Мэхмэд V
| Мэхмэд V | |
| Султан | |
|---|---|
 | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Нарадзіўся | 2 лістапада 1844[1][2], Стамбул, Асманская імпэрыя |
| Памёр | 3 ліпеня 1918[1][2] (73 гады), Канстантынопаль, Стамбул, Асманская імпэрыя |
| Пахаваны | Стамбул |
| Нашчадкі | Эмэр Хілмі Эфэндзі і Мэхмэд Зыяэдын Эфэндзі |
| Дынастыя | дынастыя Асманаў |
| Сужэнец | Камурэс Кадын Эфэндзі, Міхрэнгіз Кадын Эфэндзі, Дылфірыб Кадын Эфэндзі, Дуруадэн Кадын Эфэндзі і Назпэрвэр Кадын Эфэндзі |
| Бацька | Абдул-Мэджыд I |
| Маці | Гюльджэмал Кадын Эфэндзі |
| Узнагароды | |
Мэхмэд V (па-турэцку: Beşinci Mehmet Reşat) — 35-ы султан Асманскай імпэрыі, які кіраваў краінай з 1909 году па 1918 год. Сын султану Абдул-Мэджыда I[3]. Наступнікам Мэхмэда V быў ягоны зводны брат Мэхмэд VI. Ягонае 9-гадовае панаваньне было адзначанае стратай паўночнаафрыканскіх тэрыторыяў імпэрыі і астравоў Дадэканэс, уключаючы Родас, у выніку італьянска-турэцкай вайны. Акрамя таго, ён узначальваў імпэрыі падчас Першай балканскай вайны, калі Асманская імпэрыя страціла, амаль усе землі на захад ад Канстантынопалю, а таксама падчас Першай сусьветнай вайны, якая ў канчатковым выніку прывядзе да сканчэньня існаваньня імпэрыі.
Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Нарадіўся ў палацы Тапкапы ў Канстантынопалі ў 1844 годзе[4]. Як і многія іншыя патэнцыйныя спадчыньнікі пасаду, ён 30 гадоў правёў палацам гарэме. Дзевяць зь іх ён жыў у асабістым пакоі і ў гэты час вывучаў старажытнапэрсыдзкую паэзію. Ягонае кіраваньне пачалося 27 красавіка 1909 году. Але ён у значнай ступені ня меў рэальнай палітычнай сілы як сьледзтва младатурэцкай рэвалюцыі 1908 году і асабліва Асманскага перавароту 1913 году, які фактычна прывёў да ўлады дыктатарскі трыюмвірат, складзены з трох пашоў.
Менавіта за часам панаваньня Мэхмэда V Асманская імпэрыя панесла вялікія тэрытарыяльныя страты, як то землі ў Паўночнай Афрыцы і на Балканскім паўвостраве. У выніку Другой балканскай вайны Асманская імпэрыя здолела вярнуць трошку земляў, як то Ўсходнюю Тракію і горад Эдырнэ. Раптоўная страта гэтых велізарных зямельных тэрыторыяў, якія на працягу стагодзьдзяў знаходзіліся пад асманскай уладай, была глыбока шакавальнай для асманскіх туркаў і прывяла да масавае рэакцыі насельніцтва супраць улады, якая дасягнула кульмінацыі за часам Асманскага дзяржаўнага перавароту 1913 году. У наступны год краіна далучылася да Першай сусьветнай вайны, заняўшы бок Нямецкай імпэрыі праз пранямецкую палітыку Энвэра-пашы. Сам Мэхмэд V наўрад ці быў здольны прадухіліць аб’яўленьне вайны асманамі дзяржавам Антанты.
Памёр 3 ліпеня 1918 году ў палацы Ілдыз ва ўзросьце 73 гадоў.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ а б в г д е Encyclopædia Britannica
- ^ а б в г д е Энцыкляпэдыя Бракгаўза
- ^ Abdulmecid, Coskun Cakir, Encyclopedia of the Ottoman Empire, ed. Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, (Infobase Publishing, 2009), 9.
- ^ The Encyclopædia Britannica, Vol.7, edited Hugh Chisholm, (1911), 3; «Constantinople, the capital of the Turkish Empire..».
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Мэхмэд V — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Мэхмэд VI. The Ottomans.(анг.)