Расейска-ўкраінскі крызіс (2021—2022)
Расейска-ўкраінскі крызыс
| |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Мапа ацэнкі амэрыканскай выведкі адносна перамяшчэньня расейскіх войскаў ля мяжы з Украінай па стане на 3 сьнежня 2021 году. Паводле ацэнак, Расея разгарнула каля 70 тысяч вайскоўцаў, у асноўным на адлегласьці 100-200 км ад украінскай мяжы. Мяркуецца, што іх колькасьць можа павялічыцца да 175 тысяч. | |||||||||||
| |||||||||||
Супернікі | |||||||||||
![]() ![]() Падтрымліваецца: ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | Саюзная Дзяржава[7] | ||||||||||
Камандуючыя | |||||||||||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Падтрымліваецца: ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||
Колькасьць | |||||||||||
![]() ![]() ![]() Вучэбная місія: ![]() | ![]() ![]() ![]()
![]() | ||||||||||
Расейска-ўкраінскі крызыс — гэта працяглае ваеннае супрацьстаянне і міжнародны крызыс паміж Расійскай Федэрацыяй і Ўкраінай, які пачаўся 3 сакавіка 2021 году й абвастрыўся ў канцы 2021 году, калі НАТА адмовіла Крамлю ў «гарантыях таго, што Ўкраіна не далучыцца да альянсу». Крызыс выклікаў міжнародную напружанасьць, у тым ліку з удзелам НАТА, Эўразьвяза, Люблінскага трыкутніка, Садружнасьці Незалежных Дзяржаваў і АДКБ.
Вытокі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
3 сакавіка баевікі самаабвешчанай «ДНР» заявілі, што атрымалі дазвол на прымяненне «папярэджальнага агню для знішчэння» пазіцый Узброеных сіл Украіны. Кіраўнік ўкраінскай дэлегацыі Трохбаковай кантактнай групы па ўрэгуляваньні сытуацыі на Данбасе Леанід Краўчук назваў такія заявы парушэньнем менскіх пагадненьняў.[10]
16 сакавіка пагранічны нарад ДПУ ў Сумской вобласьці зафіксаваў вылет верталёта Мі-8 з Расейскай Фэдэрацыі на адлегласьць каля 50 мэтраў ва Ўкраіну. Затым верталёт разьвярнуўся ў процілеглы бок і пакінуў паветраную прастору Ўкраіны.
26 сакавіка ў 13:45 расейскія вайскоўцы абстралялі ўкраінскія пазыцыі ў раёне вёскі Шумы з мінамётаў. У выніку абстрэлу загінулі 4 украінскія вайскоўцы.[11]
30 сакавіка галоўнакамандуючы Збройнымі сіламі Украіны генерал-палкоўнік Руслан Хомчак з трыбуны Вярхоўнай Рады заявіў, што, паводле звестак разведкі, Збройныя Сілы РФ павялічваюць колькасць войскаў на ўскраінах Украіны. у рамках падрыхтоўкі да вучэнняў «Захад-2021». На думку Хомчака, гэта стварае пагрозу ваеннай бяспецы дзяржавы. Ён заявіў, што па стане на 30 сакавіка 2021 года ўздоўж мяжы і часова акупаваных тэрыторый ужо ўтрымліваюцца 28 батальённа-тактычных груп праціўніка, войскі якіх сканцэнтраваны ў акупаваным Крыме, а таксама ў Растоўскай, Бранскай і Варонежскай абласьцях.
30 сакавіка Вярхоўная Рада на пазачарговым пасяджэньні прыняла заяву аб эскалацыі расійска-ўкраінскага ўзброенага канфлікту. «За» прагаласавалі 308 парламентарыяў. У тэксце заявы гаворыцца, што ў верасні 2021 года ў Беларусі плануецца правядзенне сумесных беларуска-расійскіх вучэнняў, якія ўяўляюць небяспеку для Украіны і ўспрымаюцца як пагроза эскалацыі міжнароднага ўзброенага канфлікту паміж Украінай і Расеяй.
Старшыня Аб’яднанага камітэта начальнікаў штабоў ЗША Марк Мілі пагутарыў з галоўнакамандуючым Узброенымі сіламі Украіны Русланам Хомчаком, каб абмеркаваць бягучыя ўмовы бясьпекі ва Ўсходняй Эўропе. У гэты ж дзень адбылася размова Марка Мілі з начальнікам Генеральнага штаба Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі Валерыем Герасімавым.[12][13]
Расея адмовілася аднавіць рэжым спынення агню на Данбасе[14].
Міністр замежных спраў Расіі Сяргей Лаўроў 1 красавіка папярэдзіў аб магчымасьці «зьнішчэньня Ўкраіны» ў выпадку магчымай эскаляцыі канфлікту на Данбасе ў інтэрвію праграме «Вялікая гульня» на Першым канале расійскага тэлебачання.
1 красавіка Міністэрства абароны Ўкраіны распаўсюдзіла заяву, што Расейская Федэрацыя завяршае комплекс мер, накіраваных на заахвочванне Украіны да ваеннага адказу на варожыя дзеяньні акупантаў на лініі канфлікту на ўсходзе Украіны, пашырэнне ваеннай прысутнасці Расеі на ўсходзе Украіны. так званых ДНР і ЛНР увядзення рэгулярных падраздзяленняў расейскіх узброеных сіл, матывуючы гэта неабходнасцю абароны расейскіх грамадзян у самаабвешчаных рэспубліках (фактычна грамадзян Украіны, якім прымусова выдаваліся расейскія пашпарты ў апошнія гады). Акрамя таго, не выключана спроба прасоўвання расейскіх акупацыйных войскаў углыб Украіны. Таксама расійскім дыпламатычным прадстаўніцтвам за мяжой і СМІ была пастаўлена задача быць гатовымі да асвятлення і тлумачэння сусветнай супольнасці інфармацыі аб нібыта агрэсіўных дзеяннях Узброеных сіл Украіны і «міратворчых» мерах Расейскай Федэрацыі ў адказ[15].
Прэс-сакратар прэзыдэнта РФ Дзмітрый Пяскоў заявіў, што перамяшчэньне расейскай арміі па тэрыторыі краіны не павінна выклікаць турботы ў іншых краін, расійская армія рухаецца па тэрыторыі Расіі ў тых напрамках і стомленасьці, якія яна лічыць неабходнымі для забесьпячэньня надзейнай бясьпекі.
