Перамяненьне Панскае

Перамяненьне Гасподняе — летняе Гасподняе сьвята, якое адзначаецца хрысьціянамі 6 жніўня:

• у Каталіцкай Царкве — паводле грыгарыянскага календара;
• у большасьці праваслаўных Цэркваў — паводле юліянскага календара (паводле старога стылю) — 19 жніўня.

Усходняя традыцыя

Перамяненьне Гасподняе, 1648 г. Маларыцкі майстар

Сьвята Перамяненьня Гасподняга адно з найбольшых сьвятаў Гасподніх у царкоўным календары. Першыя пачалі сьвяткаваць яго цэрквы ў Палестыне, адкуль яно пашырылася па ўсім хрысціянскім Усходзе, дзе яно было добра вядомае не пазьней як у канцы 5га ст. У 8м ст сьвятыя Косма і Ян Дамаскін напісалі каноны ў гонар Перамяненьня. На Захадзе гэтае сьвята было афіцыйна ўстаноўленае толькі ў 1457г папам Калістам ІІІ і ніколі не атрымала такога значэньня як на Ўсходзе.

Сьвята зьвязана з наступнай эвангельскай падзеяй. Незадоўга да Сваёй мýкі Ісус Хрыстос узяў трох найбліжэйшых вучняў — Пятра, Якава і Яна і ўзышоў зь імі памаліцца на гару Табор. Зрабіў Ён гэта дзеля таго, каб раскрыць ім Сваю Божую славу і падтрымаць у іх веру, калі ўбачаць яны зь цягам часу Ягоныя пакуты. Пакуль Ісус маліўся, вучні, стаміўшыся, паснулі. Калі ж яны прачнуліся, то ўбачылі Хрыста, што Ён перамяніўся: твар Ягоны зьзяў, як сонца, а вопратка стала белая й зіхатлівая. У гэты час зьявіліся да яго два прарокі, Майсей і Ільля, і гутарылі зь ім аб пакутах і сьмерці, якія Яму належыла зазнаць у Ерусаліме. Раптам сьветлае воблака агарнула вучняў, і яны пачулі голас Бога Айца: «Гэты ёсьць Сын Мой Любасны, Якога Я ўпадабаў; Яго слухайце!» (Мц 17:5). Вучні ў страху кінуліся долу, Ісус Хрыстос падышоў да іх і сказаў: «Устаньце і ня бойцеся», пасьля чаго яны ўбачылі Яго ў звычайным выглядзе. Сыходзячы з гары, Ісус Хрыстос загадаў вучням не расказваць пра тое, што яны бачылі, да часу Яго ўваскрасеньня зь мёртвых. Сьвята гэтае ў народзе называецца «Другім Спасам», ці «Спасам Яблычным», бо ў гэты дзень у храмы прыносяць для асьвячэньня яблыкі і іншую садавіну новага ўраджаю.

Перамяненьне мае шмат супольнага са сьвятам Хрышчэньня. У абодвух выпадках Хрыстос паказаў сябе тым кім ён ёсьць - спрадвечным Богам, і Ягоная Боскасьць была падцьверджана голасам з гары. Хрышчэньне Хрыста адбылося на пачатку Ягонага публічнага служэньня, перамяненьне - незадоўга да Ягоных мукаў і крыжовай сьмерці. У перамяненьні Хрыстос адкрыў вучням вечную і непрамінальную рэальнасьць, што пераўзыходзіць бачную рэальнасьць гэтага сьвету. Гэтым Ён умацаваў іхнюю веру перад часам выпрабаваньняў.

У Перамяненьні Госпад паказаў красу чалавечае прыроды, злучанай з Боствам, робячы Сваё перамяненьне і нашым перамяненьнем.

Літургічныя сьпевы ў гонар сьвята

Ніжэй пададзеныя асноўныя літургічныя сьпевы на сьвята Перамяненьня Гасподняга ў рэдакцыі Біблейскае Камісіі БПЦ і ў перакладзе а. Аляксандра Надсана (БГКЦ).

• БПЦ:

Трапар сьвята Праабражэньня Гасподняга, глас 7

Праабразіўся Ты на гары,Хрысьце Божа,

паказаўшы вучням Тваім славу Тваю, наколькі было ім магчыма.

Няхай і нам, грэшным, зазьзяе сьвятло Тваё вечнае,

па малітвах Багародзіцы, Сьвятладаўца, слава Табе.

Кандак сьвята Праабражэньня Гасподняга, глас 7

На гары праабразіўся Ты,

і вучні Твае бачылі славу Тваю, Хрысьце́ Божа, наколькі маглі ўспрыня́ць яе,

каб, убачыўшы Цябе расьпінаемага,

зразумелі, што мукі Твае дабравольныя,

і сьвету прапаведалі,

што Ты сапраўды ёсьць Ойчае зьзяньне.

Задастойнік сьвята Праабражэньня Гасподняга

Велічай, душа мая, Госпада, які праабразіўся на Фаворы. Нараджэньне зь Цябе было цнатлівым: Бог выйшаў з Твайго ўлоньня, зьявіўся на зямлі ў плоці і жыў зь людзьмі. Таму Цябе, Багародзіца, мы ўсе велічаем.

• БГКЦ

Трапар сьвята Перамяненьня Гасподняга (тон 7).

Перамяніўся Ты на гары, Хрысьце Божа, паказаўшы вучням Тваім славу Тваю, наколькі яны маглі ўспрыняць. Хай зазьзяе і нам, грэшным, сьветласьць Твая вечная малітвамі Багародзіцы. Сьветладаўча, слава Табе!

Кандак сьвята Перамяненьня Гасподняга (тон 7).

Перамяніўся Ты на гары, Хрысьце Божа, і вучні Твае ўбачылі славу Тваю, наколькі ім магчыма было, каб пасьля, убачыўшы Цябе ўкрыжаванага, маглі зразумець дабравольныя Твае цярпеньні і сьвету аб’явіць, што Ты – сапраўды зьзяньне Айца.

Задастойнік сьвята Перамяненьня Гасподняга

Блаславі, душа мая, Госпада, які перамяніўся на гары.

Ірмас (тон 4). Тваё сынараджэньне нятленным было: Бог выйшаў з улоньня Твайго і, зьявіўшыся на зямлі як чалавек, пажыў сярод людзей. Дзеля гэтага мы ўсе, Багародзіца, Цябе ўзьвялічваем.

Рыма-каталіцкая традыцыя

У Рыма-Каталіцкім касьцёле сьвята ўсталяванае ў 1456 годзе папам Калістам ІІІ у гонар перамогі хрысьціянскай (праваслаўна-каталіцкай) кааліцыі над туркамі пад Бялградам у 1456 годзе. У сучасным рыма-каталіцкім календары сьвяту надаецца меншае значэньне, але яно шырока сьвяткуецца ў праваслаўных Цэрквах (19 жніўня), у армянскай Царкве і ва ўсходніх каталіцкіх Цэрквах.