Напад на цягнік каля станцыі Слаўнае

Напад на цягнік каля станцыі Слаўнае
	Беларускі антысавецкі супраціў (1918—1933)
Дата:	10 кастрычніка 1923 году
Месца:	Слаўнае
Вынік:	Захоп маёмасьці пасажыраў ды грузу цягніка.
	Супернікі
«Зялёны дуб»	СССР
	Камандуючыя
Юрка Моніч	няма

Напад на цягнік каля станцыі Слаўнае — акцыя беларускіх партызанаў на чале з атаманам Юркам Монічам зь «Зялёнага дубу».

Перадумовы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У красавіку 1921 году, адразу пасьля падпісаньня замірэньня з Польшчай, па Маскоўска-Берасьцейскай чыгунцы быў адноўлены рух цягнікоў з Масквы ў Эўропу. Міжнародны кур’ерскі цягнік «Парыж — Вена — Варшава — Масква» хадзіў штодзень.

Хада акцыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

10 кастрычніка 1923 году атрад монічаўцаў прыкладна за 2 кілямэтры ад станцыі Слаўнае (на перагоне Крупкі — Бобр) спыніў цягнік «Бэрлін — Масква», у якім ехалі ангельскія, францускія ды італьянскія дыпляматы, а таксама савецкія чыноўнікі. Цягнік быў спынены з-за таго, што рэйкі былі разабраныя партызанамі^[1].

Атаман Юрка Моніч, увайшоўшы ў міжнародны вагон і ветліва зьвярнуўшыся да прысутных, папрасіў паказаць дакумэнты^[1]. Па правяраньні дакумэнтаў усіх пасажыраў вывелі зь цягніка. Сярод іх выявілася 60 камуністаў з партыйнымі білетамі^[1]. Камуністы былі адлучаныя ад астатніх пасажыраў. Моніч загадаў адлупцаваць іх па 50 разоў штэмпэлямі^[1] на вачах дыпляматаў. Замежнікам жа было прапанавана ахвяраваць у скарб паўстанцаў^[1]. Ніхто забіты ня быў.

Здабыча зь цягніка была багатая: золата, валюта, дарагое адзеньне, замежная водка, цыгарэты. Таксама партызаны здабылі 13 слоікаў какаіну, якія атаман раздаў сваім салдатам^[1]. Сваю частку Моніч аддаў на карысьць «Зялёнага дубу». Гэтаксама паўстанцы захапілі два вагоны мукі, якія ішлі ў Маскву. Яны былі далучаныя да складу ў Барысаве. Усю муку раздалі тутэйшым сялянам.

Рэакцыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У савецких дакумэнтах гэты выпадак апісваўся наступным чынам:

Цягнік № 1/2 Парыж — Масква на 582-й вярсьце каля станцыі Бобр наляцеў на рэйкавае пашкоджаньне. Абыйшлося без чалавечых ахвяраў. Цягнік быў абкружаны людзьмі са стрэльбамі, рэвальвэрамі і гранатамі, якія пачалі рабаваць пасажыраў...

Арыгінальны тэкст (рас.)

Поезд № 1/2 Париж — Москва на 582-й версте у станции Бобр налетел на рельсовое повреждение. Обошлось без человеческих жертв. Поезд был окружён людьми с винтовками, револьверами и гранатами, которые начали грабить пассажиров...

У адказ усе кіраўнікі сілавых аддзелаў Барысаўскага павету былі зьнятыя са сваіх пасадаў і аддадзеныя пад суд з фармулёўкай «не справіліся зь ліквідацыяй бандытызму»^[1]. З Масквы быў кінуты спэцаддзел ГПУ на чале зь Юрыем Мартынавым з мэтай зьнішчэньня Моніча й ягоных паплечнікаў. Да канца году большасьць паплечнікаў Моніча была арыштаваная, агулам да крымінальнай адказнасьці было прыцягнута 75 чалавек, 22 зь якіх у лютым 1924 прысудзілі найвышэйшую меру пакараньня. Сярод іх была й грамадзянская жонка Моніча Соф’я Рыбак (сапр. Хяўроньня Наўроцкая).

Таксама пра гэтую акцыю шырока пісалі па-за межамі СССР. У савецкай прэсе пра гэта пісалася сьціпла, а партызаны называліся белагвардзейцамі^[1].