Жэнэралітэт Каталёніі
| Жэнэралітэт Каталёніі | |
| Generalіtat de Catalunya | |
 | |
| Тып | выканаўчая |
|---|---|
| Юрыдычны статус | дзяржаўная ўстанова, аўтаномны ўрад ва канстытуцыйнай рэспубліцы |
| Месцазнаходжаньне | Барсэлёна |
| Дзейнічае ў рэгіёнах | Каталёнія |
| Афіцыйныя мовы | каталянская, гішпанская |
| Прэзідэнт | Кім Торра |
| Сайт | http://www.gencat.cat/ |
Жэнэралітэ́т Каталёніі (па-каталянску: Generalіtat de Catalunya) — найвысокі орган самакаваньня аўтаномнай супольнасьці Каталёніі, які залучае ў сябе парлямэнт і ўрад (Выканаўчая рада) Каталёніі і узначалены прэзыдэнтам Жэнэралітэту, які выконвае функцыі главы Каталёніі.
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Ў Каталёніі быў створаны адзін зь першых парлямэнтаў ва Эўропе — картэс, ці Кортс каталанас. Упершыню як паважны орган дваранства, духавенства і гараджанаў ён памкнуўся ў 1289 годзе і быў прызнаны афіцыйным органам ва 1359 годзе. Асновы самакаваньня Каталёніі пісьмова зафіксаваны ў «Становішчы пра аўтаномію». Урад з рэзыдэнцыяй ва Барсэлёне лічыцца наступнікам улады існавалых з 1359 году Картэсаў, саслоўна-прадстаўніцкіх сходаў, і складаецца з Парлямэнта з 135 дэпутатамі і Выканаўчай Рады.
Яшчэ адна сярэднявечная ўстанова — Dіputacіó del General de Catalunya, дзе «General» азначае палітычная супольнасьць каталёнцаў. Адгэтуль і назва органа самакаваньня Каталёніі — Жэнэралітэт.
На думку заканадаўцаў 1931 году, установа была прыдатнай для выкарыстаньня ў якасьці легітымацыйнай базы для стварэньня сучаснага каталёнскага самакіраваньня. Жэнэралітэт Каталёніі быў адноўлены ў паўднёвай частцы Каталёніі і атрымаў сучасную палітычную і паважную функцыю рэгіянальнага ўрада Каталёніі ў 1932 годзе падчас Другой Гішпанскай Рэспублікі.
У бытнасьць двух прэзыдэнтаў Жэнэралітэту — Франсэска Масыі (1931—1933) і Люіса Кампаніса (1933—1940) рэспубліканскія органы самакіраваньня Каталёніі правялі значныя рэформы, нягледзячы на сур’ёзны эканамічны крызыс і яго сацыяльныя наступствы і палітычныя зьмены цягам гэтага пэрыяду.
Пасьля таго, як правая кааліцыя выйграла гішпанскія выбары ў 1934 годзе, левыя лідары Жэнэралітэту паўсталі супраць гішпанскіх улад, і праца Жэнэралітэту была часова прыпынена з 1934 па 1936 год.
У 1939 годзе, калі грамадзянская вайна скончылася паразай рэспубліканцаў, Жэнэралітэт Каталёніі быў скасаваны. Прэзыдэнт Каталёніі, Люіс Компаніс, падпаў пад катаваньні і быў пакараны сьмерцю ў кастрычніку 1940 году па вінавачаньні ў «вайсковым мяцяжы».
Пасьля праведзенага 1 кастрычніка 2017 году рэфэрэндуму пра незалежнасьць Каталёніі, гішпанскі ўрад 27 кастрычніка 2017 году распусьціў Жэнэралітэт і ўвёў простае кіраваньне Каталёніяй з Мадрыда ў адпаведнасьці з становішчамі ст. 155 Канстытуцыі Гішпаніі. Наўпростае кіраваньне аўтаномнай супольнасьцю было ўскладзена на Сараю Саэнс дэ Сантамарыя [1]. Новы прэзыдэнт Жэнэралітэта быў абраны толькі 14 траўня 2018 году пасьля мінулых пазачарговых выбараў ва каталёнскі парлямэнт. Ім стаў Кім Торра, прыхільнік незалежнасьці Каталёніі. Простае кіраваньне з боку ўрада Гішпаніі працягвалася да прывядзеньня да прысягі ўрада Торры 2 чэрвеня 2018 года [2][3].
Структура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
З 1979 году Жэнэралітэт Каталёніі зьяўляецца найвысокім органам самакаваньня аўтаномнай супольнасьці [4], уваходным ва гішпанскую дзяржаўную сыстэму канстытуцыйнай манархіі і залучальным ва сябе парлямэнт і ўрад (Выканаўчая рада) Каталёніі. Нягледзячы на тое, што ў склад Жэнэралітэту, апроч уласна ўрады (Выканаўчай рады), таксама ўваходзяць парлямэнт і прэзыдэнт Жэнэралітэту, гэты тэрмін часьцяком ужываецца для пазначэньня выканаўчай улады Каталёніі.
Прэзыдэнты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Прэзыдэнт Жэнэралітэту, які зьяўляецца па пасадзе главой аўтаномнай супольнасьці Каталёнія, абіраецца парлямэнтам на 4 гады. Прэзыдэнты Жэнэралітэту, пачынаючы з 1931 года:
- Франсэск Масія (1931—1933).
- Люіс Кампаніс (1933—1940, у выгнаньні 1939—1940).
- Жозэп Ірла (1940—1954, у выгнаньні).
- Жозэп Таррадельяс (1954—1980, у выгнаньні 1954—1977).
- Жордзі Пужоль (24 красавіка 1980 — 20 сьнежня 2003).
- Паскуаль Марагаль (20 сьнежня 2003 — 28 лістапада 2006).
- Хасэ Монтілья (28 лістапада 2006 — 18 сьнежня 2010).
- Артур Мас (18 сьнежня 2010 — 10 студзеня 2016).
- Карлес Пудждэмон (10 студзеня 2016 — 27 кастрычніка 2017).
- Сарая Саэнс дэ Сантамарыя (в.а) (28 кастрычніка 2017 — 17 траўня 2018).
- Кім Торра (з 17 траўня 2018).
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ «Пучдемониада» или ещё один великий упущенный шанс Каталонии. ИнтерИзбирком. (рас.)
- ^ Каталония: продолжение «внешнего управления» вопреки избранию главы автономии. ИнтерИзбирком. (рас.)
- ^ В Каталонии закончилось прямое управление Мадрида, введенное после объявления о независимости. Meduza (2 июня 2018). (рас.)
- ^ Каталония: референдум, несмотря ни на что. Euronews. (рас.)
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Жэнэралітэт Каталёніі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Generalitat de Catalunya — афіцыйны сайт
 |
Гэта — накід артыкула пра палітыку. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |