Перайсьці да зьместу

Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла (Ашмяны)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла
Краіна Беларусь
Места Ашмяны
Каардынаты 54°25′24.36″ пн. ш. 25°56′09.14″ у. д. / 54.4234333° пн. ш. 25.9358722° у. д. / 54.4234333; 25.9358722Каардынаты: 54°25′24.36″ пн. ш. 25°56′09.14″ у. д. / 54.4234333° пн. ш. 25.9358722° у. д. / 54.4234333; 25.9358722
Канфэсія каталіцтва
Эпархія Гарадзенская дыяцэзія 
Архітэктурны стыль нэабарока[d]
Аўтар праекту Вацлаў Міхневіч
Статус Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла на мапе Беларусі
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла
Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла (Фарны) — помнік архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў у Ашмянах. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычным Рынку, пад адрасам вуліца Гальшанская, 1. Дзее. Твор архітэктуры рэнэсансу і нэабарока.

Плян, 1899 г.
Плян, 1833 г.

Вялікае Княства Літоўскае

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Рымска-каталіцкая парафія ў Ашмянах утварылася ў XIV ст. Першы касьцёл быў драўляным.

У XVII ст. на месцы драўлянага збудавалі мураваны касьцёл у стылі рэнэсансу. У інвэнтары 1668 году пры апісаньні Рынку ўпамінаецца шпіталь пры Фарным касьцёле. Паводле інвэнтару Ашмянскага староства 1740 году, пры касьцёле існавалі плябанія і шпіталь[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Ашмяны апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. У 1832 годзе сюды перанесьлі з Гудагаю цудоўны абраз Маці Божай (захоўваўся да 1907 году). Па пажары 1837 году касьцёл адбудавалі.

У 1899—1906 гадох касьцёл рэканструявалі[2] паводле праекту архітэктара Вацлава Міхневіча.

За часамі міжваеннай Польскай Рэспублікі 13 ліпеня 1938 году сьвятыню наноў кансэкравалі.

У 1948 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёл і разьмясьцілі ў будынку фабрыку (тутэйшую царкву Маскоўскага патрыярхату зачынілі толькі ў 1964 годзе).

У 1989 годзе сьвятыню вярнулі каталікам. Урачыстае асьвячэньне званоў адбылося 28 студзеня 1990 году (з удзелам біскупа Тадэуша Кандрусевіча).

Помнік архітэктуры рэнэсансу і нэабарока з элемэнтамі віленскага барока. Да рэканструцыі гэта была прастакутная ў пляне базыліка зь дзьвюма чацьверыковымі вежамі, убудаванымі ў галоўны фасад. Асноўны аб'ём накрываўся высокім 2-схільным дахам з сыгнатуркай над алтаром. Да прэзьбітэрыюму далучаліся дзьве 2-павярховыя закрысьціі.

Па рэканструкцыі касьцёл — 3-нэфавая 2-вежавая базыліка з 5-граннай апсыдай і бакавымі закрысьціямі. Мае ярусную аб’ёмна-прасторавую кампазыцыю. Цэнтральны аб’ём, накрыты 2-схільным дахам, падзяляецца лучковымі аконнымі праёмамі ў плястычных ліштвах і фігурна прафіляваных нішах зь пілястрамі ў прасьценках і апяразаецца складаным прафіляваным карнізам. Ніжэйшыя бакавыя нэфы пад 1-схільнымі дахамі падзяляюцца здвоенымі лучковымі аконнымі праёмамі ў агульных аркавых ліштвах з здвоенымі пілястрамі ў прасьценках. Над галоўным фасадам узвышаюцца высокія 5-ярусныя шатровыя вежы з лучковым шчытом і бакавымі валютамі паміж імі. У цэнтры фасад вылучаюцца высокім рызалітам з трыкутным франтонам у завяршэньні і лучковым уваходным парталам. Бакавыя нэфы на галоўным фасадзе таксама завяршаюцца фігурнымі шчытамі з валютамі і кутнімі пінаклямі.

Усярэдзіне нэфы перакрываюцца цыліндрычнымі скляпеньнямі[3].

Гістарычная графіка

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Праект рэканструкцыі 1899 году

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Стары касцёл Св. Міхала Арханёла ў Ашмянах, Блог Ашмянаў, 28 красавіка 2013 г.
  2. ^ Ашмяны (касцёл), Слова Жыцця, 11 студзеня 2013 г.
  3. ^ Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна. — Мн., 2003.
  • Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.
  • Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — 688 с.: іл. ISBN 985-6302-54-4

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]