Міністр замежных спраў Украіны Дзмітрый Кулеба і дзяржсакратар ЗША Энтані Блінкен абмеркавалі абвастрэнне сітуацыі на Данбасе. Блінкен пацвердзіў непахісную падтрымку з боку ЗША сувэрэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасьці Ўкраіны.
Міністр абароны Украіны Андрэй Таран правёў тэлефонную размову з міністрам абароны Злучаных Штатаў Амерыкі Лойдам Осцінам. Кіраўнікі абаронных ведамстваў Украіны і ЗША абмеркавалі канкрэтныя напрамкі ўмацаваньня супрацоўніцтва ў сферы бяспекі і абароны. Лойд Осцін выказаў занепакоенасць апошнімі дзеяннямі Расійскай Федэрацыі і запэўніў міністра абароны Украіны ў гатоўнасьці падтрымаць Украіну ў кантэксьце агрэсіі Расеі на Данбасе і ў Крыме. Міністр абароны ЗША падкрэсліў, што ў выпадку эскалацыі расейскай агрэсіі ЗША не пакінуць Украіну ў спакоі і не дазволяць рэалізаваць агрэсіўныя памкненьні РФ у дачыненьні да Ўкраіны.
Намесьнік кіраўніка Адміністрацыі прэзыдэнта Раман Машавец сустрэўся з кіраўніком прадстаўніцтва НАТА ва Украіне Аляксандрам Віннікавым. На сустрэчы таксама абмяркоўвалася ўзмацненьне прысутнасьці расейскіх войскаў ля ўкраінскай мяжы. Аляксандр Віннікаў паабяцаў перадаць у штаб-кватэру НАТА ўсе дадзеныя аб сітуацыі на межах Украіны.
Аташэ па абароне ЗША, Канады і Вялікабрытаніі сустрэўся з міністрам абароны Украіны Таранам, двума яго намеснікамі Пятрэнкам і Палішчуком, камандуючым Аб’яднанымі сіламі Узброеных Сіл генерал-лейтэнантам Сяргеем Наевым і начальнікам упраўлення. Цэнтральнае разведвальнае ўпраўленне Кірыл Буданаў.
Расейскія крыніцы, у прыватнасьці, на папулярным тэлеграм-канале «Ваенны аглядальнік», звязаным з расейскімі сілавікамі, апублікавалі відэа палёту групы расейскіх ударных верталётаў Ка-52 і Мі-28, дзе падкрэсьліваецца, што палёт нібыта здзейсніў месца на мяжы з Украінай.[16]
Прэзідэнт ЗША Джозэф Байдэн правёў першую тэлефонную размову з прэзыдэнтам Украіны Ўладзімерам Зяленскім.
Расейскія і пракрамлёўскія СМІ паведамляюць, што ў выніку нападу ўкраінскага беспілотніка на акупаванай частцы Данбаса нібыта загінула дзіця, не паведамляючы ніякіх падрабязнасцяў: каментарыяў сваякоў, фотаздымкаў з месца здарэння і імя забітага дзіцяці. У справаздачах Спецыяльнай маніторынгавай місіі АБСЕ за 2 і 3 красавіка няма звестак аб абстрэлах мірнага насельніцтва з боку Узброеных сіл Украіны[17].
Спікер Дзярждумы РФ Вячаслаў Валодзін заявіў, што кіраўніцтва Ўкраіны павінна несці адказнасць за гібель дзіцяці пад Данецкам і прапанаваў выключыць Украіну з Рады Еўропы.[18]
5 красавіка 2021 года ўкраінскі бок Аб’яднанага цэнтра кантролю і каардынацыі накіраваў у Спецыяльную маніторынговую місію АБСЕ ва Украіне ноту аб намерах акупацыйнай адміністрацыі фальсіфікаваць падзеі ў Н. П. Аляксандраўскае, Данецкая вобласць Украіны. Але адзначыў, што з улікам значнай аддаленасці н.п. Аляксандраўскае ад лініі судакрананьня бакоў, што ставіць пад сумнеў магчымасьць выкарыстаньня БПЛА на такой адлегласці, а таксама з улікам беспадстаўнасці абвінавачвання ўкраінскі бок катэгарычна адмаўляе сваю датычнасць да таго, што адбылося.[19]
Прэм’ер-міністар Вялікабрытаніі Барыс Джонсан заявіў, што яго краіна занепакоеная дзейнасцю Расеі ў акупаваным Крыме і на мяжы з Украінай. Пра гэта ён заявіў падчас тэлефоннай размовы з прэзідэнтам Украіны Уладзімірам Зяленскім.[20]
Генеральны сакратар НАТА Енс Стольтэнбэрґ заклікаў прэзідэнта Уладзіміра Зяленскага выказаць падтрымку суверэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасьці Ўкраіны ў сувязі з дзеяньнямі Расеі. Прэзыдэнт Уладзімер Зяленскі праінфармаваў Енса Столтэнберґа аб далейшым адводзе расійскіх войскаў да межаў Украіны і іх гатоўнасці да наступальных дзеянняў.
Сухапутныя войскі Узброеных сіл Украіны абвясцілі правядзенне нарады тэрарыстычнай абароны па ўмацаванні і ахове дзяржаўнай мяжы, ахове і абароне крытычна важных аб’ектаў і барацьбе з дыверсійна-разведвальнымі групамі ў паўднёвых прыгранічных раёнах Украіны.
Прэс-сакратар прэзыдэнта РФ Уладзіміра Пуціна Дзмітрый Пяскоў заявіў аб бяспецы расейцаў, у тым ліку на акупаваным Данбасе. Па словах Пяскова, «Крэмль пакуль не бачыць намераў Украіны адысці ад „баевіцкай праблемы“ і ўзяць пад кантроль падраздзяленні сваіх войскаў на лініі судакрананьня ў Данбасе».
Прэм’ер-міністар Славаччыны Іван Корчак заявіў, што спыненне агню і аб’ява аб павелічэнні ваеннай моцы Расеі на мяжы з Украінай выклікаюць заклапочанасць і заклікаюць да дээскаляцыі напружанасьці.
Прэзыдэнт Украіны Ўладзімер Зяленскі правёў тэлефонную размову з прэм’ер-міністрам Канады Джасцінам Трудо. Прэзідэнт праінфармаваў прэм’ер-міністра Канады аб пастаянных парушэньнях рэжыму спыненьня вагню на Данбасе, якія прыводзяць да росту страт сярод украінскіх вайскоўцаў, а таксама аб узмацненні ваеннай пагрозы Ўкраіне з боку Расеі.
