Лешак Калакоўскі

Лешак Калакоўскі
Leszek Kołakowski
У Варшаве падчас імпрэзы свайго 80-годзьдзя
Дата нараджэньня	23 кастрычніка 1927
Месца нараджэньня	Радам, Польшча
Дата сьмерці	17 ліпеня 2009
Месца сьмерці	Оксфард, Вялікабрытанія
Школа/традыцыя	Марксізм
Пэрыяд	Філязофія Новага часу
Асноўныя зацікаўленасьці	драматургія, проза, эсэ
Аказалі ўплыў	Эдмунд Гусэрль, Фрыдрых Энгельс, Георг Вільгельм Фрыдрых Гэгель, Імануіл Кант і Карл Маркс

Лешак Калакоўскі (па-польску: Leszek Kołakowski; 23 кастрычніка 1927 — 17 ліпеня 2009) — выбітны польскі філёзаф, «інтэлектуальны кароль Эўропы».
Чалец Міжнароднага Інстытуту філязофіі Брытанскай Акадэміі, ганаровы чалец Амэрыканскай акадэміі Мастацтваў і Навук, сябра Баварскай акадэміі Мастацтваў.

Біяграфія

Сын Ежага Калакоўскага, публіцыста, дзеяча асьветы й каапэрацыі (загінуў у 1943 г.) і Люцыяны Петрусевіч, настаўніцы. Нарадзіўся ён у Радамі, дзе й правёў амаль усе свае школьныя гады. Але ў сувязі зь пераездам бацькоў школу давялося канчаць у Лодзі. Якраз з гэтага гораду ён і быў выселены разам з усёй сям’ёй нямецкімі акупацыйнымі ўладамі.

Вехі жыцьця

1945 — Лешак Калакоўскі вяртаецца ў Лодзь пасьля вызваленьня Польшчы ад нямецкіх акупантаў і экстэрнам здае экзамэны на атэстат сталасьці. У гэтым жа годзе ён пачынае навучаньне філязофіі ўва ўнівэрсытэце Лодзі. 1947 — апублікаваў першы артыкул пад назвай «Дыялектычныя імпрэсіі».
1947–1949 — працуе ў якасьці асыстэнта на катадры лёгікі ўнівэрсытэту Лодзі.
1948 — друкуе артыкулы й рэцэнзіі.
1949 — ажаніўся з Тамарай Дымэнсон, пазьней — дакторкай-псыхіятаркай.
1949 — пераводзіцца ў Варшаўскі ўнівэрсытэт.
1950 — у Варшаўскім унівэрсытэце атрымлівае навуковую ступень магістра.
1950–1953 — працуе ў Варшаўскім унівэрсытэце на катадры філязофіі ў якасьці асыстэнта.
1953 — абараніў у Варшаўскім унівэрсытэце кандыдацкую дысэртацыю пад назвай «Сьпіноза як гістарычная зьява сваёй эпохі».
1953–1955 — адначасова супрацоўнічае з Інстытутам грамадзкіх навук.
1953 — атрымлівае пасаду ад’юнкта на катадры філязофіі Варшаўскага ўнівэрсытэту.
1955 — робіцца супрацоўнікам Інстытуту філязофіі q сацыялёгіі Польскай Акадэміі навук.
1956–1968 — загадвае катадрай гісторыі філязофіі Новага часу Варшаўскага ўнівэрсытэту. Паралельна з гэтым працуе ў рэдакцыях аддзелаў філязофіі буйных польскіх навуковых выдавецтваў.
1956 — стаецца дацэнтам катадры філязофіі Варшаўскага ўнівэрсытэту.
1957 — дэбютаваў як празаік творам «Ключ нябесны, або Аповеды, пабудаваныя на сьвятой гісторыі й для навучаньня й перасьцярогі прызначаныя».
1957 — на працягу году перабывае ў Францыі й Галяндыі, дзе праводзіць дасьледаваньні рэлігійнай думкі XVII ст.
1964 — Лешаку Калакоўскаму прысуджаецца годнасьць экстраардынарнага прафэсара.
1966 — выключаны з партыі пасьля прачытаньня ў Варшаўскім унівэрсытэце спавешчаньня «Польская культура ў апошняе дзесяцігодзьдзе».
1968 — пазбаўленьне пасады прафэсара Варшаўскага ўнівэрсытэту.
лістапад 1968 — выезд у Канаду на запрашэньне ўнівэрсытэту McGill у Манрэалі.
1969 — атрымлівае катадру філязофіі Каліфарнійскага ўнівэрсытэту ў Бэрклі.
1970 — пастаянна працуе ў Оксфардзе, дзе выкладае ў «All Souls College».
1975 — выкладае ў Ельскім унівэрсытэце (Нью-Хавэн).
1981–1982 — працуе ў Інстытуце грамадзкай думкі ў Чыкага.
2007 — ляўрэат Ерусалімскай прэміі.

