Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы/Вэрсія 1.0

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Гэта вэрсія 1.0 сьпісу артыкулаў, якія павінныя быць у кожнай Вікіпэдыі, ад 14 жніўня 2006 году. Агулам 1365 артыкулаў.

Калі ласка, НЕ МАДЫФІКУЙЦЕ зьмест гэтага сьпісу.

Сьпіс «артыкулаў, якія павінны быць ва ўсіх Вікіпэдыях», распрацаваны фундацыяй «Вікімэдыя» і знаходзіцца на сайце Мэта-Вікі. Гэты сьпіс выкарыстоўваецца для падліку своеасаблівага «рэйтынгу Вікіпэдыяў», асновай якога ёсьць наяўнасьць ды памер артыкулаў з гэтага сьпісу. Гэты рэйтынг даступны на Мэта-Вікі.

Станам на 21 верасьня 2008 году беларуская Вікіпэдыя займае 61-е месца ў рэйтынгу (+1 пазыцыя ў параўнаньні з папярэднім падлікам). Для паляпшэньня паказчыкаў Вы можаце запачаткаваць новыя артыкулы з прапанаванага ніжэй сьпісу, а таксама дапоўніць існыя. Найбольш важныя артыкулы пазначаны тлустым шрыфтам.

Сэкцыя Колькасьць
Біяграфія 321
Гісторыя 78
Геаграфія 151
Грамадзтва 130
Культура 221
Навука 287
Тэхналёгія 109
Харчаваньне 33
Матэматыка 35
Агулам 1365

Як мінімум тры сказы па ключавых гістарычных асобах.

Акторы, танцоры і мадэлі[рэдагаваць крыніцу]

  1. Марлон Брандо
  2. Марлен Дытрых
  3. Мэрылін Манро
  4. Джон Ўэйн
  5. Чарлі Чаплін

Мастакі і архітэктары[рэдагаваць крыніцу]

  1. Дыега Вэляскес
  2. Вінцэнт ван Гог
  3. Вітрувій
  4. Ян Вэрмээр
  5. Ўільям Гогарт
  6. Франсыска Гоя
  7. Сальвадор Далі
  8. Альбрэхт Дурэр
  9. Фрыда Калё
  10. Лё Карбюзье
  11. Клёд Манэ
  12. Эдуард Манэ
  13. Анры Матыс
  14. Мікелянджэлё
  15. Людвіг Міс ван дэр Раэ
  16. Джорджыя О'Кіф
  17. Паблё Пікаса
  18. Джэксан Полак
  19. Нікаля Пусэн
  20. Фрэнк Лойд Райт
  21. Рафаэль
  22. Агюст Радэн
  23. Рэмбрант
  24. Крыстафэр Рэн
  25. Поль Сэзан
  26. Эндзі Ўорхал
  27. Кацусіка Хакусай

Пісьменьнікі, драматургі і паэты[рэдагаваць крыніцу]

  1. Айзэк Азімаў
  2. Дантэ Аліг'еры
  3. Ганс Хрысьціян Андэрсан
  4. Арыстафан
  5. Джордж Байран
  6. Мацуа Басё
  7. Хільдэгарда Бінгенская
  8. Ўільям Блэйк
  9. Лі Бо
  10. Бэртальт Брэхт
  11. Вэргілі
  12. Жуль Вэрн
  13. Гамэр
  14. Натаніэль Готарн
  15. Браты Грым
  16. Віктор Гюго
  17. Фёдар Дастаеўскі
  18. Эмілі Дыкінсан
  19. Аляксандар Дзюма
  20. Джэймз Джойс
  21. Артур Конан Дойл
  22. Ўільям Батлер Ейтс
  23. Генрык Ібсэн
  24. Франц Кафка
  25. Астрыд Ліндгрэн
  26. Томас Ман
  27. Мальер
  28. Дзэамі Матакіё
  29. Артур Мілер
  30. Эдна Сэнт-Вінсэнт Мілэй
  31. Пабла Нэруда
  32. Джэйн Остын
  33. Эдгар Алан По
  34. Марсэль Пруст
  35. Аляксандар Пушкін
  36. Райнэр Марыя Рыльке
  37. Сапфо
  38. Жан-Поль Сартр
  39. Сафокл
  40. Мурасакі Сікібу
  41. Робэрт Льюіс Стывэнсан
  42. Карл Сэндбэрг
  43. Мігель Сэрвантэс
  44. Леў Талстой
  45. Марк Твэн
  46. Джон Рональд Руэл Толкін
  47. Оскар Ўайлд
  48. Ўолт Ўітман
  49. Гэрбэрт Ўэлз
  50. Фрэнсіс Скот Фіцжэральд
  51. Ду Фу
  52. Лэнстан Х'юз
  53. Эрнэст Хэмінгуэй
  54. Дэшыл Хэмэт
  55. Антон Чэхаў
  56. Джордж Бэрнард Шоў
  57. Ўільям Шэксьпір
  58. Мэры Шэлі

Кампазытары і музыкі[рэдагаваць крыніцу]