Украінскі вайсковец загінуў у выніку абстрэлу ўкраінскіх пазіцый расійскімі наймітамі ў раёне горада Невельскае Данецкай вобласці. Яшчэ адзін вайсковец загінуў пад Сьцёпным ад невядомых выбуховых прыстасаваньняў.
У Данецкай вобласьці каля 17:00 у выніку абстрэлу аварылася помпавая станцыя першага ўздыму вадаправода Паўднёвага Данбаса, размешчаная ў «шэрай зоне» паміж вёскамі Васільеўка і Крута Балка. — пад напругай. У выніку без вады засталіся 50 населеных пунктаў, у тым ліку Марыюпаль.
У інтэрв’ю французскай газеце Liberation міністр замежных спраў Украіны Дзмітрый Кулеба заявіў, што сённяшнія правакацыі з боку Расеі з перакідваннем войскаў да мяжы з Украінай і абвастрэннем сітуацыі на ўсходзе з’яўляюцца найбольш сур’ёзнымі пасля нападу на ўкраінскіх маракоў у Керчанскі праліў у лістападзе 2018 года. У той жа час сёньняшняя пагроза з боку Расеі больш небясьпечная.
Намеснік кіраўніка Адміністрацыі прэзідэнта РФ, парламентарый на ўзроўні палітычных дарадцаў Дзмітрый Козак заявіў, што актывізацыя ваенных дзеянняў на Данбасе можа стаць пачаткам канца Украіны. Тое ж датычыцца і ўступленьня Ўкраіны ў НАТО.
Канцлер Нямеччыны Ангела Мэркель падчас тэлефоннай размовы з прэзідэнтам Расеі Уладзімірам Пуціным запатрабавала ад кіраўніка Крамля скараціць сваю вайсковую прысутнасьць ля межаў Украіны.
Прэзыдэнт Украіны Ўладзімер Зяленскі наведаў пазыцыі на перадавой абароны, дзе зафіксавана найбольшая колькасьць парушэньняў рэжыму ўсеабдымнага і пастаяннага спынення агню. Кіраўнік дзяржавы пагутарыў з вайскоўцамі, якія праходзяць службу на баявых пасадах. Абаронцы расказалі прэзыдэнту аб становішчы на фронце.
Міжмарскую пераправу пачалі дэсантна-артылерыйскія катэры Каспійскай флатыліі Расійскай Федэрацыі. Зазначаецца, што экіпажы і караблі Касьпійскай флятыліі пройдуць заключныя ваенна-марскія вучэньні ва ўзаемадзеяньні з Чарнаморскім флётам[21].
Міністр замежных спраў Украіны Дзмітрый Кулеба правёў тэлефонную размову з міністрам замежных спраў Францыі Жанам-Івам Ле Дрыянам. Дзмітрый Кулеба падрабязна праінфармаваў суразмоўцу аб апошніх дзеяннях Расійскай Федэрацыі, накіраваных на дэстабілізацыю сітуацыі з бяспекай на часова акупаваных тэрыторыях Украіны. Міністр звярнуў увагу на пагрозлівы адвод расійскіх войскаў да мяжы нашай дзяржавы і актывізацыю расійскай прапаганды, якая пагражае Украіне вайной. Ён запэўніў, што Украіна не імкнецца да вайны і застаецца прыхільнай палітычнаму і дыпламатычнаму ўрэгуляванню расійска-ўкраінскага канфлікту. Жан-Іў Ле Дрыян адзначыў, што Францыя, як і Украіна, з трывогай сочыць за адвядзеннем расейскіх войскаў да межаў нашай краіны і часова акупаваных тэрыторый. Ён запэўніў у далейшай падтрымцы Францыяй суверэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасці Украіны. Кіраўнік французскай дыпламатыі асабліва адзначыў разважлівыя і мудрыя дзеянні Украіны ў цяперашняй сітуацыі.[22]
Украіна ўключыла пункт 16 Венскага дакумента і ініцыявала сустрэчу 10 красавіка ў АБСЕ аб павелічэнні расійскіх войскаў ля мяжы з Украінай і ў часова акупаваным Крыме. Ініцыятыву Украіны падтрымалі краіны-партнёры, але расійская дэлегацыя на сустрэчу не зьявілася, адмовіўшыся даваць тлумачэньні.
У інтэрв’ю гішпанскаму інфармацыйнаму агенцтву EFE міністр замежных спраў Украіны Дзмітрый Кулеба заявіў, што Украіна не хоча вайны з Расеяй і не рыхтуе ніякай эскалацыі на Данбасе. У прыватнасці, гаворка не ідзе пра падрыхтоўку нейкіх наступальных дзеянняў або ваенных дзеяньняў.
Генэральны сакратар НАТА Енс Столтэнберґ заклікаў Расею неадкладна спыніць разьмяшчэньне войскаў на мяжы з Украінай і на акупаваных тэрыторыях[23].
Міністр замежных спраў Украіны Дзмітрый Кулеба заявіў, што любы неабдуманы крок Расейскай Федэрацыі або новы віток гвалту з яе боку абыдзецца ёй дорага. Кулеба заявіў, што Расея працягвае нарошчваць сваю ваенную прысутнасьць на ўкраінска-расейскай мяжы, на акупаваных тэрыторыях і ў морах Украіны. Паводле яго слоў, Расея збірае войскі на трох кірунках, у тым ліку на паўночным усходзе Украіны, у Крыме, на поўдні і ў Данбасе, на ўсходзе. Кулеба таксама дадаў, што ў апошнія тыдні Расея значна актывізавала сваю прапаганду, якая дэгуманізуе ўкраінцаў і сее нянавісць да Украіны.[24]
Намеснік міністра замежных спраў Сяргей Рабкоў сказаў: «Яны гавораць аб высокай цане, але яе ніколі не называюць. Тое, што яны зрабілі да гэтага часу, мы, па-першае, добра вывучылі, па-другое, адаптавалі. Мы не лічым, што ўвогуле можа наступнае трэба ўжываць тэрміналёгію: цана, адплата і г. д. Мы проста адстойваем свае інтарэсы і інтарэсы нашых грамадзянаў, расейскамоўнага насельніцтва, мы будзем працягваць іх адстойваць».
Сакратар Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны Ўкраіны Аляксей Данілаў заявіў, што Ўкраіна імкнецца ўрэгуляваць канфлікт на ўсходзе краіны ў першую чаргу палітыка-дыпляматычнымі сродкамі. «Украіна на дадзены момант не мае планаў вяртання часова акупаваных тэрыторый ваенным шляхам, наша задача — вырашыць канфлікт выключна палітыка-дыпляматычным шляхам», — сказаў ён. «Усё астатняе — гэта чыста інфармацыйная вайна Расейскай Фэдэрацыі, якую яны вядуць не толькі на нашай тэрыторыі, але і па ўсёй Эўропе»[25].
