Камуністычная партыя Кітаю
| Камуністычная партыя Кітаю лац. Kamunistyčnaja partyja Kitaju | |
| па-кітайску: 中国共产党 | |
 | |
| Лідэр партыі | Сі Цзіньпін |
|---|---|
| Заснавальнік | Чэнь Дусю[d][1] і Лі Дачжао[d][1] |
| Дата заснаваньня | 23 ліпеня 1921 |
| Штаб-кватэра | |
| Ідэалёгія | socialism with Chinese characteristics[d], Chinese unification[d], сацыялістычны патрыятызм[d], камунізм[2], CCP General Secretary Xi Jinping Thought[d][2], Scientific Outlook on Development[d][2], Theory of Three Represents[d][2] і Deng Xiaoping Theory[d][2] |
| Моладзевая арганізацыя | Communist Youth League of China[d] |
| Колькасьць | 95 148 000[3] |
| Афіцыйны сайт | 12371.cn (кіт.) |
Камуністычная партыя Кітаю (КПК) — заснавальніца і адзіная кіроўная партыя Кітайскай Народнай Рэспублікі. Заснаваная ў 1921 годзе, партыя перамагла ў грамадзянскай вайне ў Кітаі супраць Гаміньдану і ў кастрычніку 1949 году абвесьціла аб стварэньні Кітайскай Народнай Рэспублікі пад кіраўніцтвам Мао Дзэ-дуна. З таго часу КПК кіруе Кітаем і мае адзіны кантроль над Народна-вызваленчай арміяй. Сацыялізм з кітайскай спэцыфікай акрэсьлівае ідэалёгію партыі. На 2024 год КПК налічвала больш за 99 мільёнаў сябраў, што робіць яе другой паводле велічыні палітычнай партыяй у сьвеце пасьля індыйскай партыі Бгаратыя Джаната.
Стварэньне партыі адбылося ў 1921 годзе дзякуючы высілкам Чэнь Дусю і Лі Дачжао пры падтрымцы Далёкаўсходняга бюро Расейскай камуністычнай партыі (бальшавікоў) і Далёкаўсходняга бюро Камуністычнага інтэрнацыяналу. Не зважаючы на тое, што ў першыя гады КПК далучылася да Гаміньдану, уздым правых у гэтай партыі пад кіраўніцтвам Чан Кайшы і расправа над дзясяткамі тысячамі сябрамі КПК прывялі да расколу і працяглай грамадзянскай вайны паміж імі. Цягам наступных дзесяці гадоў партызанскай вайны Мао Дзэ-дун стаў самай уплывовай фігурай у КПК, і партыя стварыла моцную базу сярод сельскага сялянства сваёй палітыкай зямельнай рэформы. Падтрымка КПК працягвала расьці цягам Другой япона-кітайскай вайны, і пасьля капітуляцыі Японіі ў 1945 годзе КПК перамагла ў камуністычнай рэвалюцыі супраць нацыяналістычнага ўраду. Па адступленьні Гаміньдану на Тайвань 1 кастрычніка 1949 году КПК стварыла Кітайскую Народную Рэспубліку.
Мао Дзэ-дун заставаўся самым уплывовым сябрам КПК да сваёй сьмерці ў 1976 годзе. За ягоным часам партыя завяршыла сваю праграму зямельнай рэформы, запусьціла сэрыю пяцігадовых плянаў і ў рэшце рэшт разышлася з СССР. Мао спрабаваў ачысьціць партыю ад капіталістычных і рэакцыйных элемэнтаў за часам культурнай рэвалюцыі, а пасьля ягонай сьмерці гэтая палітыка толькі ненадоўга працягвалася Бандай чатырох, перш чым кантроль захапіла менш радыкальная фракцыя. У 1980-я гады Дэн Сяопін накіраваў КПК ад мааісцкай артадоксіі да палітыкі эканамічнай лібэралізацыі. Па распадзе Ўсходняга блёку і распаду СССР у 1991 годзе. КПК засяродзілася на падтрыманьні адносінаў з кіроўнымі партыямі астатніх сацыялістычных дзяржаваў. КПК таксама наладзіла адносіны зь некалькімі некамуністычнымі партыямі, улучна з дамінуючымі нацыяналістычнымі партыямі многіх разьвіваных краінаў у Афрыцы, Азіі і Лацінскай Амэрыцы, а таксама з сацыял-дэмакратычнымі партыямі ў Эўропе.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China (анг.) — 6 — USA: OUP, 2000. — P. 517. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7
- ^ а б в г д 中国共产党章程, Constitution of the Communist Party of China — 1921.
- ^ 党员9514.8万名 基层党组织486.4万个 中国共产党在百年伟大历程中不断发展壮大 始终保持旺盛生机与活力-新华网