Вольны горад Кракаў
(Перанакіравана з «Рэч Паспалітая Кракаўская»)
| Вольны горад Кракаў Wolne, Niepodległe i Ściśle Neutralne Miasto Kraków z Okręgiem | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
| Афіцыйная мова | польская | ||||
| Сталіца | Кракаў | ||||
| Форма кіраваньня | рэспубліка | ||||
| Гісторыя • Заснаваньне • Лістападаўскае паўстаньне • Кракаўскае паўстаньне |
3 траўня 1815 29 лістапада 1830 16 лістапада 1846 | ||||
| Плошча • агульная |
1164 км² | ||||
| Насельніцтва • агульнае (1815/1843) • шчыльнасьць |
95 000 / 146 000 (1815) 81,6 чал/км² (1843) 127,4/км² | ||||
| Валюта | Польскі злоты (да 1835) Кракаўскі злоты (па 1835) | ||||
Рэч Паспалі́тая Кра́каўская (польск. Rzeczpospolita Krakowska), Во́льнае ме́ста Кра́каў (польск. Wolne Miasto Kraków) — створаная паводле ўмоваў Венскага кангрэсу места-дзяржава пад кантролем трох суседзяў: Расеі, Прусіі й Аўстрыі. Была ўтвораная 18 кастрычніка 1815 году з паўднёвае часткі Варшаўскага княства і напачатку мела абмежаваную ўнутраную аўтаномію.
У 1833 року дзяржавы-апякункі навязалі Кракаву новую канстытуцыю, якая фактычна пераўтварыла яго ў пратэктарат. У 1836—1846 Вольнае места Кракаў было акупаванае аўстрыйскім войскам. Па здушэньні Кракаўскага паўстаньня тэрыторыя Рэчы Паспалітай Кракаўскай была анэксаваная Аўстрыйскай імпэрыяй.
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Кракаўская рэспубліка // БЭ ў 18 тамах. Т.8, Мн., 1999, С.445
- Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki i Józef Mitkowski (red.) Dzieje Krakowa, t.3 (Kraków w latach 1796—1918), Kraków 1979.
- W. Tokarz, Wolne Miasto Kraków, w: Polska, jej dzieje i kultura. Od czasów najdawniejszych do chwili obecnej, Warszawa 1927.
- A. Lewak, Rzeczpospolita Krakowska, w: Polska, jej dzieje i kultura. Od czasów najdawniejszych do chwili obecnej, Warszawa 1927.
- A. Chwalba, Historia Polski 1795—1918, Kraków 2000.
- A. Jakimyszyn, Żydzi krakowscy w dobie Rzeczypospolitej Krakowskiej, Kraków-Budapeszt 2008.
- Ziemia chrzanowska i Jaworzno, Kraków 1969.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Вольны горад Кракаў — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- https://web.archive.org/web/20120531160033/http://www.krakow.friko.pl/html/pozorne_panstwo.html Архівавана 31 мая 2012.
- https://web.archive.org/web/20120111140129/http://149.156.142.12/fortykrakow/wolnykrakow/wolkrak.htm Архівавана 11 студзеня 2012.
- https://web.archive.org/web/20120414230150/http://www.twierdza.art.pl/a_wmk.htm Архівавана 14 красавіка 2012.
- https://web.archive.org/web/20040909054015/http://homepage.mac.com/crowns/chrzanovia/historia/av1809-46.html