13 красавіка Джо Байдэн патэлефанаваў Уладзіміру Пуціну, каб даведацца, чаму Расея выводзіць войскі на анэксаваны Крым і ўсходнія межы Украіны. Прэзыдэнты ЗША і Расеі дамовіліся сустрэцца ў «трэцяй краіне» ў бліжэйшыя месяцы, каб абмеркаваць, як паведамілі ў Белым доме, «увесь спэктар праблемаў, якія стаяць перад ЗША і Расеяй». Расійскі палітолаг Іван Прэабражэнскі лічыць, што Уладзімір Пуцін дасягнуў сваёй мэты сустрэцца з Джо Байдэнам, каб пацьвердзіць свой статус.[26]
Сакратар Рады бясьпекі Расеі Мікалай Патрушаў на нарадзе ў анэксаваным Крыме 14 красавіка заявіў, што «ўкраінскія спэцслужбы спрабуюць арганізаваць тэракты і дывэрсіі» на паўвостраве.
У ноч з 14 на 15 красавіка гэтага года ў Азоўскім моры адбыўся інцыдэнт паміж трыма малымі бронекатэрамі «Гюрза-М» ВМС Украіны і пяццю катэрамі і караблём берагавой аховы памежнай службы. ФСБ. Інцыдэнт адбыўся ў 25 мілях ад Керчанскага праліва, у той час як катэры ВМС суправаджалі грамадзянскія караблі. З боку Расейскай Фэдэрацыі дзеяньне карэктаваў карабель берагавой аховы ФСБ № 734, па яго камандах катэры ФСБ правялі зладжаныя правакацыйныя манэўры супраць МБАК. Каб спыніць правакацыі, маракам ВМФ прыйшлося папярэдзіць аб гатоўнасці прымяніць бартавую зброю. Інцыдэнт прайшоў без страт для нашага флоту, усе катэры ВМС Украіны паспяхова вярнуліся ў гавань.[27]
Прэзідэнт ЗША Джо Байдэн выдаў указ аб увядзенні надзвычайнага становішча ў сувязі з дзейнасцю Расіі. Пра гэта гаворыцца ў лісце прэзідэнта Кангрэса, апублікаваным Белым домам. Байдэн удакладніў, што ўказ падпісаны ў адпаведнасці з законам аб міжнародных надзвычайных эканамічных паўнамоцтвах. Да гэтай заявы прыкладаецца анонс новага пакета санкцый супраць Расеі.[28]
Расейская Фэдэрацыя абвясьціла аб закрыцьці з наступнага тыдня па кастрычнік 2021 году часткі Чорнага мора ў Керчанскім праліве для ваенных караблёў і дзяржаўных судоў іншых краін пад падставай правядзення ваенных вучэнняў, што з’яўляецца грубым парушэннем права на свабоду суднаходства, гарантаванага Канвенцыя ААН па марскім праве. Згодна з Канвенцыяй, Расейская Федэрацыя не павінна перашкаджаць або перашкаджаць транзіту праз Міжнародны праліў у парты ў Азоўскім моры.[29]
Сакратар Рады бясьпекі Расеі Мікалай Патрушаў на нарадзе, якую правёў у анэксаваным Крым 14 красавіка, заявіў, што «ўкраінскія спэцслужбы намагаюцца арганізаваць тэракты і дывэрсіі» на тэрыторыі паўвострава[30].
Раніцай стала вядома, што ў расейскім горадзе Санкт-Пецярбург затрыманы ўкраінскі консул Аляксандр Сасанюк. Ён быў затрыманы ФСБ нібыта «пры атрыманьні канфідэнцыйнай інфармацыі падчас сустрэчы з грамадзянінам Расеі».
Расея ўвяла часовыя абмежаванні на палёты над часткамі Крыма і Чорнага мора з 20 па 24 красавіка. Пра гэта гаворыцца ў міжнародным дакладзе для пілётаў.
Прадстаўнік міністэрства абароны ЗША Джон Кірбі заявіў, што Расея сканцэнтравала каля мяжы з Украінай больш войскаў, чым у 2014 годзе.
Высланы расейскім бокам консул Украіны ў Санкт-Пецярбургу Аляксандр Сасанюк пакінуў Расейскую Федэрацыю.
Старшы дыпламат амбасады Расіі ва Украіне Яўген Чэрнікаў, якога Кіеў абвясціў персонай нон грата, пакінуў краіну. Гэта было ў адказ на затрыманне ўкраінскага консула ў Расіі.
Міністр абароны Расіі Сяргей Шайгу вырашыў завяршыць праверкі ў Паўднёвай і Заходняй ваенных акругах, паколькі ўсе мэты дасягнуты. Міністр даручыў Генеральнаму штабу, камандуючым войскамі ваенных акруг і ВДВ спланаваць і пачаць 23 красавіка вяртанне войскаў у пункт пастаяннай дыслакацыі, правесці дэталёвы аналіз і падвесці вынікі раптоўнай інспэкцыі войскаў.
Міністр абароны Расеі Сяргей Шайгу вырашыў завяршыць праверкі ў Паўднёвай і Заходняй ваенных акругах, паколькі ўсе мэты дасягнуты. Міністр даручыў Генеральнаму штабу, камандуючым войскамі ваенных акруг і ВДВ спланаваць і пачаць 23 красавіка вяртанне войскаў у пункт пастаяннай дыслакацыі, правесці дэталёвы аналіз і падвесці вынікі раптоўнай інспекцыі войскаў.[31]
Абвастрэньне расейска-ўкраінскіх адносін аднавілася ў канцы кастрычніка — пачатку лістапада і было справакавана першым баявым ужываннем украінскага бесьпілётнага лятальнага апарата (БПЛА) «Байрактар ТБ2» супраць тэрарыстычных груповак Данецкай Народнай Рэспублікі (ДНР). Аб’ява аб выкарыстанні БПЛА з’явілася практычна адначасова з навіной аб акупацыі вёскі Старамар’еўка на лініі судакранання, дзе на той момант пражывалі 37 грамадзян Расіі, якія атрымалі пашпарты па спрошчанай праграме.
