Зьбігнеў Алясьніцкі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 12:39, 18 сакавіка 2007

Кардынал Алясні́цкі, Збі́гнеў (па-польску: Zbigniew Oleśnicki) (5 снежня 1389 – 1 красавіка 1455) — польскі рэлігійны і дзяржаўны дзеяч, дыпламат.

Алясніцкі нарадзіўся ў сям'і кракаўскага суддзі. Навучаўся ў Сандоміры, ва Ўроцлаве і ў Ягелонскім універсітэце ў Кракаве. Пачынаючы з 1410 года супрацоўнічаў у канцэлярыі польскага караля Уладзіслава II Ягайлы, якому Алясніцкі ў тым жа годзе выратаваў жыццё ў Грунвальдскай бітве. З 1423 і да смерці — біскуп Кракаўскі. У перыяд з 1411 па 1429 гг. удзельнічаў у шматлікіх важных дыпламатычных місіях у якасці натарыуса, протанатарыуса і біскупа, між іншым пры двары караля Сігізмунда, на службе ў папы рымскага Іаана XXIII і брандэнбургскага курфюрста Фрыдрыха I. Адначасова з гэтым Алясніцкі пераймае верхавенства ў царкоўнай іерархіі і ў колах дробнай палітычнай алігархіі, а ў часы кіравання караля Уладзіслава III (1434-1444) Алясніцкі быў па сутнасці рэгентам Польшчы. У знешняй палітыцы Алясніцкі выступаў за вяртанне Сілезіі да Польшчы, і спрыяў узмацненню польска-венгерскай уніі з мэтай сумеснай барацьбы супраць Асманскай імперыі. У 1440 годзе на венгерскі трон узышоў Уладзіслаў III Варнскі. У 1435 годзе Алясніцкі садзейнічаў падпісанню спрыяльнага для Польшчы Брэсцкага міру ў Куявіі з Тэўтонскім ордэнам. Ва ўнутранай палітыцы Алясніцкі прытрымліваўся інтарэсаў алігархіі, магнатаў і царквы. Выступаў супраць каралеўскіх рэформ. У сваёй дыяцэзіі Збігнеў Алясніцкі змагаўся з любымі праявамі ерасі, з асаблівай жорсткасцю бароўся з гусізмам і яго пашырэннем у Польшчы. Пасля таго, як у 1447 годзе на трон узышоў кароль Казімір IV, Алясніцкі страціў палітычны ўплыў і далучыўся да апазіцыі. У 1444 годзе Збігнеў Алясніцкі быў абвешчаны кардыналам Базэльска-Фларэнтыйскім саборам, а ў 1449 годзе зноў атрымаў кардынальскі тытул ад папы рымскага Мікалая V за сваю адданасць. Кардынал ахвотна ўсталёўваў кантакты з навукоўцамі і літаратарамі, сярод якіх былі, напрыклад, Іаан Лангінус і Енэа Сільвіа Пікаламіні, з апошнім Алясніцкі рэгулярна перапісваўся.

