Перайсьці да зьместу

А

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
(Перанакіравана з «А (кірыліца)»)
Літара кірыліцы А
Аа
Выява
  Ӏ Э Ю Я А Ә Б В Г  
Беларускі альфабэт:
 Ь Э Ю Я А Б В Г Ґ 
У лацінцы A · a
Зьвесткі
Тып асноўная кірыліца, альфабэтны;
Гук [a] · [ɑ] · [ə]
Назва ў Юнікодзе
cyrillic capital letter a
cyrillic small letter a
Юнікод А: U+0410
а: U+0430
HTML А: А
а: а
UTF-16 А: 0x0410
а: 0x0430
URL-код А: %D0%90
а: %D0%B0
усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

А, а (курсіў: А а) — першая літара ўсіх альфабэтаў на кірылічнай аснове. У стараславянскім альфабэце носіць назву «азъ», якая адпавядае сучаснаму беларускаму займеньніку «я».

Літара ўзыходзіць да стар.-грэц. Α α (альфа), а тая ў сваю чаргу — да іўр. א «Алэф». Прыстаўка «а» (перад галоснымі — «ан») у запазычаных словах пазначае адсутнасьць прыкметы, выяўленага асноўнай часткай слова. Адпавядае беларускаму «без» і «не». Напрыклад: «А-морфны» — бясформенны, «а-сімэтрычны» — несімэтрычны.

Беларуская кірылічная рукапісная літара А зь "Лемантара для школаў і хатняга навучаньня"
Беларуская кірылічная рукапісная літара А зь „Лемантара для школаў і хатняга навучаньня“[1]
А / а, кап.: а
лац.: A / a · бел. араб.: اَ
Назва па-беларуску: а
Пазыцыя першая літара ўсіх альфабэтаў на кірылічнай аснове
Гук галосны[2]
МФА [a][3][a]
Прыклад Беларусь

Узыходзіць да грэцкай Α α «альфа», а тая — да фінікійскай «алеф», якой пазначаўся гартанны зычны [?]; найбольш распаўсюджаная вэрсія ўзводзіць напісаньне алефа да выявы галавы быка. Па-стараславянску й па-царкоўнаславянску літара называецца «азъ», што перакладаецца на беларускую займеньнікам «я». У кірыліцы выглядае як , у глаголіцы — як (часта выбар такога напісаньня для першай літары альфабэту тлумачаць сувязьзю з крыжам як хрысьціянскім знакам)[4].

Лічбавае значэньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У стараславянскай і царкоўнаславянскай мовах А мае значэньне лічбы — 1.

  1. ^ У беларускай мове
  1. ^ J. H. Lemantar dla škołaŭ i chatniaha navučańnia = Лемантар для школаў і хатняга навучаньня. — Нью-Ёрк /Менск: Zaranka, 1964 / 2012. — С. 43, 67. — 97 с.
  2. ^ Б. Тарашкевіч. Беларуская граматыка для школ. Вільня: Беларуская друкарня ім. Фр. Скарыны, 1929. — Выданне пятае, пераробленае і пашыранае. — Мн.: «Народная асвета», 1991 [факсімільн.].
  3. ^ Канвэртар МФА. // А. Baltoslav.eu. Праверана 10 лістапада 2023 г.
  4. ^ А (Азъ)