Выступаючы 2 лістапада на нарадзе па пытаннях абароны, прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін заявіў, што Расея ўважліва сочыць за выкарыстаннем БПЛА «каля расейскіх межаў» і павінна ўважліва прааналізаваць сітуацыю. Па дадзеных назіральнікаў АБСЕ, рэжым спынення агню парушаўся ўдвая часцей, чым у 2020 годзе (з вечара 29 кастрычніка па вечар 31 кастрычніка рэжым спынення агню парушаўся 988 разоў у Данецкай вобласці і 471 раз у Луганскай).[32] Назіральнікі Спецыяльнай маніторынгавай місіі АБСЕ ва Украіне (СММ) паведамілі аб перамяшчэнні ваеннай тэхнікі Узброеных сіл Украіны, а таксама неаднаразовых спробах заглушыць сігналы сваіх БПЛА, якія выкарыстоўваюцца для назірання за мясцовасцю.[33] У той жа час у заходніх СМІ зьявіліся паведамленні аб тым, што Расея зноў падцягвае войскі да ўкраінскай мяжы. У якасці доказаў прыводзіліся спадарожнікавыя здымкі расейскай бронетэхнікі[34].
2-3 лістапада ў Маскве адбылася сустрэча дырэктара Цэнтральнага разведвальнага ўпраўлення ЗША (ЦРУ) Уільяма Бернса з высокапастаўленымі прадстаўнікамі расійскай выведкі. Як паведамляе CNN, мэтай паездкі было данесці да Крамля заклапочанасць прэзідэнта ЗША Джо Байдэна сітуацыяй на мяжы з Украінай. Крыніцы каналу паведамілі, што пасля паездкі Бернс паразмаўляў па тэлефоне з прэзідэнтам Украіны Уладзімірам Зяленскім, каб зняць напружанасць паміж Масквой і Кіевам. З гэтай жа мэтай 4 лістапада ва Украіну быў накіраваны высокапастаўлены прадстаўнік Дзярждэпартамента ЗША.[35]
2 лістапада былы лідар « Правага сектара» Дзмітрый Яраш прызначаны дарадцам галоўнакамандуючага Узброенымі сіламі Украіны Валерыя Залужнага. 4 лістапада зацверджаны новы міністр абароны, былы віцэ-прэм’ер і міністр па рэінтэграцыі часова акупаваных тэрыторый Аляксей Рэзнікаў, які ад Украіны ўдзельнічаў у пасяджэннях Трохбаковай кантактнай групы.[34][36]
У лістападзе 2021 года Міністэрства абароны Расеі назвала размяшчэнне амерыканскіх ваенных караблёў у Чорным моры «пагрозай рэгіянальнай бяспекі і стратэгічнай стабільнасьці». У заяве міністэрства гаворыцца, што «сапраўднай мэтай дзеянняў ЗША ў Чарнаморскім рэгіёне з’яўляецца вывучэньне тэатру ваенных дзеянняў на выпадак, калі Кіеў паспрабуе ўрэгуляваць канфлікт на паўднёвым усходзе сілай».
13 лістапада прэзыдэнт Украіны Уладзімер Зяленскі заявіў, што Расея зноў сабрала 100 тысяч вайскоўцаў у памежнай зоне. Прэс-сакратар Крамля Дзмітрый Пяскоў абверг абвінавачваньні ў тым, што Расея рыхтуецца да магчымага ўварвання ва Украіну. Ён абвінаваціў Украіну ў «плянаваньні агрэсіўных дзеянняў супраць Данбаса». Пяскоў заклікаў НАТА спыніць «канцэнтрацыю вайсковага кулака» на межах Расеі і спыніць узбройваньне Ўкраіны сучаснай зброяй.
Дыпляматычны адказ[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

16 лістапада генэральны сакратар НАТА Енс Столтэнберґ заклікаў Захад даслаць „дакладны сыгнал для зьніжэньня напружанасьці, пазьбягаючы любой эскаляцыі ва Ўкраіне й вакол яе“. Столтэнберґ дадаў, што ў альянсе адзначаецца „незвычайная канцэнтрацыя“ расейскіх войскаў ля мяжы з Украінай. 15 лістапада выконваючы абавязкі міністра замежных справаў Нямеччыне Гайка Маас і міністар замежных справаў Францыі Жан-Іў Ле Дрыян у сумесным камюніке выказалі заклапочанасьць „перамяшчэньнем расейскіх войскаў і ваеннай тэхнікі паблізу Ўкраіны“, заклікаючы абодва бакі „праяўляць стрыманасьць“. У той жа час прэс-сакратар Пентагона Джон Кірбі пацьвердзіў, што ЗША працягваюць назіраць „незвычайную ваенную актыўнасьць“ РФ каля межаў Украіны, а кіраўнік Дзярждэпартамэнта Энтані Блінкен абмеркаваў паведамленьні аб „вайсковай актыўнасьці Расеі“. у раёне з Жан-Івам Ле Дрыянам. Паведамляецца, што Злучаныя Штаты абмяркоўваюць санкцыі з эўрапэйскімі зьвязьнікамі ў выпадку далейшага ўварваньня Расеі.[37]
Яшчэ ў пачатку лістапада ўкраінская выведка заявіла, што інфармацыя аб перакідцы дадатковых расейскіх войскаў да межаў Украіны была не чым іншым, як „элемэнтам псыхалягічнага ціску“. Аднак праз тыдзень Офіс прэзыдэнта Ўкраіны прызнаў, што Расейская Фэдэрацыя ўзмацняе „канкрэтныя групоўкі войскаў“ ля мяжы. Міністар замежных справаў Украіны Дзьмітрый Кулеба заклікаў урады Францыі й Нямеччыны падрыхтавацца да магчымага ваеннага сцэнару дзеяньняў Расеі на ўкраінскім кірунку[37].
На гэтым фоне Ўкраіна рэзка актывізавала дыпляматычныя намаганьні. 15 лістапада прэзыдэнт Украіны Ўладзімер Зяленскі й прэзыдэнт Эўрапэйскай рады Шарль Мішэль абмеркавалі „сытуацыю бясьпекі ўздоўж межаў Украіны“. У той жа дзень у Бруселі прайшлі перамовы па тых жа пытаньнях Дзьмітра Кулебы. Новы кіраўнік Мінабароны Аляксей Рэзьнікаў адправіўся ў Вашынгтон, дзе 18 лістапада сустрэўся зь міністрам абароны ЗША Лойдам Осьцінам. 16 лістапада Кіеў наведаў міністар абароны Вялікабрытаніі Бэн Уольлес. Як піша таблоід Daіly Mіrror, у Злучаным Каралеўстве для перадачы Ўкраіне сфармаваны зводны атрад хуткага рэагаваньня з каля 600 байцоў.