Творы

• 1957 «Ключ ад нябёсаў, ці павучальныя аповеды, запазычаныя са сьвятой гісторыі для навучэньня й перасьцярогу» (Klucz niebieski, albo opowieści budujące z historii świętej zebrane ku pouczeniu i przestrodze)
• 1963 «13 гісторый з царства Лялонія для сталых і дзетак» (13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych)
• 1965 «Гутаркі з д'яблам» (Rozmowy z diablem)
• 1965 «Дасьведчанасьць пра рэлігійныя й царкоўныя сувязі» (Świadomość religijna i więź kościelna)
• 1966 «Ад Юма ў Венскім кружку» (Od Hume'a do Koła Wiedeńskiego)
• 1967 «Марксізм і наступны пэрыяд» (Kultura i fetysze)
• 1971 «Чытаючы Лешака Калакоўскага» (A Leszek Kołakowski Reader)
• 1971 «Пазытывісцкая філязофія» (Positivist Philosophy)
• 1971 «Трэці квартал 22» (TriQuartely 22)
• 1972 «Наяўнасьць міту» (Obecność mitu)
• 1974 «Ідэя сацыялізму» (The Socialist Idea)
• 1975 «Гусэрль і пошук несумненнасьці» (Husserl and the Search for Certitude)
• 1976 «Асноўныя плыні марксізму» (Główne nurty marksizmu)
• 1982 «Ці можа д'ябал выратавацца й яшчэ 27 пропаведзяў» (Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań)
• 1982 «Рэлігія: Калі Бога няма» (Religion: If There Is No God)
• 1985 «Бэргсон» (Bergson)
• 1986 «Вёска, якая знойдзена» (Le Village introuvable)
• 1988 «Мэтафізычныя жахі» (Metaphysical Horror)
• 1989 «Хвала неадпаведнасьцяў» (Pochwała niekonsekwencji)
• 1990 «Цывілізацыя на судзе» (Cywilizacja na ławie oskarżonych)
• 1990 «Сучаснасьць у бясконцых выпрабаваньнях» (Modernity on Endless Trial)
• 1995 «Бог нам нічога не павінен: Кароткія нататкі пра рэлігію Паскаля й духу янсэнізму» (God Owes Us Nothing: A Brief Remark on Pascal's Religion and on the Spirit of Jansenism)
• 1999 «Воля, слава, хлусьня й здрада: Эсэ паўсядзённага жыцьця» (Freedom, Fame, Lying, and Betrayal: Essays on Everyday Life)
• 2004 «Двое вачэй Сьпінозы й іншыя філязофскія эсэ» (The Two Eyes of Spinoza and Other Essays on Philosophers)
• 2005 «Мой выпраўлены погляд на былое» (My Correct Views on Everything)
• 2007 «Чаму дастаткова здаволіцца малым, чым нічым» (Why Is There Something Rather Than Nothing?)

Вонкавыя спасылкі

Байкі з каралеўства Лайлонія на «Дзеяслове»
Лешак Калакоўскі. Вайна з рэчамі на «лiтaрa.net»
Наша вечная справа з Ісусам на старонках «ARCHE»
Памёр Кароль эліт-культуры

Лешак Калакоўскі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў