Марк Рутэ

Марк Рутэ
	Марк Рутэ
	па-нідэрляндзку: Mark Rutte
прэм’ер-міністар Нідэрляндаў[d]
	14 кастрычніка 2010 — 2 ліпеня 2024
Папярэднік	Ян Пэтэр Балькенэндэ
Наступнік	Дык Схооф
дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нідэрляндаў[d]
	30 студзеня 2003 — 26 траўня 2003
дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нідэрляндаў[d]
	28 чэрвеня 2006 — 13 кастрычніка 2010
дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нідэрляндаў[d]
	20 верасьня 2012 — 4 лістапада 2012
дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нідэрляндаў[d]
	23 сакавіка 2017 — 25 кастрычніка 2017
Dutch State Secretary for Social Affairs and Employment[d]
	22 ліпеня 2002 — 16 чэрвеня 2004
Папярэднік	Hans Hoogervorst[d]
Наступнік	Henk van Hoof[d]
State Secretary for Education, Culture and Science[d]
	17 чэрвеня 2004 — 26 чэрвеня 2006
Папярэднік	Annette Nijs[d]
Наступнік	Bruno Bruins[d]
дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нідэрляндаў[d]
	31 сакавіка 2021 — 9 студзеня 2022
formateur[d]
	31 кастрычніка 2012 — 3 лістапада 2012
formateur[d]
	12 кастрычніка 2017 — 25 кастрычніка 2017
formateur[d]
	7 кастрычніка 2010 — 14 кастрычніка 2010
Міністр па агульных пытаннях Нідэрландаў[d]
	14 кастрычніка 2010 — 2 ліпеня 2024
Папярэднік	Ян Пэтэр Балькенэндэ
генэральны сакратар НАТО[d]
	з 1 кастрычніка 2024
Папярэднік	Енс Стольтэнбэрг
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	14 лютага 1967[…] (58 гадоў); Гаага, Нідэрлянды;
Партыя	Народная партыя за свабоду і дэмакратыю;
Адукацыя	Лейдэнскі ўнівэрсытэт[d] (1992); Міжнародны інстытут кіраўніцкага развіцця[d];
Узнагароды	Dutchman of the Year[d] (2011) Прэмія сусьветнага грамадзяніна[d] (2019)
Подпіс

Марк Ру́тэ (па-нідэрляндзку: Mark Rutte; нарадзіўся 14 лютага 1967 году ў Гаазе, Нідэрлянды) — нідэрляндзкі палітык, генэральны сакратар Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы (НАТО). Быў прэм’ер-міністарам Нідэрляндаў з 14 кастрычніка 2010 па 2 ліпеня 2024 году. Ягоны папярэднік на гэтае пасадзе — Ян Пэтэр Балькенэндэ.

Марк Рутэ з 2006 па лета 2023 году быў лідэрам лібэральнае Народнай партыі за свабоду і дэмакратыю.

Біяграфія

Нарадзіўся ў шматдзетнай рэфармацкай сям’і. Скончыў Лейдэнскі ўнівэрсытэт, дзе вывучаў гісторыю. У 2002 годзе стаў дзяржаўным сакратаром працы і сацыяльнай абароны. У 2004 годзе заняў пасаду дзяржаўнага сакратара па адукацыі, культуры і навуцы. У 2006 годзе быў абраны кіраўніком лібэральнай Народнай партыі за свабоду і дэмакратыю. На парлямэнцкіх выбарах 2010 году ягоная партыя здабыла 1 926 551 (20,5 %) галасоў і 31 месца ў парлямэнце. За час перадвыбарнай кампаніі Рутэ абяцаў значнае скарачэньне дзяржаўных выдаткаў і памяншэньне матэрыяльнай дапамогі для імігрантаў з мэтай барацьбы з насупствамі эканамічнага крызісу.

Пасада прэм’ер-міністра

У выніку стварэньня ўрадавай кааліцыі Рутэ быў высунуты на пасаду прэм’ер-міністра 8 кастрычніка 2010 году. Ужо амаль праз тыдзень каралева Бэатрыкс афіцыйна запрасіла Рутэ сфармаваць урад, і пазьней у той жа дзень ён прадставіў парлямэнту склад свайго першага кабінэту. У веку 43 гадоў ён стаў другім наймаладзейшым прэм’ер-міністрам у гісторыі краіны пасьля Руўда Любэрса^[4]. Ужо праз паўтары гады кааліцыі распалася і першы кабінэт Рутэ зышоў у адстаўку. На ўсеагульных выбарах 2012 году Народная партыя за свабоду і дэмакратыю замацавала свае пазыцыі ў парлямэнце, павялічыўшы колькасьць дэпататаў з 31-га да 41-га. 5 лістапада 2012 году Рутэ зноў быў прызначаны прэм’ер-міністрам^[5].

