Раманізацыя беларускай мовы
Перайсьці да навігацыі
Перайсьці да пошуку
Раманізацыя альбо запіс лацінскім пісьмом беларускага тэксту — любая сыстэма пісьма, прызначаная для трансьлітарацыі беларускай мовы з кірылічнага альфабэту ў лацінскі альфабэт.
Існуюць розныя мэтады раманізацыі беларускай мовы, якія розьняцца між сабою ўжываным зборам літар і знакаў лацінскага пісьма, дадатковымі правіламі, сфэрамі выкарыстаньня, адназначнасьцю ператварэньня і іншымі фактарамі.
Асноўныя мэтады і стандарты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Сыстэма BGN/PCGN — распрацаваная ў 1979 годзе, выкарыстоўваецца пераважна ў ЗША і Вялікабрытаніі для раманізацыі геаграфічных зьвестак
- Навуковая трансьлітарацыя або Міжнародная навуковая сыстэма, выкарыстоўваецца ў мовазнаўстве
- Сыстэма ALA-LC, распрацаваная ў 1997 годзе — выкарыстоўваецца Амэрыканскай асацыяцый бібліятэк і Бібліятэкай Кангрэсу ЗША
- Сыстэма ISO 9:1995, таксама зьяўляецца беларускім дзяржаўным стандартам ГОСТ 7.79-2000 для негеаграфічнай інфармацыі
- «Інструкцыя па трансьлітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіту» — беларускі дзяржаўны стандарт трансьлітарацыі геаграфічных назваў, зацьверджаны Дзяржаўным камітэтам зямельных рэсурсаў, геадэзіі і картаграфіі ў 2000 годзе і рэкамэндаваны[1] да ўжытку працоўнай групай у сфэры сыстэмаў раманізацыі Групы экспэртаў ААН па геаграфічных назвах (UNGEGN). Была значна перагледжаная ў 2007 годзе.
Апроч гэтага існуе варыянт беларускай мовы ў лацінскай графіцы — лацінка.
Кірыліца | Навуковая[2] | ALA-LC | BGN/PCGN | ISO 9 | Нацыянальны[3] |
---|---|---|---|---|---|
А а | a | a | a | a | a |
Б б | b | b | b | b | b |
В в | v | v | v | v | v |
Г г | h | h | h | g | h |
Ґ ґ | g | g | - | g̀ | - |
Д д | d | d | d | d | d |
Дж дж | dž | dz͡h | dzh | dž | dž |
Дз дз | dz | dz | dz | dz | dz |
Е е | e | e | ye | e | ie, je |
Ё ё | ë | i͡o | yo | ë | io, jo |
Ж ж | ž | z͡h | zh | ž | ž |
З з | z | z | z | z | z |
І і | i | i | i | ì | i |
Й й | j | ĭ | y | j | j |
К к | k | k | k | k | k |
Л л | l | l | l | l | l |
М м | m | m | m | m | m |
Н н | n | n | n | n | n |
О о | o | o | o | o | o |
П п | p | p | p | p | p |
Р р | r | r | r | r | r |
С с | s | s | s | s | s |
Т т | t | t | t | t | t |
У у | u | u | u | u | u |
Ў ў | ŭ (w) | ŭ | w | ǔ | ú |
Ф ф | f | f | f | f | f |
Х х | x (ch) | kh | kh | h | ch |
Ц ц | c | ts | ts | c | c |
Ч ч | č | ch | ch | č | č |
Ш ш | š | sh | sh | š | š |
’ | - | - | - | ’ | - |
Ы ы | y | y | y | y | y |
Ь ь | ′ | ′ | - | ′ | ’ |
Э э | è | ė | e | è | e |
Ю ю | ju | i͡u | yu | û | iu, ju |
Я я | ja | i͡a | ya | â | ia, ja |
|
Прыклады выкарыстаньня[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Кірыліца | Беларусь | Магілёў | сям’я |
---|---|---|---|
Лацінка | Biełaruś | Mahiloǔ | siamja |
BGN/PCGN | Byelarus | Mahilyow | syamya |
Навуковы | Belarus′ | Mahilëŭ | sjamja |
ALA-LC | Belarus′ | Mahili͡oŭ | si͡ami͡a |
ISO 9 | Belarus′ | Magìlëǔ | sâm’â |
Нацыянальны-2000 | Bielarus’ | Mahilioú | siamja |
Нацыянальны-2007 | Bielaruś | Mahilioŭ | siamja |
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
![]() |
Вікіпэдыя мае праект «Беларуская мова» |