Банавэнтура

Банавэнтура
Сьвяты
Нарадзіўся	1221
Памёр	15 ліпеня 1274
Дзень памяці	15 ліпеня
Банавэнтура ў Вікісховішчы

Банавэнту́ра (па-лацінску: Bonaventura, сапраўднае імя Джавані дэ Фіданца, па-італьянску: Giovanni di Fidanza, па-лацінску: Ioannes Fidanza; 1221, Баньёрэджа, Ляцыё, Папская дзяржава — 15 ліпеня 1274, Ліён, Францыя) — сярэднявечны тэоляг, францішканскі схаляст, генэрал францішканскага ордэну, кардынал (з 1273), называецца сэрафіцкім доктарам (Doctor Seraphicus). Каталіцкай царквой прылічаны да ліку сьвятых (1482 год) і да дактароў касьцёлу (1587).

Жыцьцяпіс

Банавэнтура, ён жа Джавані дэ Фіданца, нарадзіўся прыкладна ў 1221 годзе ў Баньёрэджа, недалёка ад Вітэрба, які тады быў часткай Папскай дзяржавы. Пра яго дзяцінства амаль нічога не вядома, акрамя імёнаў яго бацькоў, Джавані дэ Фіданца і Марыі дэ Рытэлі. Паводле легенды, Джавані нарадзіўся вельмі слабым дзіцем, і маці, баючыся за яго жыцьцё, прынесла зарок, што калі ён выздаравее, то яна прысьвеціць свайго сына на службу Богу. Немаўля прынесьлі да сьвятога Францішка з Асізі, які ў натхненьні сказаў: «О, шчасьлівы лёс!» (па-лацінску: O buona ventura!). Гэта выратаваньне ад сьмерці па малітвах Францішска Асіскага сталася асноўнай матывацыяй для напісаньня потым яго біяграфіі Банавэнтурам.

У 1243 годзе ўступіў у Ордэн сьвятога Францішка, прыняўшы імя Банавэнтура. Вывучаў філязофію і тэалёгію ў Парыскім унівэрсытэце, дзе стаў доктарам тэалёгіі. Пасьля ўзначаліў францішканскую катэдру. Будучы генэралам Ордэну Меншых Братоў, кіраваў ім мудра і разважліва. Праз пэўны час быў прызначаны генэралам ордэну, сёмым у гісторыі. Разумеючы, што ўсе браты ня могуць дакладна пераймаць прыклад сьв. Францішка, Банавэнтура адаптаваў манаскі ідэал да рэальнага жыцьця і дзейнасьці братоў, якія займаліся рознымі формамі апостальства, зрабіўшы пры гэтым прынцыповы націск на адукацыйную і навуковую дзейнасьць. Дзякуючы гэтаму многія францішканцы ўзначалілі ўнівэрсытэцкія катэдры, а Ордэн даў сьвету значную колькасьць навукоўцаў. Кіраваў францішканамі на працягу сямнаццаці гадоў настолькі пасьпяхова, што яго пачалі называць другім заснавальнікам супольнасьці.

У 1273 быў менаваны кардыналам і біскупам Альбана. Стаўшы кардыналам, быў выкліканы ў Рым, дзе на даручэньне Папы заняўся падрыхтоўкай Другога Ліёнскага Сабору, і памёр за некалькі дзён да яго заканчэньня 15 ліпеня 1274 году.

Напісаў шмат прац па філязофіі і тэалёгіі. Акрамя гэтага, апрацаваў і напісаў два творы, у якіх апісвае жыцьцё сьв. Францішка. Банавэнтура разам з Тамашом Аквінскім зьяўляецца адным з галоўных прадстаўнікоў схалястыкі.

Сьвятому Банавэнтуры нададзены тытул Doctor seraphicus — Сэрафімскі доктар.

Шанаваньне

Быў кананізаваны ў 1484 годзе Папам Сыкстам IV. Успамін 15 ліпеня. Ён лічыцца апекуном тэолягаў, працаўнікоў і грузчыкаў.

Працы

• Commentaria in IV libros Sententiarum («Камэнтарыі на 4 кнігі Сэнтэнцый»).
• Itinerarium mentis in Deum («Праводнік душы да Бога»).
• Reductio artium in theologiam («Аб зьвядзеньні навук да багаслоўя»).
• Breviloquium («Кароткае чытаньне»).
• Soliloquium de quatuor mentalibuserciseitiis («Маналёг аб чатырох духоўных практыкаваньнях»).
• Lignum vitae («Дрэвы жыцьця»).
• De Triplici via («Патройны шлях»).

Літаратура

• Сьвяты Банавэнтура, біскуп і доктар Касьцёла, catholic.by