Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Трокі)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі лет. Trakų Švč. Mergelės Marijos Apsilankymo bazilika
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна	Летува
Места	Трокі
Каардынаты	54°38′34.30″ пн. ш. 24°56′04″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Архітэктурны стыль	барока, сармацкае барока[d] і готыка
Заснавальнік	Вітаўт
Дата заснаваньня	1409
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на мапе Летувы Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на Вікісховішчы

Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Фарны) — помнік архітэктуры XV—XVIII стагодзьдзяў у Троках. Знаходзіцца ў цэнтры места пры гістарычнай Касьцельнай вуліцы. Дзейнічае. Твор гатычнай архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага і сталага або «сармацкага» барока. Аб’ект Рэгістру культурных каштоўнасьцяў Летувы.

Троцкі Фарны касьцёл мае тытул малой базылікі, тут захоўваецца цудоўны абраз Маці Божай Троцкай.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Партрэт Вітаўта з касьцёла

Маці Божая Троцкая

Мураваны парафіяльны касьцёл у Троках фундаваў у 1409 годзе вялікі князь Вітаўт. На гравюры Тамаша Макоўскага выяўляецца як гатычная зальная пабудова пад 2-схільным дахам зь вежай-сыгнатуркай у цэнтры.

За часамі вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) у 1655 годзе будынак касьцёла атрымаў значныя пашкоджаньні.

У 1700 годзе пры касьцёле стварылі капліцу-пахавальню Ромэраў. У 1718 годзе касьцёл асьвяцілі па рэканструкцыі ў стылі барока.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Трокі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзейнічаць. У 1796 годзе будынак касьцёла аднавілі па пажары 1794 году. У 1822, 1840, 1858 і 1867 гадох праводзіліся рамонты.

Найноўшы час

За савецкім часам набажэнствы ў касьцёле не перапыняліся. 3 верасьня 2017 году касьцёл атрымаў тытул малой базылікі ад Папы Францішка.

Архітэктура

Адзін з найбольш раньніх касьцёлаў у Вялікім Княстве Літоўскім, мае пэўныя рысы будаўнічага прымітыву: моцна перакошаны плян асноўнага аб’ёму і апсыды. Сваёй структурай набліжаецца да Мерацкага і Кейданскага Фарных касьцёлаў.

Ад пачатку гэта была зальная пабудова, падзелеая на тры нэфы чатырма крыжападобнымі ў сечыве слупамі. Цэнтральны нэф адпавядае сваёй шырынёй прэзьбітэрыюму, які заканчваўся 5-граннай апсыдай. З правага боку да апсыды далучалася закрысьція. У канструкцыйна важных месцах сьцены ўмацоваліся контрфорсамі. Тарцовыя сьцены завяршаліся прыступкавымі франтонамі. Па рэканструкцыі ў стылі барока — гэта 2-вежавая базыліка.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  К. Тызэнгаўз, 1-я пал. XIX ст.
• 
  А. Адам, 4 ліпеня 1812 г.
• 
  Я. Главацкі, 1822 г.
• 
  Х. Брэслаўэр, 1846 г.

• 
  А. Ромэр, 1850—1897 гг.
• 
  Ю. Азямблоўскі, 1851—1878 гг.
• 
  С. Вараб'ёў, 1855 г.
• 
  С. Вараб'ёў, 1855—1856 гг.

• 
  А. Ромэр, 1869 г.
• 
  І. Трутнеў, 1870 г.
• 
  Н. Орда, 1875—1877 гг.
• 
  1887 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  Ю. Чаховіч, 1880—1886 гг.
• 
  Ю. Чаховіч, 1888 г.
• 
  С. Флёры, 1888 г.
• 
  М. Астанковіч, 1890-я гг.

• 
  каля 1900 г.
• 
  1902 г.
• 
  да 1915 г.
• 
  да 1915 г.

• 
  да 1915 г.
• 
  1915 г.
• 
  1917 г.
• 
  1925—1930 гг.

• 
  Г. Паддэмбскі, 1930 г.
• 
  1931 г.
• 
  Я. Булгак, 1934 г.
• 
  Я. Булгак, да 1939 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Галоўны фасад
• 
  З боку апсыды
• 
  Алтар і амбон
• 
  Хоры

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

• Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Троках, Radzima.org