Другі кабінэт Рутэ завяршыў свой поўны чатырохгадовы тэрмін бяз развалу або вотуму недаверу, стаўшы першым кабінэтам, які зрабіў гэта пасьля працы першага кабінэту Кока, які працаваў з 1994 па 1998 гады^[6]. Не зважаючы на пэўнае пагаршэньня вынікаў партыі Рутэ, ягоныя супернікі страцілі больш, што дапамагло палітыку захаваць сваю ўладу і сфармаваць ужо трэці кабінэт. 15 студзеня 2021 году кабінэт міністраў Рутэ калектыўна падаў у адстаўку пасьля публікацыі дасьледаваньняў, прысьвечаных скандалу з субсыдыямі на догляд за дзецьмі ў Нідэрляндах^[7]. Рутэ прапанаваў сваю адстаўку каралю Вілему-Аляксандру, узяўшы на сябе адказнасьць за скандал^[8]. Тым ня менш пасьля выбараў 2021 году ён застаўся на сваёй пасадзе, сфармаваўшы чарговы кабінэт. З моманту фармаваньня кааліцыйнага ўраду ў чатырохпартыйнай кааліцыі існавалі розныя пазыцыі адносна іміграцыйнай палітыкі. Рутэ поруч з кабінэтам падаў у адстаўку, заявіўшы аб сваім сыходзе як з пасады палітычнага лідэра партыі, гэтак і з нацыянальнай палітыкі агулам^[9]^[10].

Як генэральны сакратар НАТО

Пасьля свайго зыходу з нацыянальнай палітыкі Рутэ замяніў Енса Стольтэнбэрга на пасадзе генэральнага сакратара НАТО, зрабіўшы гэта 1 кастрычніка 2024 году на цырымоніі перадачы абавязкаў у штаб-кватэры НАТО ў Брусэлі^[11]. Не зважаючы на тое, што раней ён заяўляў, што хоча засяродзіцца на выкладаньні ў сярэдняй школе пасьля працы прэм’ер-міністрам, палітык абвесьціў, што высуне сваю кандыдатуру на гэтую пасаду ў кастрычніку 2023 году. Ягоная заяўка атрымала публічную падтрымку з боку ўрадаў ЗША, Вялікабрытаніі, Нямеччыны і Францыі ў лютым 2024 году^[12]^[13]^[14]^[15]. У наступныя месяцы Рутэ здолеў пераадолець апазыцыю Турэччыны, Вугоршчыны, Славаччыны і Румыніі, а яго адзіны апанэнт, прэзыдэнт Румыніі Кляўс Яганіс, за тыдзень да прызначэньня зьняў сваю кандыдатуру^[16]^[17].

У якасьці генэральнага сакратара Рутэ заклікаў краіны-сябры арганізацыі павялічыць выдаткі на абарону і вайсковую вытворчасьць, заявіўшы, што краінам трэба набываць неабходны мэнталітэт ваеннага часу. Згодна зь якгонымі словамі, дадатковыя выдаткі мусяць спатрэбіцца дзеля забесьпячэньня калектыўнай абароны альянсу і прадухіленьня магчымага нападу Расеі^[18]. Рутэ неаднаразова заклікаў надаць Украіне больш зброі^[19]^[20]. Ён таксама казаў, што любыя будучыя мірныя перамовы з Расеяй павінны весьціся Ўкраінай з пазыцыі сілы^[21].