19 студзеня намесьнік міністра замежных справаў Расеі Сяргей Рабкоў прапанаваў Злучаным Штатам браць на сябе юрыдычнае абавязацельства не галасаваць за сяброўства ў НАТА ў краінах, якія супрацьстаяць Маскальскай Фэдэрацыі, памяншаючы патрабаваньні НАТА аб непашырэньні. Такую „прапанову“ Крэмль гатовы абмяняць на ўмовы, якія былі вылучаныя раней — так званыя гарантыі непашырэньня Альянсу на ўсход. Ён адзначыў, што рашэньне, прынятае на саміце ў Бухарэсьце ў 2008 годзе, „трэба выключыць“, а ЗША павінны даць аднабаковыя юрыдычныя гарантыі, што „гэтага ніколі не адбудзецца“. Пазыцыя аб тым, што Ўкраіна й Грузыя ніколі ня стануць сябрамі Паўночнаатлянтычнага альянсу, сказаў Рабкоў, зьяўляецца прыярытэтнай для Крамля. Паводле яго словаў, у Амэрыкі для такога кроку павінна быць „хопіць палітычнай волі“.[38]
Перамовы аб бясьпецы (студзень 2022)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
28 сьнежня ЗША і Расея абвясьцілі аб двухбаковых перамовах у Жэневе 10 студзеня 2022 году, каб абмеркаваць заклапочанасьць сваёй ваеннай дзейнасьцю й супрацьстаяць напружанасьці вакол Украіны.[39] Перамовы (пазачарговая сустрэча Дыялёгу па стратэгічнай стабільнасьці[40][41]) вялі намесьнік міністра замежных справаў Расеі Сяргей Рабкоў і намесьнік дзяржсакратара ЗША Вэндзі Шэрман.[41]
За Жэнеўскім самітам рушыла ўсьлед пасяджэньне Савета НАТА-Расея ў Бруселі 12 студзеня 2022 году, на якім сабраліся ўсе 30 членаў НАТА і Расеі, каб абмеркаваць, згодна з афіцыйнай заявай НАТА, „сытуацыю ва Ўкраіне й яе наступствы для эўрапэйскай бясьпекі“;[42] У заяве Міністэрства абароны Расеі гаворыцца: „[Расея] дала маскальскія ацэнкі цяперашняга стану эўрапэйскай бясьпекі, а таксама ўдакладніла ваенныя аспэкты маскальскага праекта пагадненьня аб гарантыях бясьпекі.[43] Генэральны сакратар НАТА Енс Столтэнберґ заявіў на прэс-канфэрэнцыі, што Расейская Фэдэрацыя не мае права ўплываць на ўступленьне Грузыі й Украіны ў НАТА, а толькі на Альянс і Грузыю й Ўкраіну.[44]
Расея назвала перамовы правальнымі.[45]
13 студзеня 2021 году дырэктар маскальскамоўнага вяшчаньня на канале RT Антон Красоўскі прыгразіў спаліць Канстытуцыю Ўкраіны на Крэшчаціку з-за яе курсу на сяброўства ў НАТА.[46]
У інтэрв’ю La Repubblіca 14 студзеня генэральны сакратар НАТА Енс Столтэнберґ заявіў, што Кіеў ужо падаў заяўку на ўступленьне ў ваенна-палітычны альянс, а ў 2008 годзе НАТА вырашыла, што Ўкраіна й Грузыя стануць членамі, але пакуль не вызначылі, калі.[47]
Ваенная эскаляцыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Глядзіце таксама: Кібэратака на ўкраінскія дзяржаўныя сайты (2022)
21 лістапада начальнік Галоўнага ўпраўленьня выведкі Міністэрства абароны Ўкраіны Кірыла Буданаў заявіў, што Расея нібыта сканцэнтравала каля межаў Украіны больш за 92 тысячы вайскоўцаў і сыстэмы балістычных ракет малой далёкасьці. Іскандэр". Буданаў адзначыў, што за пратэстамі супраць вакцынацыі ад COVІD-19 у Кіеве й іншымі пратэстамі ва Ўкраіне ў рамках падрыхтоўкі да маштабнага ваеннага ўварваньня стаіць Расея. Паводле Буданава, Расеі патрэбныя пратэсты, каб ўкраінскае насельніцтва не аказвала ёй супраціўленьня падчас ваеннай апэрацыі, лічачы, што ўкраінскія ўлады ёй здрадзілі: «Яны хочуць ладзіць мітынгі й пратэсты, каб паказаць, што людзі супраць улады», — сказаў ён. сказаў у інтэрв’ю Mіlіtary Tіmes «. Яны спрабуюць даказаць, што наша ўлада здраджвае народу». Па словах кіраўніка ўкраінскай выведкі, Расея спрабуе дамагчыся ад украінцаў зьмены ўлады, і калі не атрымаецца, «прыйдзе армія».[48] Па словах Буданава, актыўных дзеяньняў варта чакаць у канцы студзеня — пачатку лютага 2022 году.[49][50]
Масква, у сваю чаргу, абвінавачвае Ўкраіну ў агрэсыўных дзеяньнях. Прэс-сакратар МЗС Расеі Марыя Захарава 25 лістапада заявіла, што ўкраінскія ўлады нагнятаюць напружанасьць на Данбасе й праводзяць наступальныя апэрацыі ў некаторых раёнах. Сытуацыя ў зоне канфлікту абвастраецца. Працягвае паступаць інфармацыя аб выкарыстаньні зброі, забароненай менскім пакетам мераў, якія пастаўляюцца Ўкраіне краінамі НАТО". Яна лічыць, што такім чынам кіраўніцтва Ўкраіны спрабуе «адцягнуць увагу ад дэградацыі сацыяльна-эканамічнай і палітычнай сытуацыі ў краіне»… і перанесьці гэтую ўвагу на нейкія часовыя пагрозы звонку"[49].
