Вялікае княства Рускае (1658—1659)

	Вялікае княства Рускае; Велике князівство Руське
	Герб
	Рэч Паспалітая трох народаў паводле Гадзяцкай угоды 1658 з вылучаным Вялікім княствам Рускім
Афіцыйная мова	Стараўкраінская мова
Сталіца	Кіеў
Форма кіраваньня Гетман	княства; Іван Выгоўскі
Гісторыя ; • утварэньне шляхам дамовы; • стварэньне Масковіяй марыянэткавага ўраду Юрыя Хмяльніцкага	; 16 верасьня 1658; жнівень 1659
Плошча; • агульная	; к. 250 000 км²

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Вялікае княства Рускае.

Вялікае княства Рускае (па-ўкраінску: Велике Князівство Руське^[1], ВКР) — дзяржава на тэрыторыі цэнтральнай Украіны, якая існавала ў верасьні 1658—1659 роках.

Паўстала шляхам падпісаньня уніі паміж Рэччу Паспалітай і Запароскім войскам, складалася з Кіеўскага, Брацлаўскага і Чарнігаўскага ваяводзтваў. Пры ратыфікацыі дамовы Соймам Вялікае княства Рускае было выкрэсьленае^[2].

Падзеі

Аўтарам канцэпцыі Вялікага княства Рускага, а таксама ейным адзіным канцлерам быў Юры Нямірыч, які ў красавіку 1659 року выступіў з адпаведнаю прамоваю перад дэпутатамі сойму Рэчы Паспалітай у Варшаве.

Паводле Гадзяцкай дамовы прадугледжвалася абмежаваньне ўнутрыпалітычнага сувэрэнітэту ВКР у складзе Рэчы Паспалітай трох народаў, пазбаўленьне правоў на зьнешнюю палітыку, аднаўленьне існуючай да Хмяльніччыны сыстэмы сацыяльна-эканамічных адносін.

Спробы ўраду Івана Выгоўскага ўвесну 1659 року дамагчыся ўлучэньня ў склад княства Валынскага, Падольскага і Рускага ваяводзтваў не зазналі посьпеху.

Пасьля абвяшчэньня Гадзяцкай угоды распачалася ўкраінска-расейская вайна, якая завяршылася перамогаю казакаў пад Канатопам.

Тым ня меней, пасьля гэтага з актыўнай падтрымкай Масквы распачаўся казацкі рух супраць хаўрусу з Польшчаю, і ўвосені 1659 року новы гетман Юры Хмяльніцкі фактычна скасаваў угоду.

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ О. І. Божко. Велике Князівство Руське (укр.) Циклоп Праверана 3 траўня 2016 г.
^ Т.Г. Таирова-Яковлева. Иван Выговский // Единорогъ. Материалы по военной истории Восточной Европы эпохи Средних веков и Раннего Нового времени. — М.: 2009. — В. 1.

Літаратура

Малий словник історії України / відпов. ред. Валерій Смолій. — Київ: Либідь, 1997.
Piotr Kroll. Od ugody hadziackiej do Cudnowa. Kozaczyzna między Rzecząpospolitą a Moskwą w latach 1658—1660. — Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. — ISBN 978-83-235-0496-2

Вонкавыя спасылкі

Як Польшча страціла Ўкраіну (пол.)
Энцыкляпэдыя «Цыклёп» (укр.)
Вялікім Княствам Рускім Украіна пабыла паўгады (укр.)

[vkr-1] О. І. Божко. Велике Князівство Руське (укр.) Циклоп Праверана 3 траўня 2016 г.

[tja-2] Т.Г. Таирова-Яковлева. Иван Выговский // Единорогъ. Материалы по военной истории Восточной Европы эпохи Средних веков и Раннего Нового времени. — М.: 2009. — В. 1.

[1]

[2]