  1. Ёган Сэбастыян Бах
  2. The Beatles
  3. Людвіг ван Бэтховэн
  4. Рыхард Вагнэр
  5. Эдвард Грыг
  6. Антанін Дворжак
  7. Майкл Джэксан
  8. Густаў Малер
  9. Клаўдыё Мантэвэрдзі
  10. Вольфганг Амадэй Моцарт
  11. Элвіс Прэсьлі
  12. Арэта Франклін
  13. Фрэдэрык Шапэн
  14. Франц Шубэрт

Дасьледнікі[рэдагаваць крыніцу]

  1. Руаль Амундсэн
  2. Ніл Армстранг
  3. Вілем Барэнц
  4. Вітус Бэрынг
  5. Юры Гагарын
  6. Васка да Гама
  7. Фрэнсіс Дрэйк
  8. Хрыстафор Калюмб
  9. Эрнан Картэс
  10. Жак Карцье
  11. Джэймз Кук
  12. Фэрнан Магелан
  13. Тэнцынг Норгэй
  14. Марка Пола
  15. Абэль Тасман
  16. Чжэх Хе
  17. Эдмунд Хілары
  18. Хуан Сэбастыян Элькана
  19. Лэйф Эрыксан

Кінарэжысэры і сцэнарысты[рэдагаваць крыніцу]

  1. Інгмар Бэргман
  2. Ўолт Дыснэй
  3. Альфрэд Хічкок
  4. Акіра Курасава
  5. Фрыц Ланг
  6. Джордж Лукас
  7. Франсіс Марыён
  8. Лені Рыфэншталь
  9. Марцін Скарсэзэ
  10. Стывэн Сьпілбэрг
  11. Сяргей Эйзэнштэйн

Вынаходнікі, вучоныя і матэматыкі[рэдагаваць крыніцу]

  1. Мухамад Аль-Харэзьмі
  2. Архімэд
  3. Джон Лоджы Байрд
  4. Аляксандар Грэм Бэл
  5. Карл Бэнц
  6. Цім Бэрнэрс-Лі
  7. Нільс Бор
  8. Тыха Брагэ
  9. Леанарда да Вінчы
  10. Карл Фрыдрых Гаўс
  11. Курт Гёдэль
  12. Дэйвід Гілбэрт
  13. Гіпація Александрыйская
  14. Ёган Гутэнбэрг
  15. Біл Гэйтс
  16. Хрыстыян Гюйгенс
  17. Ґалілеа Ґалілей
  18. Чарлз Дарвін
  19. Эдўард Джэнэр
  20. Стыў Джобз
  21. Мікалай Капэрнік
  22. Рэйчэл Карсан
  23. Джон Мэйнард Кейнс
  24. Дональд Кнут
  25. Ёган Кэплер
  26. Мары Кюры
  27. П'ер-Сымон Ляпляс
  28. Карл Лінэй
  29. Ігнаці Лукасевіч
  30. Готфрыд Лэйбніц
  31. Джэймз Клерк Максўэл
  32. Альфрэд Нобэль
  33. Ісак Ньютан
  34. Леанард Ойлер
  35. Люі Пастэр
  36. Браты Райт
  37. Оле Рэмэр
  38. Вільгельм Конрад Рэнтген
  39. Бэрнхард Рыман
  40. Дэніс Рычы
  41. Эрнэст Рэзэрфорд
  42. Рычард Столман
  43. Лінус Торвальдс
  44. Нікола Тэсла
  45. Аляксандар Флемінг
  46. Генры Форд
  47. Бакмінстэр Фулер
  48. Казімір Функ
  49. Жозэф Фур'е
  50. Рычард Фэйнман
  51. Энрыка Фэрмі
  52. Алан Цюрынг
  53. Томас Эдысан
  54. Альбэрт Айнштайн
  55. Ганс Хрыстыян Эрстэд

Сацыяльныя навукоўцы (філёзафы, эканамісты, гісторыкі і мысьляры)[рэдагаваць крыніцу]

  1. Авэроэс
  2. Арыстотэль
  3. Аўгустын
  4. Сымона дэ Бавуар
  5. Бэнэдыкт Нурсійскі
  6. Вальтэр
  7. Людвіг Вітгенштэйн
  8. Эміль Дзюргайм
  9. Рэнэ Дэкарт
  10. Георг Вільгельм Фрыдрых Геґель
  11. Герадот
  12. Ёган Вольфґанґ фон Ґётэ
  13. Эдўард Гібон
  14. Гіпакрат
  15. Жэрмэн Грыр
  16. Імануіл Кант
  17. Сёрэн Кіркегор
  18. Роза Люксэмбург
  19. Марцін Лютэр
  20. Марцін Лютэр Кінг
  21. Нікола Макіявэлі
  22. Карл Маркс
  23. Нагарджуна
  24. Фрыдрых Ніцшэ
  25. Пітагор
  26. Плятон
  27. Томас Пэйн
  28. Бэртранд Расэл
  29. Стэйн Рокан
  30. Жан-Жак Русо
  31. Сакрат
  32. Сунь Цзы
  33. Адам Сьміт
  34. Талес
  35. Тамаш Аквінскі
  36. Макс Вэбэр
  37. Францішак з Асізі
  38. Зыгмунд Фройд
  39. Мішэль Фуко
  40. Сыма Цянь
  41. Ральф Ўалда Эмэрсан

Палітыкі, лідэры і арыстакраты[рэдагаваць крыніцу]