Жорсткія заявы Кіева й Масквы гучаць на фоне тупіка на ўсіх існуючых перамоўных пляцоўках. Кантакты ў «Нармандзкага фармату» няма й не чакаецца ні на якім узроўні: саміту ня будзе, міністры замежных справаў яшчэ не змаглі каардынаваць сустрэчу, палітычныя дарадцы не выступалі зь верасьня. У Трохбаковай кантактнай групе перамовы абмяжоўваюцца абмеркаваньнем, ці зьяўляецца Расея бокам канфлікту. 15 лістапада Ўладзімір Пуцін падпісаў указ аб аказаньні гуманітарнай дапамогі насельніцтву асобных раёнаў Данецкай і Луганскай вобласьцёў Украіны.[51]
1 сьнежня Расея абвінаваціла Ўкраіну ў тым, што яна разьмясьціла на Данбасе палову свайго войска — каля 125 тысяч вайскоўцаў — для супрацьстаяньня прамаскальскім сэпаратыстам.[52] 3 сьнежня прэзыдэнт Пуцін раскрытыкаваў Украіну за выкарыстаньне турэцкага бесьпілётніка Bayraktar TB2 супраць прамаскальскіх сэпаратыстаў на Данбасе, заявіўшы, што гэты крок парушае менскія мірныя пагадненьні.[53] 3 сьнежня міністар абароны Ўкраіны Аляксей Рэзьнікаў, выступаючы перад дэпутатамі Вярхоўнай Рады, заявіў: «Існуе верагоднасьць маштабнай эскаляцыі з боку Расеі. Найбольш верагодным часам для дасягненьня гатоўнасьці да эскаляцыі будзе канец студзеня».[54] У сьнежні аналіз Джэйнза прыйшоў да высновы, што ключавыя элемэнты 41-й маскальскай арміі (са штабам у Новасібірску ў цэнтральнай частцы Расеі) і 1-й гвардзейскай танкавай арміі (звычайна разгорнутай вакол Масквы) былі перакінуты на захад, узмацніўшы маскальскую 20-ю гвардзейскую й 8-ю гвардзейскую армію. ужо разьмешчаны бліжэй да ўкраінскай мяжы. Паведамляецца, што дадатковыя расейскія сілы перамясьціліся ў Крым, узмацніўшы расейскія марскія й сухапутныя сілы, якія ўжо разгорнутыя там.[55]
9 сьнежня Расея абвінаваціла Ўкраіну ў перамяшчэньні цяжкай артылерыі на лінію фронту, дзе сэпаратысты змагаліся з украінскімі сіламі.[56] Маскальская начальнік штаба Валерый Герасімаў заявіў, што «пастаўкі [НАТО] ва Ўкраіне гелікаптэраў, бесьпілётных лятальных апаратаў і паветраных судоў штурхаюць ўкраінскія ўлады прыняць рашучыя й небясьпечныя дзеяньні. Любыя правакацыі ўкраінскіх уладаў шляхам гвалтоўнага вырашэньня праблем Данбаса будуць падаўляцца».[57] 31 сьнежня 2021 году пасьля тэлефоннай размовы паміж прэзыдэнтам ЗША Байдэнам і прэзыдэнтам Расеі Пуціным Пуцін заявіў, што калі ЗША ўвядуць супраць іх санкцыі, гэта будзе «фатальнай памылкай».[58]
10 студзеня 2022 года ўрад Украіны абвясціў аб арышце магчымага агента расійскай ваеннай выведкі, які спрабаваў завербаваць іншых для здзяйснення нападаў ва ўкраінскім горадзе Адэса.[59] Пазней, 14 студзеня, ва Украіне адбылася кібератака, здзейсненая расійскімі хакерамі.[60] У той жа дзень украінская ваенная выведка заявіла, што расейскія спецслужбы рыхтуюць «правакацыі» супраць расейскіх салдат, дыслакаваных у так званай Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспубліцы, непрызнанай дзяржаве, якая на міжнародным узроўні лічыцца часткай Малдовы, каб справакаваць расейскае ўварванне ва Украіну.[61]
10 студзеня 2022 году ўрад Украіны абвясьціў аб арышце магчымага агента маскальскай ваеннай выведкі, які спрабаваў завербаваць іншых для зьдзяйсьненьня нападаў ва ўкраінскім горадзе Адэса. Пазьней, 14 студзеня, ва Ўкраіне адбылася кібератака, зьдзейсьненая маскальскімі гакерамі.[60] У той жа дзень украінская ваенная выведка заявіла, што расейскія спэцслужбы рыхтуюць «правакацыі» супраць расейскіх салдат, дыслакаваных у так званай Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспубліцы, непрызнанай дзяржаве, якая на міжнародным узроўні лічыцца часткай Малдовы, каб справакаваць расейскае ўварваньне ва Ўкраіну.[61]
17 студзеня 2022 году міністар абароны Злучанага Каралеўства Бэн Уольлес заявіў, што Вялікабрытанія пастаўляе Ўкраіне супрацьтанкавыя ракеты малой далёкасьці.
18 студзеня зьявілася інфармацыя, што расейскія войскі накавалі ў Беларусь нявызначаную колькасьць войскаў. Афіцыйнай прычынай было правядзеньне ваенных гульняў зь Беларусьсю ў наступным месяцы, але некалькі афіцыйных асобаў з Украіны й Белага дома заявілі, што прысутнасьць войскаў у Беларусі будзе выкарыстана для нападу на Ўкраіну з поўначы, тым больш што ўкраінская сталіца Кіеў знаходзіцца вельмі блізка ад беларуска-ўкраінскай граніцы.
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ UK arms Ukraine with deadly missiles to combat Putin's tanks as Defence Sec invites Russia for talks to avoid war' January 17, 2022 г. Праверана January 18, 2022 г.
- ^ Canada deploys special forces to Ukraine amid rising tensions with Russia
- ^ Estonia plans to supply Ukraine with heavy weapons. EURACTIV (3 January 2022).
- ^ Latvia will send weapons to Ukraine – defense minister. Ukrinform (6 January 2022).
- ^ Lithuania ready to supply lethal weapons to Ukraine – minister. LRT (20 December 2021).
- ^ Sweden, Worried by Russia, to boost military presence on Gotland January 14, 2022 г. Праверана January 18, 2022 г.
