Арнольд Памазан

Арнольд Памазан
	Арнольд Памазан
Дата нараджэньня	14 чэрвеня 1939 (85 гадоў)
Месца нараджэньня	Камсамольск-на-Амуры[d], Хабараўскі край, РСФСР, СССР;
Месца вучобы	тэатральны факультэт Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў[d] (1967);
Занятак	актор
Месца працы	Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы;
Узнагароды	; Крыштальная Паўлінка (2007)

Арно́льд Кандра́тавіч Памаза́н (нар. 1939, Камсамольск-на-Амуры, Хабараўскі край, цяпер Далёкаўсходняя фэдэральная акруга, Расея) — беларускі актор.

Выконваў камэдыйныя і вострахарактарныя ролі ў Купалаўскім тэатры, у тым ліку Адольфа Быкоўскага ў «Паўлінцы» Янкі Купалы звыш 30 гадоў, Чарнавуса ў «Хто сьмяецца апошнім» Кандрата Крапівы і Андрэя Буслая ў «Парозе» Аляксея Дударава. Народны артыст Беларусі (1999)^[3]. У 2001 годзе сыграў у кінакамэдыі «Сьвежына з салютам». Ляўрэат тэатральнай прэміі «Крыштальная Паўлінка» (2007) і кавалер ордэну Францішка Скарыны (2020).

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў работніцкай сям’і на Далёкім Усходзе Расейскай СФСР. Пасьля вайны сям’я пераехала ва Ўкраінскую ССР для адновы разбуранай гаспадаркі ў Судовай Вішні (Львоўская вобласьць). Арнольд Памазан займаўся ў драматычным гуртку мясцовай школы, пасьля якой паступіў у Львоўскую тэхнічную вучэльню. Затым некалькі гадоў працаваў памагатым машыніста паравоза. Паступіў у акторскую студыю пры Львоўскім дзяржаўным тэатры імя Марыі Занькавецкай^[4].

У 1962 годзе паступіў на тэатральны факультэт Беларускага тэатральна-мастацкага інстытуту, які скончыў у 1967 годзе па спэцыяльнасьці «акторскае мастацтва драматычнага тэатру і кіно», якой вучыўся на курсе заслужанага артыста Рыгора Качаткова^[5]. Сярод 30 студэнтаў у групе поўны курс скончылі 11 выпускнікоў^[6]. У 1967 годзе ўладкаваўся акторам у Купалаўскі тэатар^[5], куды яго ўзяў галоўны рэжысэр Барыс Эрын, які выпускаў Памазана зь Беларускага тэатральна-мастацкага інстытуту^[6]. Дэбютаваў у камэдыі Мальера «Мяшчанін у дваранстве»^[4]. У Купалаўскім тэатры найбольш плённа працаваў з рэжысэрам Яўгенам Радамысьленскім, а таксама зь Мікалаем Пінігіным^[6]. У 1980 годзе атрымаў ганаровую годнасьць заслужанага артыста Беларусі. У 1995 годзе адбыўся тысячны выхад на сцэну Купалаўскага тэатру ў вобразе жаніха-франта Адольфа Быкоўскага ў «Паўлінцы»^[7].

27 сакавіка 2007 году атрымаў беларускую тэатральную прэмію «Крыштальная Паўлінка», якую прысуджаў Беларускі саюз тэатральных дзеячоў^[8]. На той час 32 гады запар выконваў ролю пана Быкоўскага ў «Паўлінцы»^[9]. Пры гэтым зьмянілася 8 акторак, якія гралі ролю Паўлінкі. Арнольд Памазан працягваў граць ролю Быкоўскага да 70-гадовага юбілею ў 2009 годзе^[10]. У сьнежні 2019 году на прапанову Памазана Міністэрства культуры Беларусі надало «Паўлінцы» статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасьці Беларусі^[11]. 4 чэрвеня 2020 году атрымаў ордэн Францішка Скарыны^[12].

Ролі

Мастацтву Арнольда Памазана ўласьцівыя жыцьцёвая дакладнасьць вобразаў, вонкавая завершанасьць малюнка, мяккі гумар, плястычнасьць і музычнасьць. У беларускай драматургіі стварыў разнаплянавыя ролі:

«Паўлінка» Янкі Купалы — Адольф Быкоўскі
«Тутэйшыя» Янкі Купалы — Растрага
«Ідылія» Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча — Лейзер^[5]
«Пінская шляхта» Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча^[13]
«Хто сьмяецца апошнім» Кандрата Крапівы — Чарнавус
«Пагарэльцы» Андрэя Макаёнка — Гарык
«Напісанае застаецца» Алеся Петрашкевіча — Адвернік
«Ажаніцца - не журыцца» Вацлава Іваноўскага — Міхалка Багдалевіч
«Плач перапёлкі» Івана Чыгрынава — Падзерын
«Госьці» Івана Чыгрынава — Косьця
«Звон - не малітва» Івана Чыгрынава — Дружыньнік
«Парог» Аляксея Дударава — Андрэй Буслай
«Вежа» Аляксея Дударава — Кузьма
«Князь Вітаўт» Аляксея Дударава — Першы селянін
«Страсьці па Аўдзею» Уладзімера Бутрамеева — Сёмка^[5]
«Сымон-музыка» Якуба Коласа — дзед Даніла^[14]

Граў ролі ў іншых п’есах:

«Навальніца» Аляксандра Астроўскага — Кудраш
«Лес» Аляксандра Астроўскага — Бадаеў
«Даходнае месца» Аляксандра Астроўскага — Дасужаў
«Рэвізор» Мікалая Гогаля — купец Абдулін
«На дне» Максіма Горкага — Алёшка
«Бура» Ўільяма Шэксьпіра — Калібан
«Сон у летнюю ноч» Ўільяма Шэксьпіра — Эгей
«Нежанаты мнагажэнец» Мальера — доктар
«Жанчына з мора» Гэнрыка Ібсэна — незнаёмец
«Безыменная зорка» Міхаіла Сэбасьцьяна — Удра^[5]
«Аптымістычная трагедыя» Ўсевалада Вішнеўскага — верхавод папаўненьня анархістаў
«Пунсовая кветачка» Леаніда Браўсевіча і Ірыны Карнавухавай — Баба Яга^[4]

Зьняўся ў беларускім кіно і тэлефільмах:

Граў ролі ў аўдыёспэктаклях на Беларускім радыё:

«Хатынская аповесьць» (1974) паводле аповесьці Алеся Адамовіча^[15]
«Рыкша-прывід» (1998) паводле апавяданьня Рэд’ярда Кіплінга^[16]
«Ігнатаў рубеж» (2006) паводле п’есы Васіля Ткачова^[17]
«Адгукніся, браце!» (2012) паводле п’есы Георгія Марчука^[18]
«Пісьмы, вернутыя зь небыцьця…» (2016) Алены Атраховіч^[19]
«Злачынства і пакараньне на берагах Сьвіслачы» (2017) паводле п’есы Ягора Конева^[20]

Крыніцы

^ Беларуская энцыклапедыя (белар.) — Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2001. — Т. 12. — С. 31. — ISBN 985-11-0198-2
^ Zvâzda (белар.) — Выдавецкі дом «Звязда», 2014. — вып. 110 (27720). — С. 8. — ISSN 1990-763X
^ Даты, падзеі, людзі // Зьвязда : газэта. — 14 чэрвеня 2014. — № 110 (27720). — С. 8. — ISSN 1990-763X.
^ ^а ^б ^в ^г Памазан Арнольд Кандратавіч // Анлайн-энцыкляпэдыя «Беларусь у асобах і падзеях», 2024 г. Праверана 23 студзеня 2025 г.
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Рыгор Баравік. Памазан Арнольд Кандратавіч // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 2001. — Т. 12: Палікрат — Праметэй. — С. 30—31. — 560 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0198-2
^ ^а ^б ^в Павал Салаўёў. «Шчасьце, што выпала жыць з народам, кранальнасьць душы якога ня ведае межаў» / гал.рэд. Ларыса Цімошык // Літаратура і мастацтва : газэта. — 21 чэрвеня 2019. — № 24 (5030). — С. 13. — ISSN 0024-4686.
^ Вікторыя Целяшук. Наш Арнольд // Зьвязда. — 6 чэрвеня 2014. — № 104 (27714). — С. 2.
^ Крыштальная Паўлінка // Беларускі саюз тэатральных дзеячоў, 2024 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ Ларыса Цімошык. Паўлінка што каралева – можа пакахаць / гал.рэд. Уладзімер Наркевіч // Зьвязда : газэта. — 29 сакавіка 2007. — ISSN 1990-763x.
^ Іван Ждановіч. З юбілеем, пан Быкоўскі! // Голас Радзімы : газэта. — 23 ліпеня 2009. — № 3147.
^ "Паўлінка" атрымае статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасьці // «Эўрапейскае радыё для Беларусі», 11 сьнежня 2019 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ Дзяржаўных узнагарод удастоены прадстаўнікі розных сфэр дзейнасьці // Прэзыдэнт Рэспублікі Беларусь, 4 чэрвеня 2020 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ “Пінская шляхта” XXI стагодзьдзя / гал.рэд. Уладзімер Андрыевіч // Народная газэта. — 29 траўня 2008. — № 4765.
^ Віншуем дарагога шаноўнага Арнольда Кандратавіча Памазана з 80-годзьдзем! // Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы, 14 чэрвеня 2019 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ Алесь Адамовіч. Хатынская аповесьць (аўдыёзапіс, 1974 г.) // Партал «АдВэрбум», 22 сакавіка 2015 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ 12 студзеня ў эфіры // Радыё «Культура», 12 студзеня 2015 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ "Культура" запрашае ў радыётэатар // Белтэлерадыёкампанія, 12 жніўня 2020 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ Сустрэча з творчай групай радыёспэктакля «Адгукніся, браце!» // Партал «Рэлакс», 5 траўня 2013 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ Прэм’ера спэктакля "Пісьмы, вернутыя зь небыцьця..." на Беларускім радыё // Радыё «Спадарожнік», 23 сьнежня 2016 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.
^ Прэм’ера гістарычнага радыёдэтэктыва на Першым нацыянальным канале Беларускага радыё // Першы нацыянальны канал Беларускага радыё, 22 сьнежня 2017 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

