Мэхмэд V

	Мэхмэд V
султан
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	2 лістапада 1844[…], Çırağan Palace[d], Стамбул, Асманская імпэрыя;
Памёр	3 ліпеня 1918[…] (73 гады), Стамбул, Асманская імпэрыя;
Пахаваны	Tomb of Mehmed V[d];
Нашчадкі	Эмэр Хілмі Эфэндзі[d], Мэхмэд Зыяэдын Эфэндзі[d] і Şehzade Mahmud Necmeddin[d]
Дынастыя	дынастыя Асманаў[d]
Сужэнец	Камурэс Кадын Эфэндзі[d], Міхрэнгіз Кадын Эфэндзі[d], Дылфірыб Кадын Эфэндзі[d], Дуруадэн Кадын Эфэндзі[d] і Назпэрвэр Кадын Эфэндзі[d]
Бацька	Абдул-Мэджыд I[d]
Маці	Гюльджэмал Кадын Эфэндзі[d]
Узнагароды	ордэн Паўмесяцу[d]

Мэхмэд V (па-турэцку: Beşinci Mehmet Reşat) — 35-ы султан Асманскай імпэрыі, які кіраваў краінай з 1909 году па 1918 год. Сын султану Абдул-Мэджыда I^[4]. Наступнікам Мэхмэда V быў ягоны зводны брат Мэхмэд VI. Ягонае 9-гадовае панаваньне было адзначанае стратай паўночнаафрыканскіх тэрыторыяў імпэрыі і астравоў Дадэканэс, уключаючы Родас, у выніку італьянска-турэцкай вайны. Акрамя таго, ён узначальваў імпэрыі падчас Першай балканскай вайны, калі Асманская імпэрыя страціла, амаль усе землі на захад ад Канстантынопалю, а таксама падчас Першай сусьветнай вайны, якая ў канчатковым выніку прывядзе да сканчэньня існаваньня імпэрыі.

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадіўся ў палацы Тапкапы ў Канстантынопалі ў 1844 годзе^[5]. Як і многія іншыя патэнцыйныя спадчыньнікі пасаду, ён 30 гадоў правёў палацам гарэме. Дзевяць зь іх ён жыў у асабістым пакоі і ў гэты час вывучаў старажытнапэрсыдзкую паэзію. Ягонае кіраваньне пачалося 27 красавіка 1909 году. Але ён у значнай ступені ня меў рэальнай палітычнай сілы як сьледзтва младатурэцкай рэвалюцыі 1908 году і асабліва Асманскага перавароту 1913 году, які фактычна прывёў да ўлады дыктатарскі трыюмвірат, складзены з трох пашоў.

Менавіта за часам панаваньня Мэхмэда V Асманская імпэрыя панесла вялікія тэрытарыяльныя страты, як то землі ў Паўночнай Афрыцы і на Балканскім паўвостраве. У выніку Другой балканскай вайны Асманская імпэрыя здолела вярнуць трошку земляў, як то Ўсходнюю Тракію і горад Эдырнэ. Раптоўная страта гэтых велізарных зямельных тэрыторыяў, якія на працягу стагодзьдзяў знаходзіліся пад асманскай уладай, была глыбока шакавальнай для асманскіх туркаў і прывяла да масавае рэакцыі насельніцтва супраць улады, якая дасягнула кульмінацыі за часам Асманскага дзяржаўнага перавароту 1913 году. У наступны год краіна далучылася да Першай сусьветнай вайны, заняўшы бок Нямецкай імпэрыі праз пранямецкую палітыку Энвэра-пашы. Сам Мэхмэд V наўрад ці быў здольны прадухіліць аб’яўленьне вайны асманамі дзяржавам Антанты.

Памёр 3 ліпеня 1918 году ў палацы Ілдыз ва ўзросьце 73 гадоў.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Mehmed V // Encyclopædia Britannica (анг.)
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Mehmed (Mehmed V. Reschad (Reşad)) // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Mehmet V // Gran Enciclopèdia Catalana (кат.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
^ Abdulmecid, Coskun Cakir, Encyclopedia of the Ottoman Empire, ed. Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, (Infobase Publishing, 2009), 9.
^ The Encyclopædia Britannica, Vol.7, edited Hugh Chisholm, (1911), 3; «Constantinople, the capital of the Turkish Empire..».

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мэхмэд VI. The Ottomans.^(анг.)

[_ed1a9c95c9e9cb03-1] а ^б ^в ^г ^д ^е Mehmed V // Encyclopædia Britannica (анг.)

[_704dd2bfb8fa8f85-2] а ^б ^в ^г ^д ^е Mehmed (Mehmed V. Reschad (Reşad)) // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_715bbd1ac7a10f03-3] а ^б ^в ^г ^д ^е Mehmet V // Gran Enciclopèdia Catalana (кат.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[4] Abdulmecid, Coskun Cakir, Encyclopedia of the Ottoman Empire, ed. Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, (Infobase Publishing, 2009), 9.

[5] The Encyclopædia Britannica, Vol.7, edited Hugh Chisholm, (1911), 3; «Constantinople, the capital of the Turkish Empire..».

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]