- ^ Захарова: РФ и Беларусь вынуждены реагировать на наращивание сил НАТО у общих границ
- ^ а б в г д е ё ж The Military Balance 2021//International Institute for Strategic Studies
- ^ https://www.wesh.com/article/florida-national-guard-in-ukraine/38488225
- ^ https://web.archive.org/web/20220119223406/https://suspilne.media/120121-na-doneccini-vidkrili-istoriko-kulturnij-centr-nu-jork/
- ^ https://nv.ua/ukr/ukraine/events/zagostrennya-viyni-na-donbasi-shcho-stalosya-26-bereznya-v-boyu-pid-shumami-novini-ukrajini-50150639.html
- ^ https://www.reuters.com/article/us-russia-usa-security/russian-and-us-military-chiefs-of-staff-hold-phone-call-idUSKBN2BN2EE
- ^ https://mil.in.ua/uk/news/golova-nachalnykiv-shtabiv-ssha-proviv-peregovory-z-kerivnykamy-armij-ukrayiny-ta-rosiyi/
- ^ Росія відмовилася повернутися до режиму припинення вогню з 1 квітня
- ^ https://gur.gov.ua/content/rosiiska-federatsiia-hotova-do-shyrokomasshtabnykh-provokatsii-proty-nashoi-derzhavy.html
- ^ https://informnapalm.org/ua/prolot-alihatoriv/
- ^ https://www.stopfake.org/uk/fejk-na-donbasi-vnaslidok-ataki-ukrayinskogo-bezpilotnika-zaginula-ditina/
- ^ https://www.dw.com/uk/ukrainska-armiia-vidkydaie-zastosuvannia-zbroi-proty-tsyvilnykh-na-donbasi-zmi/a-57098010
- ^ https://www.mil.gov.ua/news/2021/04/06/yakshho-kreml-shukae-kazus-belli-vkidayuchi-czinichni-fejki-svit-cze-mae-sprijmati-vserjoz-ministerstvo-oboroni-ukraini/
- ^ https://www.dw.com/uk/борис-джонсон-стурбований-через-переміщення-військ-рф-біля-україни/a-57105909
- ^ https://mil.in.ua/uk/news/rosiya-perekydaye-korabli-z-kaspiyu-na-chorne-more/
- ^ https://mfa.gov.ua/news/dmitro-kuleba-ta-zhan-iv-le-drian-obgovorili-zagostrennya-rosiyeyu-bezpekovoyi-situaciyi
- ^ https://ua.interfax.com.ua/news/general/737204.html
- ^ https://ua.interfax.com.ua/news/general/737226.html
- ^ https://www.rnbo.gov.ua/ua/Diialnist/4877.html
- ^ https://www.radiosvoboda.org/a/zustrich-z-baydenom/31204025.html
- ^ https://defence-ua.com/army_and_war/korabli_fsb_rf_namagalis_sprovokuvati_vmsu_bilja_kerchenskoji_protoki_gjurzi_m_dali_gidnu_vidsich-3428.html
- ^ https://gordonua.com/ukr/news/worldnews/bajden-ogolosiv-rezhim-nadzvichajnoji-situatsiji-v-ssha-cherez-diji-rosiji-1548860.html
- ^ https://mfa.gov.ua/news/zayava-mzs-ukrayini-u-zvyazku-iz-obmezhennyam-rosijskoyu-federaciyeyu-svobodi-sudnoplavstva-v-chornomu-mori
- ^ https://ua.krymr.com/a/news-krym-patrushev-zahroza-teraktiv/31203585.html
- ^ https://ua.interfax.com.ua/news/general/739425.html
- ^ OSCE Special Monitoring Mission to Ukraine (SMM) Daily Report 256/2021 issued on 1 November 2021(анг.). OSCE. Праверана 19 January 2022 г.
- ^ Daily Report 256/2021 Праверана 19 January 2022 г.
- ^ а б От беспилотников к беспредельникам – Мир – Коммерсантъ Праверана 23 December 2021 г.
- ^ CNN объяснил, зачем глава ЦРУ приезжал в Москву – Газета.Ru Праверана 23 December 2021 г.
- ^ Алексей Резников назначен министром обороны Украины – Новости – Мир – Коммерсантъ Праверана 23 December 2021 г.
- ^ а б Россия и Запад концентрируют обвинения – Газета Коммерсантъ № 208 (7170) от 17.11.2021 Праверана 23 December 2021 г.
- ^ У Росії висунули США пропозицію щодо України та Грузії у НАТО(укр.)
- ^ U.S., Russia set for Jan 10 security talks amid Ukraine tensions(анг.) Праверана 2022-01-02 г.
- ^ Briefing with Deputy Secretary Wendy R. Sherman on the U.S.-Russia Strategic Stability Dialogue
- ^ а б Deputy Secretary Sherman's Meeting with Russian Deputy Foreign Minister Ryabkov
- ^ NATO-Russia Council meets in Brussels 2022-01-12 г.
- ^ Deputy Minister of Defence of the Russian Federation Colonel-General Alexander Fomin at a meeting of the Russia –NATO Council brought Russian assessments of the current state in the field of euro-security 2022-01-12 г.
- ^ Росія не має права впливати на питання вступу України в НАТО — Столтенберг | Новини на Громадському радіо (hromadske.radio)
- ^ Russia says NATO talks 'unsuccessful' as Poland warns of war 2022-01-13 г.
- ^ У Росії пригрозили спалити Конституцію України на Хрещатику (ВІДЕО) — DSnews.ua(укр.) Праверана 2022-01-19 г.
- ^ НАТО вирішило прийняти Україну та Грузію, питання лише у термінах, — Столтенберг — 24 Канал (24tv.ua)
- ^ Глава разведки Украины назвал протесты в Киеве подготовкой России к военному вторжению – Новости – Мир – Коммерсантъ Праверана 23 December 2021 г.
- ^ а б Ненормандское положение вещей – Газета Коммерсантъ № 215 (7177) от 26.11.2021 Праверана 23 December 2021 г.
- ^ Украина заговорила о "вторжении" – Коммерсантъ FM – Коммерсантъ Праверана 23 December 2021 г.
- ^ Саммит Украине! Героям саммит! – Мир – Коммерсантъ Праверана 23 December 2021 г.
- ^ Russia says Ukraine has deployed half its army to Donbass conflict zone
- ^ Ukraine Angers Russia by Buying Turkish Drones and Wants To Get Its Hands On More
- ^ За нашу соседскую родину – Газета Коммерсантъ № 221 (7183) от 04.12.2021 Праверана 23 December 2021 г.
- ^ Russia builds up forces on Ukrainian border
- ^ Russia accuses Ukraine of mobilising artillery, feigning negotiations 10 December 2021 г.
- ^ UPDATE 1-Russia accuses Ukraine of mobilising artillery, feigning negotiations 9 December 2021 г.
- ^ Вечерний звонок: о чем договорились Путин и Байден
- ^ Ukraine says arrests Russian agent planning attacks in Odessa
- ^ а б Ukraine hit by 'massive' cyber-attack on government websites
- ^ а б Russia is preparing a pretext for invading Ukraine: US official
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Праекты расейскіх пагадненьняў:
- Пагадненне аб мерах бяспекі Расійскай Федэрацыі і дзяржаў-членаў Арганізацыі Паўночнаатлантычнага дагавора ад 17 снежня 2021 г. архіў
- Пагадненне паміж Злучанымі Штатамі Амерыкі і Расійскай Федэрацыяй аб гарантыях бяспекі ад 17 снежня 2021 г. архіў