Катэдра Нашай Дзевы (Капэнгаген)

Храм
Катэдральны сабор Дзевы Марыі Vor Frue Kirke
Краіна	Данія
Месцазнаходжаньне	Капэнгаген
Адрас	Nørregade[d] (8)
Каардынаты	55°40′46″ пн. ш. 12°34′22″ у. д.
Канфэсія	Царква Даніі
Эпархія	Капэнгагенская
Архітэктурны стыль	нэаклясыцызм
Аўтар праекту	Крыстыян Фрэдэрык Гансэн
Дата заснаваньня	1829
Будаваньне	???—1829 гады
Апошні плябан	Пэтэр Скоў-Якабсэн
Статус	Катэдра
Сайт	Афіцыйны сайт
Катэдральны сабор Дзевы Марыі на мапе Даніі Катэдральны сабор Дзевы Марыі
Катэдральны сабор Дзевы Марыі на Вікісховішчы

Катэдра́льны сабо́р На́шай Дзе́вы (па-дацку: Vor Frue Kirke‎) — катэдра дацкай лютаранскай царквы ў Капэнгагене. Сучасны нэаклясычны выгляд будынак займеў у 1829 року пад кіраўніцтвам архітэктара Крыстыяна Фрэдэрыка Гансэна.

Мінуўшчына

Будаўніцтва калегіяльнае царквы Найсьвяцейшай Панны Марыі на гэтым месцы пачалося за часам біскупа Абсалёна ў канцы XII стагодзьдзя. Яна разьмясьцілася на найвышэйшым пункце ля места Гаўн (цяпер Капэнгаген). Кансэкрацыя храму адбылася ўжо пры Абсалёнавым пераемніку, біскупе Пэдэры Сунэсэне. Царква была збудаваная ў раманскім стылі з паўкруглымі аркамі.

У 1314 року царква была зьнішчаная ў пажары, і яна была перабудаваная з чырвонае цэглы ў гатычным стылі. Галоўная вежа з-за недастачы сродкаў была дабудаваная толькі за часам караля Крыстыяна II.

У 1479 року з школы, што дзейнічала пры царкве, быў утвораны Капэнгагенскі ўнівэрсытэт. Дзякуючы запрошаным з Кёльну прафэсарам ён стаў правадыром перадавых ідэяў і мысьлярства, аднак каталікі намагаліся захаваць яго як цэнтар каталіцкага супраціву Рэфармацыі. Каралеўскае рашэньне надаць храм у супольнае выкарыстаньне каталікоў і лютэранаў разьюшыла месьцічаў, і 27 сьнежня 1530 року натоўп уварваўся ў катэдру, дзе разьбіў усе статуі ды паламаў хоры. Былі разрабаваныя і разьбітыя 17 пазалочаных алтароў, рэліквіі, зьнішчаныя царкоўнае адзеньне ды іншае начыньне. З назвы царквы была выкінутая нават згадка «Сьвятой Марыі», пакінутая проста назва «Царква нашай Дзевы» («Vor Frue Kirke»).

Катэдра па перабудове ў XVIII стагодзьдзі

Праз год храм быў перададзены ва ўладаньне лютэранаў, а ўнівэрсытэт быў зачынены. Аднак ужо ў 1537, у часе дацкай Рэфармацыі, ён стаў цэнтрам лютэранскай думкі. У 1539 року былі прызначаныя першыя супэрінтэндэнты (пазьней біскупы) Даніі. З 1568 дэкан Сабору Нашай Дзевы стаў фактычным кіраўніком нацыянальнай царквы.

У 1573 і 1585 маланка пашкодзіла царкву, у выніку з-за пажару абрынуліся скляпеньні, вежа і дах. Вежа была перабудаваная ў 1609 року. У кастрычніку 1728 року вялізны чатырохдзённы пажар, у якім згарэла траціна Капэнгагену, цалкам зьнішчыў і катэдру. Праз дэкаду царква была адноўленая ў тым самым выглядзе і чырвонай цэгле. Інтэр’ер спалучыў гатычны і барокавы стылі.

У верасьні 1807 року катэдра была зноў зьнішчаная ў бамбаваньні Капэнгагену брытанскім флётам адмірала Джэймза Гамб’е ў часе Напалеонаўскіх войнаў.

Пасьля гэтага на запыт капэнгагенскага магістрату аднаўленьнем будынку заняўся найлепшы архітэктар Даніі Фрэдэрык Гансэн, вырашана было рабіць праект у нэаклясычным стылі. З-за недахопу сродкаў у праекце скарысталі частку захаваных муроў. Працы цягнуліся з 1817 да 1829 року. Вежа, якая не была прадугледжаная ў нэаклясычным стылі, была дададзеная на патрабаваньне месьцічаў.

У 1924 року храм Нашай Дзевы стаў нацыянальнай катэдрай Даніі пасьля падзелу Зэляндзкай дыяцэзіі на дзьве ў 1922.

У 1977—1979 адбылася перабудова інтэр’еру, у 1995 пастаўлены новы арган.

Архітэктура

Будынак памерам 83×33 м. Нэф даўжынёй 60 м і вышынёй 25 м. З улікам усіх галерэяў памяшканьне можа зьмясьціць больш за 1100 чалавек. Вежа вышынёй 60 м з чатырма звонамі (у тым ліку і найвялікшы ў Даніі Стормклёкен вагой 4 тоны, а таксама найдаўнейшы звон у Даніі з 1490 року).

Ходнікі ўпрыгожаныя выявамі Ісуса Хрыста і апосталаў. Інтэр’ер таксама дэкараваны выявамі 12 апосталаў, уваскрослы Хрыстос, які дэманструе раны на целе.

Вонкавыя спасылкі

Катэдра Нашай Дзевы (Капэнгаген) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйная бачына  (дацк.)