Баторына
| Возера
Баторына
Баторына на мапе Беларусі   Баторына | |||||||||||||||||||||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы | |||||||||||||||||||||||
Бато́рына, Бато́рын — возера ў Беларусі, у басэйне ракі Нарачанкі. Знаходзіцца ў Мядзельскім раёне Менскай вобласьці, на поўдзень ад Мядзелу. Належыць да Нарачанскай групы азёраў. Плошча паверхні возера 6,25 км². Даўжыня 3,5 км, найбольшая шырыня 2,4 км. Найбольшая глыбіня дасягае 5,5 м, сярэдняя складае 2,4 м. Аб’ём вады 15,03 млн м³. Даўжыня берагавой лініі 15 км[2].
Апісаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Вадазбор слабахвалісты і сярэдняўзгорысты, месцамі раўнінны. 19% плошчы вадазбору складае дрыгва, 25% — мяшаныя і хваёвыя лясы.
Катлавіна рэшткавага тыпу, роўная, выцягнутая з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход. Схілы спадзістыя, вышынёй 3—6 м, пераважна разараныя. Берагі нізкія, забалочаныя, асабліва заходні, які зьліваецца з забалочанай абалонай і пераходзіць у балота. Мелкаводзьдзе пяскова-глейкае. Асноўная частка дна высьцілаецца сапрапэлем.
Форма катлавіны спрыяе інтэнсіўнаму перамешваньню водных масаў, у выніку чаго ў бязьлёдны пэрыяд у возеры ўсталёўваецца гаматэрмія. У бязьветранае надвор’е назіраецца розьніца ўтрыманьня кіслароду: у такі час ягоная колькасьць можа значна паменшыцца ў пластах вады каля дна. У той самы час у паверхневых пластах ягоная колькасьць значна перавышае 100%.
Возера эўтрофнае, слабапраточнае. Упадаюць рака Кубля, ручай і 10 міліярацыйных каналаў. Таксама існуе сьцёк у возера Мястра ракой Дробняй (Баторынская ручаіна). Выконвае ролю вадазборніка з балотнага масіву, які разьмяшчаецца на захадзе і паўночным захадзе. Таксама затрымлівае мінэральныя і біягенныя рэчывы, якія паступаюць у сыстэму Нарачанскіх азёр.
Надводная расліннасць утварае паласу ад 150 да 300 м. На паўднёвым усходзе невялікія дзялянкі сплавіны.
На берагох возера разьмяшчаюцца Мядзел, а таксама вёскі Круці, Азаркі, Шыкавічы.
Флёра і фаўна[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Да глыбіні 1,5 мэтра пашыраюцца цалкам схаваныя пад вадой макрафіты. Шырыня іх палосы — 150—200 мэтраў. У асноўным гэта трысьцё і чарот з дамешкамі аеру.
Фітаплянктон вельмі багаты і ўлучае 136 відаў водарасьцяў, сярод якіх пераважаюць сіне-зялёныя і дыятомавыя. Біямаса фітаплянктону ў чэрвені-ліпені дасягае 30,2—39,8 г/м³.
Зааплянктон налічввае 49 віды, 22 зь якіх належаць да відаў галінаставусых і весланогіх рачкоў. Біямаса — 4,77 г/м³.
Возера багатае на рыбу, паводле складу іхтыёфаўны належыць да карасева-лінавых вадаёмаў. Сустракаюцца лешч, шчупак, плотка, лінь, карась, сазан, судак, часам — вугор[3].
Антрапагенны ўплыў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
На возера ў значнай ступені ўзьдзейнічае гаспадарчая дзейнасьць. Вадаём прымае балотныя воды, сьцёкі жывёлагадоўчых фэрмаў, разьмешчаных на паўднёвым беразе. Уплыў сьцёкавых водаў адбіўся на пагаршэньні гідрахімічнага рэжыму вадаёму. Таксама возера ёсьць аб’ектам прамысловай і аматарскай рыбнай лоўлі, нязначна выкарыстоўваецца ў рэкрэацыйных мэтах.
Прыкметы антрапагеннага забруджваньня выяўляюцца ў рэзкіх зьмяненьнях узроўню ўтрыманьня тлену, павышанай колькасьці арганічных рэчываў (акісьляльнасьць складае 8—17 мг/л) і афарбаванасьці вады (25—30°), а таксама ва ўтварэньні каля дна слабакіслай рэакцыі. Празрыстасьць вады складае ад 0,5 мэтра ўлетку да 1,5 мэтра ўзімку. Велічыня мінэралізацыі — ад 200 да 250 мг/л.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Блакітная кніга Беларусі: энцыкл. / Рэдкал.: Н. А. Дзісько, М. М. Курловіч, Я. В. Малашэвіч і інш.; Маст. В. Г. Загародні. — Менск: БелЭн, 1994. — 415 с. ISBN 5-85700-133-1.
- Энцыклапедыя прыроды Беларусі: у 5 т. Т. 1: Ааліты ― Гасцінец / Рэдкал.: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1983. — 574 с.: іл.