  1. Акбар Вялікі
  2. Кофі Анан
  3. Мустафа Кемаль Ататурк
  4. Актавіян Аўгуст
  5. Атыла
  6. Сымон Балівар
  7. Напалеон I Банапарт
  8. Хастынгс Банда
  9. Ота фон Бісмарк
  10. Тоні Блэр
  11. Люкрэцыя Борджыя
  12. Гру Гарлем Брундланд
  13. Джордж Ўокер Буш
  14. Бэнэдыкт XVI
  15. Сыльвіё Бэрлюсконі
  16. Лех Валэнса
  17. Джордж Вашынгтон
  18. Вікторыя
  19. Вільгельм II
  20. Індыра Гандзі
  21. Ганібал
  22. Міхаіл Гарбачоў
  23. Адольф Гітлер
  24. Шарль дэ Голь
  25. Томас Джэфэрсан
  26. Дыяна (прынцэса Валійская)
  27. Канстантын Вялікі
  28. Фідэль Кастра
  29. Карл Вялікі
  30. Кацярына II
  31. Клеапатра
  32. Уладзімер Ленін
  33. Лізавета I
  34. Лізавета II
  35. Аўраам Лінкальн
  36. Аляксандар Македонскі
  37. Нэльсан Мандэла
  38. Марыя Ст'юарт
  39. Крыстыян Міхельсэн
  40. Махатхір бін Мохамад
  41. Бэніта Мусаліні
  42. Голда Мэір
  43. Кўамэ Нкрума
  44. Нэфэрціці
  45. Пётар I
  46. Юзэф Пілсудзкі
  47. Пол Пот
  48. Уладзімер Пуцін
  49. Эва Пэрон
  50. Франклін Дэлана Рузвэльт
  51. Элеанора Рузвэльт
  52. Царыца Сабская
  53. Саладын
  54. Цы Сі
  55. Сядзячы Бык
  56. Ёсіф Сталін
  57. Хайлэ Сэласіе
  58. Сэміраміда
  59. Леў Троцкі
  60. Гары С Трумэн
  61. Тымур
  62. Марыя Тэрэзія
  63. Маргарэт Тэтчэр
  64. Франц Фэрдынанд
  65. Хамурапі
  66. Хірахіта
  67. Цынь Шы Хуан
  68. Мао Дзэ-дун
  69. Чынгісхан
  70. Гай Юліюс Цэзар
  71. Ўінстан Чэрчыль
  72. Шака
  73. Герхард Шродэр
  74. Жак Шырак
  75. Лі Кўан Ю
  76. Ян Павал II

Рэвалюцыянэры і актывісты[рэдагаваць крыніцу]

  1. Жана д'Арк
  2. Махатма Гандзі
  3. Эма Голдман
  4. Чэ Ґевара
  5. Маці Джонз
  6. Хэлен Кэлер
  7. Усама бін Ладэн
  8. Хо Шы Мін
  9. Флорэнс Найтынгейл
  10. Роза Паркс
  11. Эмілія Плятэр
  12. Гаўрыла Прынцып
  13. Гарыет Табмэн
  14. Сожурнэ Трус
  15. Маці Тэрэза

Гэта сэкцыя пра падзеі і пэрыяды ў гісторыі чалавецтва. Як мінімум пяць сказаў пра наступнае:

  1. Гісторыя
  2. Гісторыя сьвету

Першабытнасьць і старажытны сьвет[рэдагаваць крыніцу]

  1. Антрапагенэз
  2. Археалёгія
  3. Бізантыйская імпэрыя
  4. Бронзавы век
  5. Дынастыя Сэльджукаў
  6. Дынастыя Хань
  7. Жалезны век
  8. Індуская цывілізацыя
  9. Каменны век
  10. Месаамэрыка
  11. Першабытнасьць
  12. Старажытная Грэцыя
  13. Старажытная Македонія
  14. Старажытны Рым
  15. Старажытны Эгіпет
  16. Цывілізацыя Мая
  17. Шумер

Сярэднявечча і Рэнэсанс[рэдагаваць крыніцу]

  1. Ангельская грамадзянская вайна
  2. Асманская імпэрыя
  3. Эпоха Асьветы
  4. Ацтэкі
  5. Вайна за незалежнасьць ЗША
  6. Вікінгі
  7. Вялікая схізма
  8. Гішпанская інквізыцыя
  9. Дынастыя Мін
  10. Дынастыя Сун
  11. Дынастыя Тан
  12. Дынастыя Юань
  13. Імпэрыя Інкаў
  14. Контррэфармацыя
  15. Крыжовыя паходы
  16. Напалеонаўскія войны
  17. Нідэрляндзкая рэвалюцыя
  18. Падзелы Рэчы Паспалітай
  19. Рэнэсанс
  20. Рэфармацыя
  21. Рэч Паспалітая
  22. Сьвяшчэнная Рымская імпэрыя
  23. Сярэднявечча
  24. Француская рэвалюцыя
  25. Чорная сьмерць
  26. Эўрапейская калянізацыя Амэрыкі

Індустрыяльны век[рэдагаваць крыніцу]