@@ Радок 2: / Радок 2: @@
 '''Кардынал Алясні́цкі, Збі́гнеў''' ([[польская мова|па-польску]]: ''Zbigniew Oleśnicki'') ([[5 снежня]] [[1389]] – [[1 красавіка]] [[1455]]) — польскі рэлігійны і дзяржаўны дзеяч, дыпламат.
-Алясніцкі нарадзіўся ў сям'і [[кракаў]]скага суддзі. Навучаўся ў [[Сандомір]]ы, ва [[Вроцлаў|Ўроцлаве]] і ў [[Ягелонскі універсітэт|Ягелонскім універсітэце]] ў Кракаве. Пачынаючы з [[1410]] года супрацоўнічаў у канцэлярыі польскага караля [[Ягайла|Уладзіслава II Ягайлы]], якому Алясніцкі ў тым жа годзе выратаваў жыццё ў [[Грунвальдская бітва|Грунвальдскай бітве]]. З [[1423]] і да смерці — біскуп Кракаўскі. У перыяд з [[1411]] па [[1429]] гг. удзельнічаў у шматлікіх важных дыпламатычных місіях у якасці [[натарыус]]а, [[протанатарыус]]а і [[біскуп]]а, між іншым пры двары караля [[Сігізмунд]]а, на службе ў папы рымскага [[Іаан XXIII|Іаана XXIII]] і брандэнбургскага курфюрста [[Фрыдрых I|Фрыдрыха I]]. Адначасова з гэтым Алясніцкі пераймае верхавенства ў царкоўнай іерархіі і ў колах дробнай палітычнай [[алігархія|алігархіі]], а ў часы кіравання караля [[Уладзіслаў III|Уладзіслава III]] (1434-1444) Алясніцкі быў па сутнасці [[рэгент]]ам Польшчы. У знешняй палітыцы Алясніцкі выступаў за вяртанне [[Сілезія|Сілезіі]] да Польшчы, і спрыяў узмацненню польска-венгерскай уніі з мэтай сумеснай барацьбы супраць [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]]. У [[1440]] годзе на венгерскі трон узышоў [[Уладзіслаў III Варнскі]]. У [[1435]] годзе Алясніцкі садзейнічаў падпісанню спрыяльнага для Польшчы [[Брэсцкі мір|Брэсцкага міру]] ў [[Куявія|Куявіі]] з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]]. Ва ўнутранай палітыцы Алясніцкі прытрымліваўся інтарэсаў алігархіі, магнатаў і царквы. Выступаў супраць каралеўскіх рэформ. У сваёй дыяцэзіі Збігнеў Алясніцкі змагаўся з любымі праявамі [[ерась|ерасі]], з асаблівай жорсткасцю бароўся з [[гусізм]]ам і яго пашырэннем у Польшчы. Пасля таго, як у [[1447]] годзе на трон узышоў кароль [[Казімір IV]], Алясніцкі страціў палітычны ўплыў і далучыўся да апазіцыі. У [[1444]] годзе Збігнеў Алясніцкі быў абвешчаны кардыналам [[Базэльска-Фларэнтыйскім саборам|Базэльска-Фларэнтыйскім саборам]], а ў [[1449]] годзе зноў атрымаў [[кардынал]]ьскі тытул ад папы рымскага [[Мікалай V|Мікалая V]] за сваю адданасць.
+Алясніцкі нарадзіўся ў сям'і [[кракаў]]скага суддзі. Навучаўся ў [[Сандомір]]ы, ва [[Вроцлаў|Ўроцлаве]] і ў [[Ягелонскі універсітэт|Ягелонскім універсітэце]] ў Кракаве. Пачынаючы з [[1410]] года супрацоўнічаў у канцэлярыі польскага караля [[Ягайла|Уладзіслава II Ягайлы]], якому Алясніцкі ў тым жа годзе выратаваў жыццё ў [[Грунвальдская бітва|Грунвальдскай бітве]]. З [[1423]] і да смерці — біскуп Кракаўскі. У перыяд з [[1411]] па [[1429]] гг. удзельнічаў у шматлікіх важных дыпламатычных місіях у якасці [[натарыус]]а, [[протанатарыус]]а і [[біскуп]]а, між іншым пры двары караля [[Сігізмунд]]а, на службе ў папы рымскага [[Іаан XXIII|Іаана XXIII]] і брандэнбургскага курфюрста [[Фрыдрых I|Фрыдрыха I]]. Адначасова з гэтым Алясніцкі пераймае верхавенства ў царкоўнай іерархіі і ў колах дробнай палітычнай [[алігархія|алігархіі]], а ў часы кіравання караля [[Уладзіслаў III|Уладзіслава III]] (1434-1444) Алясніцкі быў па сутнасці [[рэгент]]ам Польшчы. У знешняй палітыцы Алясніцкі выступаў за вяртанне [[Сілезія|Сілезіі]] да Польшчы, і спрыяў узмацненню польска-венгерскай уніі з мэтай сумеснай барацьбы супраць [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]]. У [[1440]] годзе на венгерскі трон узышоў [[Уладзіслаў III Варнскі]]. У [[1435]] годзе Алясніцкі садзейнічаў падпісанню спрыяльнага для Польшчы [[Брэсцкі мір|Брэсцкага міру]] ў [[Куявія|Куявіі]] з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]]. Ва ўнутранай палітыцы Алясніцкі прытрымліваўся інтарэсаў алігархіі, магнатаў і царквы. Выступаў супраць каралеўскіх рэформ. У сваёй дыяцэзіі Збігнеў Алясніцкі змагаўся з любымі праявамі [[ерась|ерасі]], з асаблівай жорсткасцю бароўся з [[гусізм]]ам і яго пашырэннем у Польшчы. Пасля таго, як у [[1447]] годзе на трон узышоў кароль [[Казімір IV]], Алясніцкі страціў палітычны ўплыў і далучыўся да апазіцыі. У [[1444]] годзе Збігнеў Алясніцкі быў абвешчаны кардыналам [[Базэльска-Фларэнтыйскім саборам|Базэльска-Фларэнтыйскім саборам]], а ў [[1449]] годзе зноў атрымаў [[кардынал]]ьскі тытул ад папы рымскага [[Мікалай V|Мікалая V]] за сваю адданасць. Кардынал ахвотна ўсталёўваў кантакты з навукоўцамі і літаратарамі, сярод якіх былі, напрыклад, [[Іаан Лангінус]] і [[Енэа Сільвіа Пікаламіні]], з апошнім Алясніцкі рэгулярна перапісваўся.
 [[Катэгорыя:Польскія рэлігійныя дзеячы|Алясніцкі, Збігнеў]]