Піюс IX

Піюс IX
	па-лацінску: Pius PP. IX
Пасьвечаньні
Кансэкрацыя	; Піюс VIII, Джаваньні Джакама Сынібальдзі[d] і Антоніё Люіджы Піяцьці[d]
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	па-італьянску: Giovanni Maria Battista Pietro Pellegrino Isidoro Mastai-Ferretti
Нарадзіўся	13 траўня 1792[…] ; Сэнігалія[d], Папская дзяржава;
Памёр	7 лютага 1878[…] (85 гадоў) ; Апостальскі палац[d], Каралеўства Італіі[d];
Пахаваны	Tomb of Pius IX[d];
Дэнамінацыя	Каталіцкая царква
Бацькі	Conte Girolamo Mastai Ferretti[d] ; Caterina Solazzi[d]
Адукацыя	Папскі Грыгарыянскі ўнівэрсытэт[d];
Заняткі	каталіцкі сьвятар, дыплямат
Подпіс
Герб
Дзень памяці	7 лютага
	Піюс IX у Вікісховішчы

Пі́юс IX (па-лацінску: Pius PP. IX), сьвецкае імя Джаваньні Марыя Мастаі-Фэрэцьці (па-італьянску: Giovanni Maria Mastai-Ferretti; 13 траўня 1792, Сэнігалія, Папская дзяржава — 7 лютага 1878, Ватыкан) — папа рымскі з 16 чэрвеня 1846 па 7 лютага 1878 году. Ягоны амаль 32-гадовы пантыфікат ёсьць найдаўжэйшым спраўджаным тэрмінам з усіх папаў у гісторыі. Калі ўлучыць у сьпіс неправераныя зьвесткі, тады ягоны тэрмін ёсьць другім пасьля апостала Пятра. Піюс вядомы скліканьнем Першага Ватыканскага сабору ў 1868 годзе і канчатковай стратай кантролю над Папскай дзяржавай у 1870 годзе на карысьць каралеўства Італіі. Пасьля гэтага ён адмовіўся пакінуць Ватыкан, абвесьціўшы сябе «вязьнем у Ватыкане».

Ягоны заклік аб фінансавай падтрымцы аднавіў глябальныя ахвяраваньні, вядомыя як дэнарыі сьвятога Пятра. Ён умацаваў цэнтральную ўладу Сьвятога Пасаду і Рымскай курыі над сусьветнай каталіцкай царквой, а таксама фармалізаваў канчатковы дактрынальны аўтарытэт папы. Дагмат аб папскай беспамылковасьці быў высунуты ў 1870 годзе. Папа Ян Павал II бэатыфікаваў яго ў 2000 годзе.

Біяграфія

Джаваньні Марыя Мастаі-Фэрэцьці нарадзіўся 13 траўня 1792 году ў Сэнігаліі. Ён быў дзевятым дзіцем у шляхецкай сям’і Джыраляма дэі Конці Мастаі-Фэрэцьці, унучатага пляменьніка П’етра Джыраляма Гульельмі, і ягонай жонкі Катэрыны Антоніі Мадалены Саляцэі дзі Фана^[8]. Ён быў ахрышчаны ў дзень свайго нараджэньня з імёнамі Джаваньні Марыя Батыста П’етра Пэлегрына Ісыдора. Атрымаў адукацыю ў каледжы піяраў у Вальтэры і ў Рыме.

У 1814 годзе, будучы студэнтам багаслоўя ў сваім родным горадзе Сэнігаліі, ён сустрэў папу Піюса VII, які вярнуўся з французскага палону. У 1815 годзе Мастаі-Фэрэцьці ўвайшоў у папскую гвардыю, але неўзабаве быў звольнены праз эпілептычнага прыпадак^[9]. Ён аддаў сябе на міласьць Піюса VII, які ўзвысіў яго і падтрымаў далейшыя тэалягічныя дасьледаваньні. Мастаі-Фэрэцьці быў пасьвечаны ў сьвятары 10 красавіка 1819 году. Папа спачатку настойваў на тым, каб іншы сьвятар дапамагаў Мастаі-Фэрэцьці падчас сьвятой Імшы, але згарнуў свае ўмовы пасьля таго, як абморы сталі менш частымі^[10]. Спачатку ён працаваў рэктарам Інстытута Таты Джаваньні ў Рыме.