  1. Аб'яднаньне Італіі
  2. Аб'яднаньне Нямеччыны
  3. Апартэід
  4. Брытанская імпэрыя
  5. Вайна ў Віетнаме
  6. Вайна ў затоцы
  7. Вайна ў Карэі
  8. Вэрсальская дамова
  9. Вялікая дэпрэсія
  10. Галакост
  11. Грамадзянская вайна ў Гішпаніі
  12. Грамадзянская вайна ў ЗША
  13. Грамадзянская вайна ў Расеі
  14. Дасьледаваньне космасу
  15. Другая сусьветная вайна
  16. Дынастыя Цын
  17. Дэкалянізацыя
  18. Дэклярацыя Незалежнасьці Ізраілю
  19. Халодная вайна
  20. Змаганьне за Афрыку
  21. Індустрыяльная рэвалюцыя
  22. Іранская рэвалюцыя
  23. Нафтавы крызіс 1973 году
  24. Нацысцкая Нямеччына
  25. Першая сусьветная вайна
  26. Польска-савецкая вайна
  27. Расейская рэвалюцыя 1917 году
  28. Распад СССР
  29. Рэстаўрацыя Мэйдзі
  30. Савецкая вайна ў Аўганістане
  31. Салідарнасьць
  32. Узьяднаньне Нямеччыны
  33. Франка-пруская вайна

Гэта сэкцыя пра геаграфічныя паняткі і пэўныя месцы.

  1. Геаграфія
  2. Акіян
  3. Горад
  4. Кантынэнт
  5. Краіна
  6. Мапа
  7. Мора
  8. Навукі пра Зямлю
  9. Паўднёвы полюс
  10. Паўночны полюс
  11. Пустэльня
  12. Рака
  13. Сталіца
  14. Сэльва

Кантынэнты і асноўныя рэгіёны[рэдагаваць крыніцу]

Як мінімум тры сказы пра кожны.

  1. Афрыка
  2. Антарктыда
  3. Азія
  4. Эўропа
  5. Лацінская Амэрыка
  6. Блізкі Ўсход
  7. Паўночная Амэрыка
  8. Акіянія
  9. Паўднёвая Амэрыка

Краіны[рэдагаваць крыніцу]

  1. Аўстралія
  2. Аўстрыя
  3. Афганістан
  4. Банґлядэш
  5. Бразылія
  6. Бэльґія
  7. Віетнам
  8. Вялікабрытанія
  9. Гішпанія
  10. Грэцыя
  11. ЗША
  12. Ізраіль
  13. Інданэзія
  14. Індыя
  15. Ірак
  16. Іран
  17. Італія
  18. Казахстан
  19. Канада
  20. Кітай
  21. Кітайская Народная Рэспубліка
  22. Дэмакратычная Рэспубліка Конґа
  23. Куба
  24. Лібія
  25. Манака
  26. Манголія
  27. Мэксыка
  28. Ніґер
  29. Ніґерыя
  30. Нідэрлянды
  31. Нэпал
  32. Нямеччына
  33. Паўднёвая Афрыка
  34. Паўднёвая Карэя
  35. Паўночная Карэя
  36. Польшча
  37. Пэру
  38. Расея
  39. Руанда
  40. Саудаўская Арабія
  41. Судан
  42. Сынґапур
  43. Турэччына
  44. Украіна
  45. Францыя
  46. Швайцарыя
  47. Швэцыя
  48. Эгіпет
  49. Этыёпія
  50. Японія

Гарады[рэдагаваць крыніцу]

  1. Атэны
  2. Бангкок
  3. Барсэлёна
  4. Бялград
  5. Брусэль
  6. Бэрлін
  7. Варшава
  8. Ватыкан
  9. Вашынгтон (горад)
  10. Вена
  11. Ганконґ
  12. Джакарта
  13. Ерусалім
  14. Каір
  15. Капэнгаген
  16. Лёндан
  17. Лос-Анджэлес
  18. Мадрыд
  19. Маніла
  20. Масква
  21. Мумбаі
  22. Мэка
  23. Мэхіка
  24. Мюнхэн
  25. Найробі
  26. Нью-Дэлі
  27. Нью-Ёрк
  28. Парыж
  29. Пэкін
  30. Рыё-дэ-Жанэйра
  31. Рым
  32. Санкт-Пецярбург
  33. Стакгольм
  34. Стамбул
  35. Сынґапур
  36. Сыднэй
  37. Сэул
  38. Тайбэй
  39. Таронта
  40. Токіё
  41. Франкфурт-на-Майне
  42. Ханой
  43. Шанхай
  44. Эдынбург

Вадаёмы[рэдагаваць крыніцу]

  1. Амазонка
  2. Аральскае мора
  3. Арктычны акіян
  4. Атлянтычны акіян
  5. Байкал
  6. Балтыйскае мора
  7. Вікторыя (возера)
  8. Волга
  9. Вялікія азёры
  10. Вялікі бар'ерны рыф
  11. Індыйскі акіян
  12. Касьпійскае мора
  13. Мёртвае мора
  14. Міжземнае мора
  15. Місысыпі (рака)
  16. Ніл
  17. Ніягарскі вадаспад
  18. Панамскі канал
  19. Паўднёвы акіян
  20. Паўночнае мора
  21. Суэцкі канал
  22. Танганьіка
  23. Тытыкака
  24. Ціхі акіян
  25. Чорнае мора

Горы, даліны, пустэльні[рэдагаваць крыніцу]

