдан Сапега.
- 1500 — места было двойчы захоплена бялёўскімі князямі, якія служылі маскоўскаму князю Івану ІІІ.
- 1503 — па шасьцігадоваму літоўска-маскоўскаму замірэньню Мцэнск канчаткова далучаны да Маскоўскага княства.
- 1562 — жыхары Мцэнску адбілі напад 25 тысячнага войска татараў пад кіраўніцтвам хана Даўлет–Гірэя.
- 1581 — Сямён Данілавіч Жыжэмскі - аблогавы ваявода ў Мцэнску.
- 1618 — на Мцэнск нападаюць крымскія татары.
- 1654 — у выніку пошасьці мору горад на працягу трох з паловай месяцаў пазбавіўся больш за палову насельніцтва.
- 1708 — у складзе Кіеўскай губэрні.
- 1727 — у складзе Белгародзкай губэрні.
- 1777 — у месьце пабудаваная Траецкая царква.
- 1802 — у складзе Арлоўскай губэрні.
- 1868 — праз Мцэнск пракладзена чыгунка злучаючая напрамкі Масква-Курск.
- 1862 — у месьце пабудавана турма.
- 16 жніўня 1781 — зацьверджаны герб Мцэнску. Чатыры пшанічных снапа ў зялёным полі, пакладзеныя крыжападобна ў знак блаславёнага багацьця хлебам.
- 1903 — на сельскагаспадарчай выставе ў Арле былі шырока прадстаўлены ручнікі і панёвы мцэнскіх мясцовых майстрых.
- кастрычнік 1941 — ліпень 1943 — у выніку Другой сусьветнай вайны Мцэнск знаходзіўся пад кантролем немцаў.
- 2 жніўня 1943 — у Мцэнск увайшлі савецкія войскі.+
Эканоміка
- Мцэнская гісэрня
- Мцэнскі камунальны машынабудаўнічы завод
- Мцэнскі сьпіртавы завод
- Мэблевая фабрыка
- Мцэнскі масларобчы завод
- Хлебакамбінат
- Харчкамбінат
- Мясакамбінат
Насельніцтва
- 1858 — 13 781 чал. [1]
- 1897 — 9 823 чал. [2]
- 1959 — 14 266 чал.
- 1970 — 27 833 чал.
- 1989 — 48 400 чал.
- 2002 — 47 807 чал.
- 2010 — 43 216 чал.
Архітэктура
- Крыжаўзьвіжанскі храм (1888).
- Сьвята-Траецкі храм (1777).
- Храм апосталаў Пятра і Паўла (XVII).
- Храм Боскага ўшэсьця (XVII-XVIII).
- Царква Жыватворчай Троіцы (1770).
- Руіны царквы Ўваскрэсеньня Хрыстова(1802).
- Руіны Мікалаеўскага сабору (1841).
- Руіны царквы Сьвятога Вялікапакутніка Георгія (1825).
- Руіны царквы Боскага Ператварэньня (1845).
Крыніцы
- ^ Городские поселения в Российской Империи // Министерство Внутренних Дел Т.3. СПб.: 1863
- ^ Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. // Орловская губерния // Губернские итоги Т.Т.1-89. СПб.: 1903-1905
Вонкавыя спасылкі
Мцэнск — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
|