Вялікае княства Рускае (1658—1659)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Вялікае княства Рускае
Велике князівство Руське
Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg
1658—1659 Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg
Герб Вялікага княства Рускага
(Герб)
Месцазнаходжаньне Вялікага княства Рускага

Рэч Паспалітая трох народаў паводле Гадзяцкай угоды 1658 з вылучаным Вялікім княствам Рускім

Афіцыйная мова Стараўкраінская мова
Сталіца Кіеў
Форма кіраваньня княства
Іван Выгоўскі
Гісторыя
 • утварэньне шляхам дамовы
 • стварэньне Масковіяй марыянэткавага ўраду Юрыя Хмяльніцкага

16 верасьня 1658
жнівень 1659
Плошча
 • агульная

к. 250 000 км²

Вялікае княства Рускае (па-ўкраінску: Велике Князівство Руське[1], ВКР) — дзяржава на тэрыторыі цэнтральнай Украіны, якая існавала ў верасьні 1658—1659 роках.

Паўстала шляхам падпісаньня уніі паміж Рэччу Паспалітай і Запароскім войскам, складалася з Кіеўскага, Брацлаўскага і Чарнігаўскага ваяводзтваў. Пры ратыфікацыі дамовы Соймам Вялікае княства Рускае было выкрэсьленае[2].

Падзеі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аўтарам канцэпцыі Вялікага княства Рускага, а таксама ейным адзіным канцлерам быў Юры Нямірыч, які ў красавіку 1659 року выступіў з адпаведнаю прамоваю перад дэпутатамі сойму Рэчы Паспалітай у Варшаве.

Паводле Гадзяцкай дамовы прадугледжвалася абмежаваньне ўнутрыпалітычнага сувэрэнітэту ВКР у складзе Рэчы Паспалітай трох народаў, пазбаўленьне правоў на зьнешнюю палітыку, аднаўленьне існуючай да Хмяльніччыны сыстэмы сацыяльна-эканамічных адносін.

Спробы ўраду Івана Выгоўскага ўвесну 1659 року дамагчыся ўлучэньня ў склад княства Валынскага, Падольскага і Рускага ваяводзтваў не зазналі посьпеху.

Пасьля абвяшчэньня Гадзяцкай угоды распачалася ўкраінска-расейская вайна, якая завяршылася перамогаю казакаў пад Канатопам.

Тым ня меней, пасьля гэтага з актыўнай падтрымкай Масквы распачаўся казацкі рух супраць хаўрусу з Польшчаю, і ўвосені 1659 року новы гетман Юры Хмяльніцкі фактычна скасаваў угоду.

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ О. І. Божко. Велике Князівство Руське(укр.) Циклоп Праверана 3 траўня 2016 г.
  2. ^ Т.Г. Таирова-Яковлева. Иван Выговский // Единорогъ. Материалы по военной истории Восточной Европы эпохи Средних веков и Раннего Нового времени. — М.: 2009. — В. 1.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Малий словник історії України / відпов. ред. Валерій Смолій. — Київ: Либідь, 1997.
  • Piotr Kroll. Od ugody hadziackiej do Cudnowa. Kozaczyzna między Rzecząpospolitą a Moskwą w latach 1658—1660. — Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. — ISBN 978-83-235-0496-2

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]