Незадоўга да сваёй сьмерці Піюс VII на прапанову чылійскага лідэра Бэрнарда О’Гігінза рэарганізаваць Каталіцкую Царкву новай рэспублікі прызначыў будучага папу аўдытарам дзеля дапамогі апостальскаму нунцыю мансыньёру Джаваньні Музі ў першай місіі ў Паўднёвую Амэрыку пасьля рэвалюцыі^[11]. Мэтай місіі была вызначэньне ролі каталіцкай царквы ў Чылі і ейныя стасункі зь дзяржавай, але калі яна нарэшце прыбыла ў Сант’яга-дэ-Чылі ў сакавіку 1824 году, О’Гігінз быў зрынуты і заменены генэралам Рамонам Фрэйрэ, які быў ужо менш прыхільна пастаўлены да царквы і нават зрабіў варожыя захады, зрабіўшы захоп царкоўнай маёмасьці. Місія скончылася няўдачай, вярнуўшыся ў Эўропы ані з чым^[12]. Па вяртаньні ў Рым наступнік Піюса VII, папа Леў XII, прызначыў Мастаі-Фэрэцьці кіраўніком шпіталя Сан-Мікеле-а-Рыпа ў Рыме і канонікам Санта-Марыя-ін-Вія-Лята.

Крыніцы

^ Martina G. papa, beato PIO IX // Dizionario Biografico degli Italiani (італ.) — 2015. — Vol. 84.
^ ^а ^б Pius (Pius IX.) // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ ^а ^б Pius IX // Gran Enciclopèdia Catalana (кат.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
^ Архіў гістарычных запісаў — 1808.
^ Schäfer J. Pius IX. // Ökumenisches Heiligenlexikon — 1998.
^ Catholic-Hierarchy.org (анг.) — USA: 1990.
^ ^а ^б Pas L. v. Genealogics (анг.) — 2003.
^ «Giovanni Maria Battista Mastai Ferretti, aka Pope Pius IX». Family Search.
^ Van Biema, David (27.08.2000). «Not So Saintly?». Time.
^ Schmidlin, Josef (1922–1939). «Papstgeschichte». Munich: Köstel-Pusztet. — С. 8.
^ «El Papado y la Iglesia naciente en América Latina (1808–1825)». Viajeros.net.
^ Yves Chiron (2016). «Pie IX. Face à la modernité» (2nd ed.). Éditions Clovis. — С. 63—71.

Вонкавыя спасылкі

Піюс IX. Catholic Encyclopedia.

[_e1a2d560410624a7-1] Martina G. papa, beato PIO IX // Dizionario Biografico degli Italiani (італ.) — 2015. — Vol. 84.

[_24db51102381fbfe-2] а ^б Pius (Pius IX.) // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_c8eb07c3156b6455-3] а ^б Pius IX // Gran Enciclopèdia Catalana (кат.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_1c503c5282f5d46f-4] Архіў гістарычных запісаў — 1808.

[_8f5d3742d6fe2967-5] Schäfer J. Pius IX. // Ökumenisches Heiligenlexikon — 1998.

[_2223f9aa1cd6c0e1-6] Catholic-Hierarchy.org (анг.) — USA: 1990.

[_d1ecb7907017f99e-7] а ^б Pas L. v. Genealogics (анг.) — 2003.

[8] «Giovanni Maria Battista Mastai Ferretti, aka Pope Pius IX». Family Search.

[9] Van Biema, David (27.08.2000). «Not So Saintly?». Time.

[10] Schmidlin, Josef (1922–1939). «Papstgeschichte». Munich: Köstel-Pusztet. — С. 8.

[11] «El Papado y la Iglesia naciente en América Latina (1808–1825)». Viajeros.net.

[12] Yves Chiron (2016). «Pie IX. Face à la modernité» (2nd ed.). Éditions Clovis. — С. 63—71.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