  1. Альпы
  2. Анды
  3. Вялікі Каньён
  4. Вялікая рыфтавая даліна
  5. Гімалаі
  6. Кіліманджара
  7. Сахара
  8. Скалістыя горы
  9. Эвэрэст
  1. Грамадзтва
  2. Адукацыя
  3. Антрапалёгія
  4. Грамада
  5. Дэмаграфія
  6. Псыхалёгія
  7. Сацыялёгія
  8. Цывілізацыя

Сям'я і стасункі[рэдагаваць крыніцу]

  1. Сям'я
  2. Дарослы
  3. Дзіця
  4. Дзяўчына
  5. Жанчына
  6. Заляцаньне
  7. Мужчына
  8. Немаўля
  9. Хлопец
  10. Шлюб
    1. Муж
    2. Жонка

Мысьленьне, паводзіны і эмоцыя[рэдагаваць крыніцу]

  1. Мысьленьне
  2. Розум
  3. Сон
    1. Мроя
  4. Сьвядомасьць
  5. Эмоцыя
    1. Гнеў
    2. Любоў
    3. Нянавісьць
    4. Смутак
    5. Страх
    6. Шчасьце

Палітыка[рэдагаваць крыніцу]

  1. Палітыка
  2. Анархізм
  3. Дзяржава
  4. Дыктатура
  5. Дыпляматыя
  6. Дэмакратыя
  7. Глябалізацыя
  8. Імпэрыялізм
  9. Лібэралізм
  10. Манархія
  11. Нацыяналізм
  12. Падзяленьне ўлады
  13. Палітычная партыя
  14. Рэспубліка
  15. Тэакратыя
  16. Урад
  17. Фашызм

Бізнэс і эканоміка[рэдагаваць крыніцу]

  1. Бізнэс
  2. Эканоміка
    1. Макраэканоміка
    2. Мікраэканоміка
  3. Валюта
    1. Амэрыканскі даляр
    2. Ена
    3. Рупія
    4. Рэнмінбі
    5. Фунт стэрлінгаў
    6. Эўра
  4. Камунізм
  5. Капітал
  6. Капіталізм
  7. Найманьне
  8. Попыт і прапанова
  9. Прамысловасьць
    1. Вытворчасьць
    2. Горная справа
    3. Рафінаваньне
  10. Рынак
  11. Грошы
  12. Рэкляма
  13. Сацыялізм
  14. Сельская гаспадарка
  15. Турызм
  16. Фінансы

Права[рэдагаваць крыніцу]

  1. Права
  2. Злачынства
  3. Канстытуцыя
  4. Пэўныя дакуманты
    1. Вялікая хартыя вольнасьцяў
    2. Левіяфан (кніга)
    3. Дзяржава (Плятон)
    4. Камуністычны маніфэст

Міжнародныя арганізацыі[рэдагаваць крыніцу]

  1. Арабская ліга
  2. Арганізацыя Аб'яднаных Нацый
    1. Міжнароднае агенцтва атамнай энэргіі
    2. Міжнародны Суд ААН
    3. Міжнародны крымінальны суд
    4. Міжнародны валютны фонд
    5. ЮНЭСКА
    6. Дзіцячы фонд ААН
    7. Усеагульная дэклярацыя правоў чалавека
    8. Сусьветны банк
    9. Сусьветная Арганізацыя Здароўя
    10. Сусьветная Арганізацыя Гандлю
  3. Арганізацыя Амэрыканскіх дзяржаваў
  4. Арганізацыя краін-экспартэраў нафты
  5. Арганізацыя па бясьпечнасьці і супрацоўніцтву ў Эўропе
  6. Арганізацыя эканамічнага супрацоўніцтва і разьвіцьця
  7. Асацыяцыя дзяржаваў Паўднёва-Ўсходняй Азіі
  8. Афрыканскі зьвяз
  9. Жэнэўскія канвэнцыі
    1. Міжнародны рух Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца
  10. Інтэрпол
  11. НАТО
  12. Нобэлеўская прэмія
  13. Савет Эўропы
  14. Садружнасьць Нацый
  15. Садружнасьць Незалежных Дзяржаваў
  16. Эўрапейскі Зьвяз

Вайна і войска[рэдагаваць крыніцу]

  1. Вайна
  2. Войска
    1. Армія
      1. Артылерыя
      2. Кавалерыя
      3. Пяхота
    2. Ваенна-марскія сілы
  3. Мір
  4. Паветраная вайна

Сацыяльныя пытаньні[рэдагаваць крыніцу]

  1. Аборт
  2. Гендэр
  3. Кантрацэпцыя
  4. Правы чалавека
  5. Рабства
  6. Расізм
  7. Свабода
  8. Сусьветны мір
  9. Сьмяротная кара
  10. Сэксізм

Як мінімум тры сказы пра:

  1. Культура
  2. Мастацтва
    1. Жывапіс
    2. Комікс
    3. Малюнак
    4. Скульптура
      1. Кераміка
  3. Танец
  4. Мода
  5. Тэатар
    1. Брадвейскі тэатар
    2. Но

Мова і літаратура[рэдагаваць крыніцу]

