Пралом (часопіс)
«Прало́м» — рукапісны часопіс, выдаваны Яўгенам Скурко (М. Танкам) і Янкам Гарохам у Віленскай рускай гімназіі імя Пушкіна ў 1931—1932 гадах. Сьвет пабачылі толькі два нумары.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Першы нумар быў перапісаны ад рукі ў двух экзэмплярах. Я. Гарох упрыгожыў вокладку сымбалічным малюнкам пралому ў турэмнай сьцяне, празь які прабівалася сонца. Тут Максім Танк зьмясьціў свае першыя вершы пад псэўданімам «А. Граніт». Першы нумар часопісу не захаваўся, аднак адзін з асобнікаў «Пралому» быў перавезены ў БССР і кіраўнік замежнай рэдакцыі ЦК КПЗБ Леапольд Родзевіч уключыў дэбютныя вершы ў «Хрэстаматыю заходнебеларускай літаратуры», якая выйшла ў Менску ў 1933 годзе (празаічныя імпрэсіі «Штандар», «Нашы дні», «Гаротнікі прачнуліся»).
Другі нумар часопіса выдаваўся ў лютым 1932 году, паводле сьведчаньняў М. Танка, старэйшымі таварышамі з падпольля. Тэкст быў размножаны на гектографе і амаль усе 500 асобнікаў былі накіраваныя на Наваградчыну. На гэтую падзею прагучаў ускосны пісьмовы водгук у справаздачы наваградзкага ваяводы ў міністэрства ўнутраных справаў:
|
У шэрагу мясцовасьцяў Наваградзкага і Слонімскага паветаў пры вобшуках у камуністычных дзеячаў знойдзеныя брашуры з камуністычнымі песьнямі альбо сшыткі з перапісанымі вершамі антыдзяржаўнага зьместу... Гэтага роду прапаганда дасягае вельмі вялікага посьпеху ў справе радыкалізацыі мас. | 
|
У другім нумары пралому быў зьмешчаны першы праграмны верш М. Танка «Там, дзе стаяў безрабочы», падпісаны тым жа псэўданімам Я. Граніт.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Калеснік, Ул. А. Максім Танк : Нарыс жыцця і творчасці / Ул. А. Калеснік. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1981. — 189 с.