п а р Папы рымскія
I—IV стагодзьдзі	Пётар Лін Анаклет Клімэнт I Эварыст Аляксандар I Сыкст I Тэлесфор Гігін Піюс I Аніцэт Сатэрыюс Алеўтэр Віктар I Зэфірын Калікст I Урбан I Пантыян Антэр Фабіян Карнэліюс Люцыюс I Стэфан I Сыкст II Дыянісіюс Фэлікс I Эўтыхіян Кай Марцэлін Марцэл I Эўсэбіюш Мільтыяд Сыльвэстар I Марк Юліюс I Лібэрыюс Дамас I Сырыцыюс Анастасіюс I	Сымбаль папаў рымскіх
V—VIII стагодзьдзі	Інакенцыюс I Зосім Баніфацыюс I Цэлестын I Сыкст III Леў I Гілярыюс Сымпліцыюс Фэлікс III Гелясіюс I Анастасіюс II Сымах Гармізд Ян I Фэлікс IV Баніфацыюс II Ян II Агапіт I Сыльвэрыюс Вігіліюс Пэлягіюс I Ян III Бэнэдыкт I Пэлягіюс II Грыгорыюс I Сабініян Баніфацыюс III Баніфацыюс IV Адэадат I Баніфацыюс V Ганорыюс I Сэвэрын Ян IV Тэадор I Мартын I Эўгеніюш I Віталіян Адэадат II Дон Агата Леў II Бэнэдыкт II Ян V Конан Сэргіюш I Ян VI Ян VII Сызыніюс Канстантын I Грыгорыюс II Грыгорыюс III Захар Стэфан Стэфан II Павал I Стэфан III Адрыян I Леў III
IX—XII стагодзьдзі	Стэфан IV Пасхал I Эўгеніюш II Валянцін Грыгорыюс IV Сэргіюш II Леў IV Бэнэдыкт III Мікалай I Адрыян II Ян VIII Марын I Адрыян III Стэфан V Фармоз Баніфацыюс VI Стэфан VI Раман Тэадор II Ян IX Бэнэдыкт IV Леў V Сэргіюш III Анастасіюс III Ляндон Ян X Леў VI Стэфан VII Ян XI Леў VII Стэфан VIII Марын II Агапэт II Ян XII Леў VIII Бэнэдыкт V Ян XIII Бэнэдыкт VI Бэнэдыкт VII Ян XIV Ян XV Грыгорыюс V Сыльвэстар II Ян XVII Ян XVIII Сэргіюш IV Бэнэдыкт VIII Ян XIX Бэнэдыкт IX Сыльвэстар III Бэнэдыкт IX Грыгорыюс VI Клімэнт II Бэнэдыкт IX Дамас II Леў IX Віктар II Стэфан IX Мікалай II Аляксандар II Грыгорыюс VII Віктар III Урбан II Пасхал II Гелясіюс II Калікст II Ганорыюс II Інакенцыюс II Цэлестын II Люцыюс II Эўгеніюш III Анастасіюс IV Адрыян IV Аляксандар III Люцыюс III Урбан III Грыгорыюс VIII Клімэнт III Цэлестын III Інакенцыюс III
XIII—XVI стагодзьдзі	Ганорыюс III Грыгорыюс IX Цэлестын IV Інакенцыюс IV Аляксандар IV Урбан IV Клімэнт IV Грыгорыюс Х Інакенцыюс V Адрыян V Ян XXI Мікалай III Мартын IV Ганорыюс IV Мікалай IV Цэлестын V Баніфацыюс VIII Бэнэдыкт XI Клімэнт V Ян XXII Бэнэдыкт XII Клімэнт VI Інакенцыюс VI Урбан V Грыгорыюс XI Урбан VI Баніфацыюс IX Інакенцыюс VII Грыгорыюс XII Мартын V Эўгеніюш IV Мікалай V Калікст III Піюс II Павал II Сыкст IV Інакенцыюс VIII Аляксандар VI Піюс III Юліюс II Леў X Адрыян VI Клімэнт VII Павал III Юліюс III Марцэл II Павал IV Піюс IV Піюс V Грыгорыюс XIII Сыкст V Урбан VII Грыгорыюс XIV Інакенцыюс IX Клімэнт VIII
з XVII стагодзьдзя	Леў XI Павал V Грыгорыюс XV Урбан VIII Інакенцыюс X Аляксандар VII Клімэнт IX Клімэнт X Інакенцыюс XI Аляксандар VIII Інакенцыюс XII Клімэнт XI Інакенцыюс XIII Бэнэдыкт XIII Клімэнт XII Бэнэдыкт XIV Клімэнт XIII Клімэнт XIV Піюс VI Піюс VII Леў XII Піюс VIII Грыгорыюс XVI Піюс IX Леў XIII Піюс X Бэнэдыкт XV Піюс XI Піюс XII Ян XXIII Павал VI Ян Павал I Ян Павал II Бэнэдыкт XVI Францішак Леў XIV