  1. Мова
  2. Альфабэт
    1. Кітайскае пісьменства
    2. Кірыліца
    3. Грэцкі альфабэт
    4. Лацінскі альфабэт
    5. Літара
    6. Фінікійскі альфабэт
  3. Кніга
  4. Дыялект
  5. Граматыка
    1. Назоўнік
    2. Дзеяслоў
    3. Сынтаксіс
  6. Лінгвістыка
  7. Пісьменнасьць
  8. Літаратура
    1. Мастацкая літаратура
    2. Раман
      1. Дон Кіхот
      2. Тысяча і адна ноч
    3. Паэзія
      1. Эпас пра Гільгамэша
      2. Іліяда
      3. Махабхарата
      4. Адысея
  9. Вымаўленьне
  10. Пэўныя мовы
    1. Ангельская мова
    2. Арабская мова
    3. Бэнгальская мова
    4. Гіндзі
    5. Гішпанская мова
    6. Грэцкая мова
    7. Іўрыт
    8. Кітайская мова
    9. Лацінская мова
    10. Нямецкая мова
    11. Расейская мова
    12. Санскрыт
    13. Тамільская мова
    14. Турэцкая мова
    15. Француская мова
    16. Эспэранта
    17. Японская мова
  11. Слова
  12. Пісьменства

Архітэктура і грамадзкае праектаваньне[рэдагаваць крыніцу]

  1. Архітэктура
  2. Арка
  3. Дамба
  4. Канал
  5. Купал
  6. Мост
  7. Жытло
  8. Цьвік
  9. Пэўныя пабудаваньні
    1. Асуанскія дамбы
    2. Вялікая кітайская сьцяна
    3. Тадж Махал
  10. Піраміда
  11. Вежа

Кіно, радыё і тэлебачаньне[рэдагаваць крыніцу]

  1. Фільм
    1. Анімацыя
    2. Нямое кіно
    3. Студыйная сыстэма
  2. Радыё
  3. Тэлебачаньне

Музыка[рэдагаваць крыніцу]

  1. Музыка
  2. Кампакт-дыск
  3. Песьня
  4. Пэўныя музычныя жанры
    1. Джаз
    2. Клясычная музыка
      1. Опэра
      2. Сымфонія
    3. Народная музыка
      1. Гамелан
      2. Індыйская клясычная музыка
    4. Поп-музыка
    5. Рок-н-рол
      1. Мэтал
    6. Рытм-энд-блюз
      1. Соўл
    7. Рэгі
  5. Пэўныя музычныя інструмэнты
    1. Барабан
    2. Гітара
    3. Скрыпка
    4. Струнныя інструмэнты
    5. Труба
    6. Фартэпіяна
    7. Флейта

Адпачынак[рэдагаваць крыніцу]

  1. Адпачынак
  2. Пацеха
  3. Гульня
    1. Го
    2. Ігральныя карты
    3. Манкала
    4. Нарды
    5. Шахматы
    6. Шашкі
  4. Азартныя гульні
  5. Вольны час
  6. Баявыя майстэрствы
    1. Дзюдо
  7. Алімпійскія гульні
  8. Імпрэза
  9. Спорт
    1. Амэрыканскі футбол
    2. Аўтагонкі
      1. Формула-1
    3. Бадмінтон
    4. Барацьба
    5. Баскетбол
    6. Бэйсбол
    7. Валейбол
    8. Воднае пола
    9. Крыкет
    10. Лякрос
    11. Лёгкая атлетыка
    12. Рэгбі
    13. Тэніс
    14. Футбол
    15. Фэхтаваньне
    16. Хакей
  10. Чэмпіянат сьвету па футболе
  11. Цацка

Рэлігія[рэдагаваць крыніцу]

  1. Рэлігія
  2. Астралёгія
  3. Боскасьць
    1. Бог
  4. Фэстываль
  5. Сьвята
  6. Міталёгія
    1. Грэцкая міталёгія
  7. Рэлігійныя філязофіі
    1. Агностыцызм
    2. Атэізм
    3. Фундамэнталізм
  8. Душа
  9. Пэўныя рэлігіі
    1. Багаі
      1. Бахаўла
      2. Баб
    2. Будызм
      1. Буда Гаўтама
    3. Вуду
    4. Даасізм
      1. Лаа-Цзы
    5. Джайнізм
    6. Зараастрызм
      1. Заратустра
    7. Індуізм
      1. Бхагават-Гіта
      2. Брахма
      3. Брахман
      4. Веданта
      5. Веды (індуізм)
      6. Вішну
      7. Ёга
      8. Упанішады
      9. Шыва
    8. Іслам
      1. Алах
      2. Алі
      3. Каран
      4. Мячэт
      5. Мухамэд
      6. Сунізм
      7. Суфізм
      8. Умар
      9. Шыізм
    9. Канфуцыянства
      1. Канфуцый
    10. Сыкхізм
      1. Нанак
    11. Сынта
    12. Хрысьціянства
      1. Біблія
      2. Ісус Хрыстос
      3. Каталіцтва
      4. Папа
      5. Пратэстанцтва
      6. Троіца
      7. Царква
    13. Унітарызм
    14. Юдаізм
      1. Аўраам
      2. Маісей
      3. Талмуд
      4. Тора
  10. Духоўнасьць

Філязофія[рэдагаваць крыніцу]

  1. Філязофія
      1. Усходняя філязофія
      2. Заходняя філязофія
  2. Веды
  3. Гуманізм
  4. Досьвед
  5. Існаваньне
  6. Ісьціна
  7. Лёгіка
  8. Мараль
  9. Мэтафізыка
  10. Прыгажосьць
  11. Рэальнасьць
  12. Свабода волі
  13. Фэмінізм
  14. Эстэтыка
  15. Этыка

