Зэмплінская шырава

Вадасховішча

Зэмплінская шырава
Zemplínska šírava

Вадасховішча Зэмплінская шырава

Краіна	Славаччына
Плошча	33 км²
Максымальная глыбіня	14 м
Вышыня над узроўнем мора	116 м
Аб’ём вады	334 млн м³
Каардынаты	48°48′43″ пн. ш. 22°01′44″ у. д. / 48.81194° пн. ш. 22.02889° у. д. / 48.81194; 22.02889Каардынаты: 48°48′43″ пн. ш. 22°01′44″ у. д. / 48.81194° пн. ш. 22.02889° у. д. / 48.81194; 22.02889

Месцазнаходжаньне Зэмплінскай шыравы

Зэмплінская шырава

Зэ́мплінская шы́рава (па-славацку: Zemplínska šírava) — вадасховішча на ўсходзе Славаччыны на рацэ Лабарац, знаходзіцца ля ўзножжа Вігарлацкіх гор за 10 км ад Міхалаўцаў. Зэмплінская шырава — другое па велічыні вадасховішча Славаччыны (пасьля Ораўскага). Акрамя турыстычных мэтаў, выкарыстоўваецца дзеля арашэньня сэльскагаспадарчых земляў Усходнеславацкай нізіны, абароны ад паводак і крыніцы вады для прамысловасьці.

Апісаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Плошча воднай паверхні Зэмплінскай шыравы — 33км². Найбольшая даўжыня — 11 км, шырыня — 3,5 км, сярэдняя глыбіня — 3,5 м, максымальная — 14,7 м. Праз Шыраўскі канал у вадасховішча трапляюць воды ракі Лабарац, адвод вады адбываецца праз Залужыцкі канал (у Лабарац), таксама выцякае рака Чэрна вода.

Часткай вадасховішча ёсьць і так званая сухая плаціна (полдэр(en)) Бэша. Воды шыравы выкарыстоўваюцца ў рэкрэацыйных, турыстычных мэтах, дзеля абароны ад паводак, арашэньня Ўсходнеславацкай нізіны і як крыніца вады на патрэбы ЦЭЦ Вояны. Ва ўсходняй частцы вадасховішча між вёскамі Кусін, Гнойне і Ёўса зарослае чаротам, у якім селяцца вадаплаўныя птушкі. Гэтая вобласьць плошчаю 600 га аб’яўленая ахоўнай досьледнай зонай.

Мінуўшчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Зэмплінская шырава была вырытая ў 1961—1965 роках, на гэтай тэрыторыі населеных пунктаў не было. Першачарговай мэтай збудаваньня вадасховішча была абарона ад паводак і арашэньне сельскагаспадарчых земляў. Аднак ужо ў 1966 року стала зразумела, што трох пабудаваных курортаў недастаткова, каб задаволіць попыт турыстаў. У 1968 року наведвальнасьць перасягнула паўмільёну чалавек, у другой палове 70-х дасягнула мільёну. Такая актыўнасьць стымулявала будаўніцтва турыстычных аб’ектаў, якое ў першыя гады дзейнасьці мела спантанны характар.

Разьвіцьцё турызму на Зэмплінскай шыраве дасягнула кульмінацыі ў 70-80-х рокаў XX стагодзьдзя. У той жа час адбывалася забруджваньне вадасховішча адкідамі поліхляраваных біфэнілаў(en) з хімічнага заводу «Chemko Strážske» ў раку Лабарац. Выразнае пагаршэньне якасьці вады адбілася заняпадам турыстычнае актыўнасьці. З падзеньнем камуністычнага рэжыму і зьменай формы ўласнасьці мноства аб’ектаў на шыраве былі закінутыя; аб’ект страціў ня толькі замежных турыстаў, але й айчынных, якія па 1989 року атрымалі магчымасьць вольна выяжджаць на моры. У першай дэкадзе XXI стагодзьдзя колькасьць наведнікаў Зэмплінскай шыравы складаў усяго каля 200 000^[1]. Пасьля пабудовы на тэрыторыі трох турыстычных кропак летніх басэйнаў і паляпшэньня якасьці вады назіраецца вяртаньне цікавасьці да наведваньня гэтых мясьцінаў^[2].

Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Зэмплінская шырава ёсьць істотным аб’ектам круглагадовага турыстычнага руху ва ўсходняй Славаччыне. На ейных берагох знаходзяцца сем дамоў адпачынку:

«Белая гара», вядомая таксама як Прымесцкая, на заходнім беразе ля места Міхалаўцы
«Горка», вядомая таксама як Сонечны прамень, на поўдзень ад вёскі Віннэ
«Мядзьведжая гара», ля вёскі Калужа
«Калужа», ля вёскі Калужа
«Камянец», ля вёскі Калужа
«Клокачаў», ля вёскі Клокачаў
Палькаў, між Клокачавам і Кусінам

Шырава мае вельмі спрыяльныя кліматычныя ўмовы для купаньня, заняткаў воднымі відамі спорту, рыбалоўствам, вэля- і пешым турызмам у ваколіцах Вігарлацкіх гор. Сярэдная працягласьць сонечных дзён на возеры дасягае 2200 гадзінаў шторок, што ёсьць адным з найлепшых паказьнікаў у Славаччыне.