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/mark-rutte/cv
^ ^а ^б Mark Rutte // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ ^а ^б Mark Rutte (нід.) — VVD.
^ «Rutte wordt niet jongste premier». NOS.
^ Baalen, C. C. van; Kessel, Alexander van, eds. (2016). «Kabinetsformaties 1977-2012»). Amsterdam: Boom. — С. 511—523. — ISBN 978-94-6105-466-1.
^ «Kabinet-Rutte II verslaat Lubbers III: langstzittende kabinet». NOS.
^ Erdbrink, Thomas (15.01.2021). «Government in Netherlands Resigns After Benefit Scandal». The New York Times. — ISSN 0362-4331.
^ van den Berg, Stephanie (15.01.2021). «Dutch government resigns over childcare subsidies scandal». Reuters.
^ «VVD-leider Mark Rutte stopt, kondigt vertrek uit politiek aan». NOS.
^ Boztas, Senay (10.07.2023). «Dutch PM Mark Rutte to leave politics after collapse of government». The Guardian.
^ «Mark Rutte takes over as NATO chief». Le Monde.
^ De Koning, Petra; Aharouay, Lamyae (5.06.2024). «NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg gaat naar Boedapest om Rutte te helpen». NRC.
^ «UK backs outgoing Dutch PM as next Nato chief». BBC.
^ Lange, Laurens (23.02.2024). «Rutte heeft unanieme steun nodig — sommige NAVO-landen zien liever andere baas». RTL Nieuws.
^ «Mark Rutte weigerde in januari 2023 nog om NAVO-baas te worden». NU.
^ «Rutte over nieuwe baan: 'Drie maanden vrij en dan hard werken'». NOS
^ «Mark Rutte officieel benoemd tot nieuwe secretaris-generaal NAVO». RTL Nieuws.
^ Brouwers, Arnout (12.12.2024). «Rutte roept Navolanden op tot veel snellere verhoging van defensiebudget: 'De turbo moet erop'». de Volkskrant.
^ «Rutte Urges More NATO Arms as Ukraine Spending Goal in Sight». Bloomberg.
^ «Nato’s Rutte says Ukraine needs more weapons, not new ideas». Financial Times.
^ «NATO wants to put Ukraine in a position of strength for any Russia peace talks». Euronews.

Вонкавыя спасылкі

Профіль на дзяржаўным партале.

[_2cadb5b0eda03efb-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/mark-rutte/cv

[_84110d26f65b173e-2] а ^б Mark Rutte // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_7c5cb34f8ce5f205-3] а ^б Mark Rutte (нід.) — VVD.

[4] «Rutte wordt niet jongste premier». NOS.

[5] Baalen, C. C. van; Kessel, Alexander van, eds. (2016). «Kabinetsformaties 1977-2012»). Amsterdam: Boom. — С. 511—523. — ISBN 978-94-6105-466-1.

[6] «Kabinet-Rutte II verslaat Lubbers III: langstzittende kabinet». NOS.

[7] Erdbrink, Thomas (15.01.2021). «Government in Netherlands Resigns After Benefit Scandal». The New York Times. — ISSN 0362-4331.

[8] van den Berg, Stephanie (15.01.2021). «Dutch government resigns over childcare subsidies scandal». Reuters.

[9] «VVD-leider Mark Rutte stopt, kondigt vertrek uit politiek aan». NOS.

[10] Boztas, Senay (10.07.2023). «Dutch PM Mark Rutte to leave politics after collapse of government». The Guardian.

[11] «Mark Rutte takes over as NATO chief». Le Monde.

[12] De Koning, Petra; Aharouay, Lamyae (5.06.2024). «NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg gaat naar Boedapest om Rutte te helpen». NRC.

[13] «UK backs outgoing Dutch PM as next Nato chief». BBC.

[14] Lange, Laurens (23.02.2024). «Rutte heeft unanieme steun nodig — sommige NAVO-landen zien liever andere baas». RTL Nieuws.

[15] «Mark Rutte weigerde in januari 2023 nog om NAVO-baas te worden». NU.

[16] «Rutte over nieuwe baan: 'Drie maanden vrij en dan hard werken'». NOS

[17] «Mark Rutte officieel benoemd tot nieuwe secretaris-generaal NAVO». RTL Nieuws.

[18] Brouwers, Arnout (12.12.2024). «Rutte roept Navolanden op tot veel snellere verhoging van defensiebudget: 'De turbo moet erop'». de Volkskrant.

[19] «Rutte Urges More NATO Arms as Ukraine Spending Goal in Sight». Bloomberg.

[20] «Nato’s Rutte says Ukraine needs more weapons, not new ideas». Financial Times.

[21] «NATO wants to put Ukraine in a position of strength for any Russia peace talks». Euronews.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]