Як мінімум 5 сказаў уводзінаў у асноўныя паняткі:

  1. Навука
  2. Навуковы мэтад

Астраномія[рэдагаваць крыніцу]

  1. Астраномія
  2. Астэроід
  3. Вялікі выбух
  4. Галяктыка
    1. Млечны Шлях
  5. Зорка
    1. Сонца
  6. Камэта
  7. Месяц
  8. Плянэта
    1. Зямля
    2. Марс
    3. Вэнэра
    4. Мэркурый
    5. Нэптун
    6. Плютон
    7. Сатурн
    8. Уран
    9. Юпітэр
  9. Сонечная сыстэма
  10. Сьветлавы год
  11. Чорная дзірка

Біялёгія[рэдагаваць крыніцу]

  1. Біялёгія
  2. Адамашненьне
  3. Батаніка
  4. Біялягічная клясыфікацыя
    1. Від (біялёгія)
  5. Біялягічныя матэрыялы
    1. Бялкі
    2. Дэзаксірыбануклеінавая кіслата
    3. Энзімы
  6. Жыцьцё
  7. Сьмерць
    1. Суіцыд
  8. Экалёгія
    1. Выміральныя віды
    2. Выміраньне

Біялягічныя працэсы[рэдагаваць крыніцу]

  1. Мэтабалізм
    1. Страваваньне
      1. Выдзяленьне
    2. Фотасынтэз
    3. Дыханьне
  2. Эвалюцыя
    1. Чалавечая эвалюцыя
  3. Размнажэньне
    1. Бясполае размнажэньне
    2. Палавое размнажэньне
      1. Гетэрасэксуальнасьць
      2. Гомасэксуальнасьць
      3. Цяжарнасьць
      4. Пол
        1. Саміца
        2. Самец
      5. Палавы акт

Анатомія[рэдагаваць крыніцу]

  1. Анатомія
  2. Дыхальная сыстэма
    1. Лёгкія
  3. Кроваабег
    1. Кроў
    2. Сэрца
  4. Нэрвовая сыстэма
    1. Мозг
    2. Сэнсарная сыстэма
      1. Слыхавая сыстэма
        1. Вуха
      2. Смакавая сыстэма
      3. Нюхальная сыстэма
      4. Саматасэнсарная сыстэма
      5. Зрокавая сыстэма
        1. Вока
  5. Покрыўная сыстэма
    1. Грудзі
    2. Скура
  6. Рэпрадуктыўная сыстэма
    1. Пэніс
    2. Похва
  7. Страўнікава-кішачны тракт
    1. Тоўстая кішка
    2. Тонкая кішка
    3. Печань
  8. Цэля
  9. Шкілет
  10. Эндакрынная сыстэма

Здароўе і мэдыцына[рэдагаваць крыніцу]

  1. Мэдыцына
  2. Атлусьценьне
  3. Вірус
    1. Грып
      1. H5N1
    2. Натуральная воспа
  4. Вэнэрычныя хваробы
    1. СНІД
    2. Сыфіліс
  5. Гіпэртэнзія
  6. Дызэнтэрыя
  7. Залежнасьць
    1. Алькагалізм
      1. Цыроз
    2. Наркаманія
  8. Здароўе
  9. Інваліднасьць
    1. Сьлепата
    2. Пашкоджаньне слыху
    3. Псыхічны разлад
  10. Інсульт
  11. Лекі
    1. Кафеін
    2. Каноплі
    3. Какаін
    4. Этаноль
    5. Нікатын
      1. Тытунь
    6. Опіюм
  12. Малярыя
  13. Недаяданьне
  14. Пнэўманія
  15. Рак
    1. Рак лёгкіх
  16. Сардэчная хвароба
  17. Стаматалёгія
  18. Сухоты (Тубэркулёз)
  19. Халера
  20. Хвароба
  21. Цукровы дыябет

Арганізмы[рэдагаваць крыніцу]

  1. Арганізм
  2. Жывёла
    1. Чляністаногія
      1. Вусякі
        1. Мураш
        2. Пчала
        3. Матыль
      2. Павукападобныя
    2. Хордавыя
      1. Земнаводныя
        1. Бясхвостыя
      2. Птахі
        1. Галубіныя
        2. Арліныя
      3. Рыбы
        1. Акула
      4. Сысуны
        1. Малпа
          1. Чалавек
        2. Кажан
        3. Мядзьведзь
        4. Вярблюд
        5. Кот
        6. Карова
        7. Сабака
        8. Дэльфін
        9. Слон
          1. Мамант
        10. Конь
        11. Авечка
        12. Леў
        13. Сьвіньня
        14. Кіт
      5. Паўзуны
        1. Дыназаўр
        2. Зьмяя
  3. Археі
  4. Бактэрыі
  5. Грыбы
  6. Расьліны
    1. Кветка
    2. Дрэва
  7. Найпростыя

Хімія[рэдагаваць крыніцу]

Надвор'е, клімат і геалёгія[рэдагаваць крыніцу]

Фізыка[рэдагаваць крыніцу]

Час[рэдагаваць крыніцу]