Вонкавыя спасылкі

Арнольд Памазан, «Майстры і куміры» // Тэлеканал «Беларусь 3», 12 красавіка 2019 г. Архіўная копія ад 12 красавіка 2019 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[_7e82c9661defb2ca-1] Беларуская энцыклапедыя (белар.) — Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2001. — Т. 12. — С. 31. — ISBN 985-11-0198-2

[_d889a14e6689c4d7-2] Zvâzda (белар.) — Выдавецкі дом «Звязда», 2014. — вып. 110 (27720). — С. 8. — ISSN 1990-763X

[3] Даты, падзеі, людзі // Зьвязда : газэта. — 14 чэрвеня 2014. — № 110 (27720). — С. 8. — ISSN 1990-763X.

[б-4] а ^б ^в ^г Памазан Арнольд Кандратавіч // Анлайн-энцыкляпэдыя «Беларусь у асобах і падзеях», 2024 г. Праверана 23 студзеня 2025 г.

[а-5] а ^б ^в ^г ^д ^е Рыгор Баравік. Памазан Арнольд Кандратавіч // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 2001. — Т. 12: Палікрат — Праметэй. — С. 30—31. — 560 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0198-2

[г-6] а ^б ^в Павал Салаўёў. «Шчасьце, што выпала жыць з народам, кранальнасьць душы якога ня ведае межаў» / гал.рэд. Ларыса Цімошык // Літаратура і мастацтва : газэта. — 21 чэрвеня 2019. — № 24 (5030). — С. 13. — ISSN 0024-4686.

[7] Вікторыя Целяшук. Наш Арнольд // Зьвязда. — 6 чэрвеня 2014. — № 104 (27714). — С. 2.

[8] Крыштальная Паўлінка // Беларускі саюз тэатральных дзеячоў, 2024 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[9] Ларыса Цімошык. Паўлінка што каралева – можа пакахаць / гал.рэд. Уладзімер Наркевіч // Зьвязда : газэта. — 29 сакавіка 2007. — ISSN 1990-763x.

[10] Іван Ждановіч. З юбілеем, пан Быкоўскі! // Голас Радзімы : газэта. — 23 ліпеня 2009. — № 3147.

[11] "Паўлінка" атрымае статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасьці // «Эўрапейскае радыё для Беларусі», 11 сьнежня 2019 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[12] Дзяржаўных узнагарод удастоены прадстаўнікі розных сфэр дзейнасьці // Прэзыдэнт Рэспублікі Беларусь, 4 чэрвеня 2020 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[13] “Пінская шляхта” XXI стагодзьдзя / гал.рэд. Уладзімер Андрыевіч // Народная газэта. — 29 траўня 2008. — № 4765.

[14] Віншуем дарагога шаноўнага Арнольда Кандратавіча Памазана з 80-годзьдзем! // Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы, 14 чэрвеня 2019 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[15] Алесь Адамовіч. Хатынская аповесьць (аўдыёзапіс, 1974 г.) // Партал «АдВэрбум», 22 сакавіка 2015 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[16] 12 студзеня ў эфіры // Радыё «Культура», 12 студзеня 2015 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[17] "Культура" запрашае ў радыётэатар // Белтэлерадыёкампанія, 12 жніўня 2020 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[18] Сустрэча з творчай групай радыёспэктакля «Адгукніся, браце!» // Партал «Рэлакс», 5 траўня 2013 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[19] Прэм’ера спэктакля "Пісьмы, вернутыя зь небыцьця..." на Беларускім радыё // Радыё «Спадарожнік», 23 сьнежня 2016 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[20] Прэм’ера гістарычнага радыёдэтэктыва на Першым нацыянальным канале Беларускага радыё // Першы нацыянальны канал Беларускага радыё, 22 сьнежня 2017 г. Праверана 25 студзеня 2025 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]