  1. Год
    1. Высакосны год
  2. Дзень
  3. Каляндар
    1. Грэгарыянскі каляндар
    2. Кітайскі каляндар
  4. Месяц (каляндарны)
    1. Студзень
    2. Люты
    3. Сакавік
    4. Красавік
    5. Травень
    6. Чэрвень
    7. Ліпень
    8. Жнівень
    9. Верасень
    10. Кастрычнік
    11. Лістапад
    12. Сьнежань
  5. Тыдзень
  6. Часавы пас
    1. Летні час
  1. Тэхналёгія
  2. Абрашэньне
    1. Плуг
  3. Біятэхналёгія
  4. Вопратка
    1. Бавоўна
  5. Інжынэрыя
    1. Блёк
    2. Клін
    3. Кола
    4. Нахільная плашчыня
    5. Падважнік
    6. Шруба
  6. Мэталюрґія
  7. Нанатэхналёгія
  8. Нож
  9. Чаканка

Камунікацыя[рэдагаваць крыніцу]

  1. Камунікацыя
  2. Друк
  3. Журналістыка
    1. Газэта
    2. Сродкі масавай інфармацыі
  4. Інфармацыя
  5. Тэлеграф
  6. Тэлефон
    1. Мабільны тэлефон
  7. Чыгунка

Электроніка[рэдагаваць крыніцу]

  1. Электроніка
    1. Зарад
    2. Ёмістасьць
    3. Індуктыўнасьць
    4. Рэактанцыя
    5. Узмацненьне
    6. Частата
    7. Электрычны струм
    8. Электрычны супраціў
  2. Кампанэнты
    1. Дыёд
    2. Індуктар
    3. Кандэнсатар
    4. Рэзыстар
    5. Транзыстар
    6. Трансфарматар

Кампутары і Інтэрнэт[рэдагаваць крыніцу]

  1. Кампутар
    1. Загрузка
    2. Матэрынская плата
    3. Працэсар
    4. RAM
    5. Цьвёрды дыск
  2. Апэрацыйная сыстэма
    1. Linux
    2. Mac OS
    3. Microsoft Windows
    4. Unix
  3. Інтэрнэт
    1. Электронная пошта
    2. IP
    3. TCP
    4. WWW
      1. Браўзэр
    5. HTTP
    6. HTML
  4. Інтэрфэйс карыстальніка
    1. Кампутарная мыш
    2. Клявіятура
    3. Манітор
  5. Інфарматыка
    1. Альгарытм
  6. Інфармацыйныя тэхналёгіі
  7. Мова праграмаваньня
    1. BASIC
    2. C++
    3. Java
    4. PHP
  8. Праграмнае забесьпячэньне
  9. Штучны інтэлект

Сыравіна і энэргія[рэдагаваць крыніцу]

  1. Агонь
  2. Аднаўляльная энэргія
    1. Гідраэнэргія
    2. Сонечная энэргія
    3. Энэргія ветру
  3. Выкапнёвае паліва
    1. Вугаль
    2. Прыродны газ
    3. Нафта
  4. Драўніна
  5. Папера
  6. Пластмаса
  7. Паравая машына
  8. Рухавік унутранага згараньня
  9. Шкло
  10. Электрычнасьць
    1. Ядзерная энэргия

Транспарт[рэдагаваць крыніцу]

  1. Транспарт
  2. Аўтамабіль
  3. Лодка
  4. Паветранае судна
  5. Ровар
  6. Судна
  7. Цягнік

Зброя[рэдагаваць крыніцу]

  1. Зброя
  2. Агнястрэльная зброя
  3. Выбуховыя рэчывы
    1. Порах
  4. Кулямёт
  5. Меч
  6. Сякера
  7. Танк
  8. Ядзерная зброя

Харчаваньне[рэдагаваць крыніцу]

  1. Ежа
  2. Агародніна
    1. Бульба
  3. Крупы
    1. Ячмень
    2. Кукуруза
    3. Авёс
    4. Рыс
    5. Жыта
    6. Сорга
    7. Пшаніца
  4. Мёд
  5. Мяса
  6. Сыр
  7. Фрукт
    1. Яблык
    2. Банан
    3. Вінаград
    4. Зернабабовыя культуры
      1. Соя
    5. Цытрына
    6. Арэх
  8. Хлеб
  9. Цукар
  10. Шакаляд

Напоі[рэдагаваць крыніцу]

  1. Піва
  2. Віно
  3. Кава
  4. Малако
  5. Гарбата
  6. Вада
  7. Сок
  1. Матэматыка
  2. Аксіёма
  3. Альгебра
  4. Арытмэтыка
  5. Бясконцасьць
  6. Геамэтрыя
    1. Акружына
      1. Пі
    2. Квадрат
    3. Трыкутнік
  7. Лік
    1. Комплексны лік
    2. Натуральны лік
    3. Просты лік
    4. Рацыянальны лік
    5. Цэлы лік
  8. Матэматычны аналіз
    1. Дыфэрэнцыяцыя
    2. Інтэграцыя
  9. Матэматычны довад
    1. Доказ ад адваротнага
    2. Матэматычная індукцыя
  10. Матэматычная лёгіка
  11. Статыстыка
  12. Трыганамэтрыя
  13. Тэорыя групаў
  14. Тэорыя мностваў